Kirada arabuluculuk dönemi başlıyor
İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi ve 1 Eylül itibariyle kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk zorunlu olacak. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Cahit Günel ile konunun detaylarını konuştuk
Kira artış oranı 1 yıllığına yüzde 25 ile sınırlandırılsa da ev sahiplerinin büyük çoğunluğu bu düzenlemeye uymayarak yüzde 25’in üzerinde artış yapmak istiyor. Konut kiralarındaki yüksek artışlar, kiracılar ile mülk sahipleri arasında anlaşmazlığa neden oluyor. Dava sayılarının artması nedeniyle arabuluculuk yöntemiyle bu sorunun önüne geçilmek isteniyor. İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 5 Nisan 2023’te Resmî Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
1 EYLÜL’DE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK
1 Eylül 2023’te yürürlüğe girecek bu düzenleme o tarihe kadar açılmış olan tüm davalar ile yine açılacak olan davalarda uygulanmayacak. 1 Eylül 2023 ve sonrası itibarıyla açılacak olan yasal düzenleme içeriğinde belirtilen tüm davalarda arabuluculuk zorunlu olacak. 2013 yılı Haziran’ında uygulamaya konulan arabuluculuk kurumu,
2018 yılı başında işçi-işveren uyuşmazlıklarında, 2019 yılı başında ticari uyuşmazlıklarda, 2020 Temmuz’unda da tüketici uyuşmazlıklarında zorunlu dava şartı haline getirildi. Kira tespit davaları, kira tahliye davaları, kiracı ve mal sahibinin kira sözleşmesi kaynaklı ihtilafları zorunlu arabuluculuk sürecine tabi olacak. Peki süreç nasıl işleyecek? İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Cahit Günel ile düzenlemenin ayrıntılarını konuştuk.
HANGİ DURUMDA ARABULUCUYA GİDİLECEK?
“Kanun hükmünün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kira sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar için mahkemede dava yoluna gitmeden evvel arabuluculuğa başvurma şartı getirildi. Burada arabuluculuğa başvurma şartı dava şartı olup, bu şart yerine getirilmeden doğrudan doğruya dava yoluna başvurulursa dava reddedilecek. 2004 sayılı İcra İflas Kanunu‘na göre kiracı kira parasını ödemedi ve kiraya veren İcra İflas Kanunu’na göre ilamsız icra yolu ile kira parasını almak ve kiracıyı kiralanandan tahliye etmek amacıyla tahliye yoluna başvurdu. Bu uyuşmazlık için arabulucuya gitmeye gerek yok. Ancak kiracı ve kiraya veren diğer uyuşmazlıklar için dava açmadan evvel arabulucuya gidecek. Örnek olarak kiraya veren ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açmadan evvel önce arabuluculuk yoluna başvuracak. Kira parasının tespiti, uyarlama, TBK'da düzenlenmiş diğer tahliye sebepleri, kiralanandaki ayıplar nedeniyle kiracının haklarını ileri sürmesi vs. bu uyuşmazlıklarda önce arabulucuya gidilecek.”
SÜRECİ HANGİ TARAF BAŞLATACAK?
“Süreci kim karşı taraftan talepte bulunuyor ise o başlatacak. Örneğin ‘Almanya'dan oğlum gelecek evimden çık’ diyen ev sahibi, bu talebi karşılık görmezse önce arabuluculuğa başvuracak. Buradan da bir sonuç alamazsa ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açacak.”
TARAFLAR BİR ARAYA GELECEK Mİ?
“Arabulucu önündeki toplantıya taraflar veya vekilleri katılıyor. Toplantıya gitmek tabii ki zorunlu değil. Gidilmez ise arabulucu ‘anlaşılamadı’ yönünde bir tutanak düzenliyor. Sonra dava yolundan devam ediliyor.”
ARABULUCUNUN KARARI BAĞLAYICI MI?
“Arabulucu hâkim gibi bir karar vermiyor. Arabulucu sadece taraflar arasındaki uyuşmazlıkta tarafları anlaştırmaya çalışıyor. Taraflar anlaşırlarsa bu bir yazıya dökülüyor. Arabulucu ve taraflar metni imzaladıklarında artık taraflar bu metne uymak zorunda. Taraflar arasında noter senedine benzer resmi bir anlaşma oluyor. Uyuşmazlık dava açmadan çözülmüş oluyor.”