Kirayı aşan aidat ödenir mi?
Aşırı konut ve kira artışları beraberinde çok konuşulmayan aidat artışlarını da getirdi. Avukat Ali Güvenç Kiraz, kiracıların kira bedelinin üzerinde aidat ödemek zorunda olmadığını belirterek, “Örneğin 1500 TL kirası olan kiracının aidatı 2000 TL ise 500 TL’yi mal sahibi öder” uyarısında bulundu
Son dönem sık sık konut fiyatlarındaki ve kiralardaki artışı konuşuyoruz. Tüm Türkiye’de olduğu gibi Kadıköy’de de ciddi artışlar var. Uzmanlara göre Kadıköy’deki kira ve konut artışı Türkiye ortalamasının üzerinde. Ekonomik gelişmelere bağlı olarak yaşanan bu artış, kendisini apartman ve site aidatlarında da hissettirmeye başladı. Öyle ki, bazı sitelerdeki aidatlar kira seviyesine ulaşmış durumda.
Konuya ilişkin görüştüğümüz emlakçı Onur İrtem, apartman / site yönetimlerinin giderlerinin enflasyon oranında artışı ile aidatların da artığını söylerken, Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, kiracının kira bedelinin üzerinde aidat ödemek zorunda olmadığını söyledi.
“DOLARIN HIZLI ARTIŞI FİYATA YANSIYOR”
Konut sektöründe son dönemde yaşanan aşırı fiyat artışlarının arz talep dengesizliği ve ekonomik koşullardan kaynaklandığını söyleyen Onur İrtem, “Arz talep dengesizliği sürekli olarak yaşayacağımız bir durum. Diğer bir sebep ise son yollarda inşaat maliyetlerinin hızla yükselmesi ve doların hızla artışı birim metrekare fiyatına yansıyor. Bu bağlamda konut fiyatları da yükseliyor” dedi.
Bazı bölgelerde aidat fiyatlarının neredeyse kira fiyatlarına yaklaşması hakkında konuşan İrtem, “Aidat rakamları site yönetimlerinin, yönetim giderlerinin enflasyon oranında artış göstermesi ile doğru orantılı olarak artmaya devam ediyor. Aidat rakamları, sitede ya da apartmanda verilen hizmet ile ilgilidir. Yani bir sitedeki sosyal imkanlara ve sağlanan ek hizmetlere göre aidat rakamı şekillenir. Hizmet bedeli de enflasyon oranında her geçen gün arttığı için aidat rakamları da sürekli yükseliyor. Sitelerde verilen otopark, güvenlik gibi standart hizmetler, yüzme havuzu, spor salonu, sosyal imkanlar gibi ek hizmetler ile birleştiğinde rakamlar çok daha yüksek oluyor” dedi.
“YÜKSELİŞ GERÇEKÇİ DEĞİL”
Kiraların Kadıköy, Beşiktaş, Çekmeköy gibi bölgelerde oldukça yüksek olduğunu kaydeden İrtem, “Şu anki yükseliş bana sorarsanız gerçekçi değil. Bu kadar şişmiş rakamlar aslında bir sonraki piyasa geçişinin de habercisi. Rakamların sürekli olarak bu şekilde yükseliyor olması, alıcıların da sürekli olarak alım güçlerinin düşmesi ile birleştiğinde orta uzun vadede tekrar bir arz talep dengesizliğinin yaklaştığını gösteriyor” ifadelerini kullandı.
“AİDATLAR YÜZDE 100-200 BANDINDA ARTTI”
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, son dönemde yaşanan aşırı artışlar nedeni ile Türkiye Cumhuriyeti tarihinde görülmeyen bir kiracı / mal sahibi sorunu ile karşı karşıya olduğumuzu savunarak, “Bunun birçok etkeni var ama temel etken enflasyon ve arz/talep dengesinin bozulmuş olması. Bu noktada bu enflasyon artışı ki, TÜİK’in açıkladığının çok üstünde ve doğal olarak site / apartman hayatını da ciddi şekilde etkilemiş durumda. Aidatlar özellikle sitelerde yüzde 100-200 bandında arttı. Sadece şunu belirtmek gerekiyor, fahiş aidat artışı asla yönetim kurulu kararı ile yapılamaz. Sitenin genel kurulunda bu kararın alınması gerekir. Ayrıca kiracı ve mal sahibinin ödemesi gereken aidat kalemlerinin de iyi bilinmesi gerekiyor.” dedi.
Kiraz, “Kiracı kullanım kaynaklı (Çevre temizlik vergisi, apartman görevlisi maaşı, asansör bakımı, ortak aydınlatma vb.) giderleri öder. Mal sahibi ise yatırım bütçesi (Emlak vergisi, apartman görevlisi kıdem ihbar tazminatı, asansörün değiştirilmesi, boya/badana, güçlendirme masrafları gibi) kalemlerini öder. Kiracı veya mal sahibi farketmeksizin bir site veya apartmanda kiracı / mal sahibi olacak kişilerin apartman yönetim planını okuması çok önemlidir. Çünkü tüm gider ödemeleri ve ne şekilde ödeneceği orada yazmaktadır” dedi.
“KİRAYI AŞAN AİDAT ÖDENMEK ZORUNDA DEĞİL”
Kiraz, yüksel aidat talep eden site/apartman yönetimlerine karşı dikkat edilmesi gereken noktaları da belirtti: “Aidat site veya apartman genel kurulunda belirleniyor. Bizler 400-500 malikli sitelerde 50 kişi ile, 30-40 kişilik apartmanlarda 8-10 kişi ile genel kurul yapıyoruz. Özetle bu genel kurullara mutlaka katılalım. Çünkü aidatlarda bir üst sınır söz konusu değildir. Yani genel kurulda belirlenen aidat ödenmek zorundadır. Tek istisnası lüks harcama konusunda bir karar alınmış ise bu aidata itiraz edilebilir. Örneğin sitede bebek odası yapılacak ve bakıcı istihdam edilecek olması halinde bebeksiz aile katılmak zorunda değildir. Bir diğer konu da kiracı kira bedelinin üzerinde aidat ödemek zorunda değildir. Örneğin 1500 TL kirası olan kiracının aidatı 2000 TL ise 500 TL’yi mal sahibi öder. Bu noktalara dikkat edilmelidir.”
“KADIKÖY’DE TÜRKİYE ORTALAMASININ ÇOK…”
İstanbul genelinde kira konusunda Kadıköy’ün listenin başlarında olduğunu hatırlatan Kiraz, yüksek aidat konusunda ise Ataşehir, Çekmeköy, Kemerburgaz, Ulus gibi bölgelerde ciddi aidat bedellerinin ödendiğini söyledi. Kiraz, “Kadıköy’de apartman hayatı yaygın olduğu için aidatlar site aidatları gibi değildir ve diğer bölgelere oranla çok yüksek değildir. Bu nedenle Kadıköy nispeten diğer bölgelere göre avantajlı bir konumda. Kira konusunda ise tam tersi bir durum söz konusu. Kadıköy’de Türkiye ortalamasının çok üstünde bir kira artışı var. Burada özellikle kentsel dönüşümün durmuş olması, talebin çok olması ve yabancı uyruklu vatandaşların talebi bu rakamları artırmış durumda” şeklinde konuştu.