Kültür sanat zam kıskacında
Ülkede yaşanan ekonomik kriz yayıncılık ve tiyatroyu da vurdu. Ayrı ayrı bildiri yayımlayan yayıncılar ve tiyatrocular acil çözüm talep ediyor
Pek çok özel tiyatrodan oluşan Tiyatro Kooperatifi’nden yapılan yazılı açıklamada, toplumun ihtiyaçlarını beslenme ve barınma mücadelesine indirgeyen ağır ekonomik koşulların, sosyal gereksinimlerin karşılanmasını imkânsız kıldığı belirtildi. Açıklamada “Oysa sanatın tüm dalları insanların sosyal yaşamları için bir gereklilik ve ihtiyaç. Pek yakında, ödenemeyen faturalar, karşılanamayan giderler ve büyük vergi yükü sebebiyle, başta sahnelerimiz olmak üzere özel tiyatroların da yok oluşuna şahitlik edeceğiz.” denildi.
Kamusal bir faaliyet yürüten özel tiyatroların, kendi alanında yarattığı değerin yanı sıra kültür sanat ekosistemindeki diğer sektörleri de besleyerek binlerce kişiye istihdam sağladığı belirtilen açıklamada, Anayasanın “Devlet, sanat faaliyetlerini ve sanatçıyı korur. Sanat eserlerinin ve sanatçının korunması, değerlendirilmesi, desteklenmesi ve sanat sevgisinin yayılması için gereken tedbirleri alır.” şeklindeki 64. maddesi anımsatıldı. Açıklamada, “Buradan hareketle, sahne önü ve arkasındaki tüm çalışanlarıyla birlikte özel tiyatroların varlığının korunması, değerlendirilmesi ve desteklenmesi için gereken tüm tedbirlerin alınması elzemdir. Tiyatro Kooperatifi olarak Haziran 2019’daki kuruluşumuzdan bugüne, özel tiyatroların koşullarının ve ihtiyaçlarının gözetildiği bir yasal statü oluşturulması ve bu alandaki teşviklerin uluslararası standartlara erişmesi için çalışıyoruz. Başta Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere, ilgili tüm kamu kuruluşlarını aşağıdaki önerilerimizi acilen hayata geçirmeye ve ortak çözüm için iş birliğine davet ediyoruz.” çağrısı yapıldı.
Açıklamada, çözüm önerileri şöyle sıralandı:
• Tiyatrolar, mevcut mevzuatta “tacir” statüsündedir; faaliyetlerimize özgü bir tanım yapılması
• Özel tiyatroların üzerindeki “tacir” statüsüne bağlı ağır vergi yükünün azaltılması; ilk adımda KDV’nin yüzde 1’e indirilmesi ve bu oranın kalıcı kılınması
• Özel tiyatrolar için sponsorluk teşviklerinin sağlanması
• Özel tiyatroların bağış alabilmesi
• Özel tiyatrolara yönelik desteklerin hali hazırda çok sınırlı olması sebebiyle, desteklerin çeşitlendirilmesi (Elektrik, su, doğalgaz indirimleri; KOSGEB ve SGK teşvikleri vb.)
• Sigortalanma mevzuatında gerekli düzenlemelerin yapılması
• Belediyecilik mevzuatında gerekli düzenlemelerin yapılması
“YIKICI İNDİRİMLERE” TEPKİ
Öte yandan bağımsız kitapçılar ve kırtasiyeciler da ortak bir bildiri hazırladı. Ülke genelinde 250'yi aşkın kitapçının imza attığı “Bağımsız kitapçınızdan ve kırtasiyecinizden mesajınız var!” başlıklı bildiride, bağımsız kitabevlerinin uzun süredir zorlu bir mücadele içinde olduğu anımsatıldı. Bildiride, “Kitabevlerinin yapacağı kültürel etkinliklere kurumların destek vermesini, kitabevlerinin bulundukları bölgelerde birer kültür adacığı olduklarının kabul edilmesini istiyoruz. Bu yönüyle bağımsız kitabevlerinin önemi ve kültürel çeşitlilikte rolü üzerine tüm paydaşları düşünmeye davet ediyoruz” denildi.
Bildiride, şu taleplerde bulunuldu:
“Kitabevlerinin satışlarına olumsuz etki yapan internet web sitelerinde yapılan yıkıcı indirimlerin yarattığı ticaret savaşlarına bir düzen getirecek düzenlemeleri acilen talep ediyoruz. Kitap satışlarında birçok ülkede uygulanan ve uluslararası büyük tekellerin yazılı kültürlere olan tehdidini ortadan kaldıran sabit fiyat uygulamasına geçişin sağlanmasını talep ediyoruz. Kitap fuarlarında etkin olarak yer almayı, şehrin kültürünü, okurunu en iyi bilen kitapçılar olarak yayınevlerinin kitaplarının satışını bizler aracılığıyla yapmasını talep ediyoruz. Fuar yapılan bölgelerde bölgenin kitabevlerine ücretsiz yer verilmesini talep ediyoruz. Korsan kitap satılan fiziki ve dijital tüm alanlarla etkin mücadele edilmesini talep ediyoruz. Kurumların bölgenin kültürel yapısına katkı sunmalarını önemsiyoruz, belediyelerin, kurumların kitap ihtiyaçlarını yerel kitabevlerinden tedarik etmelerini talep ediyoruz. Kitabevlerinin lojistik operasyonlarında, kargo işlemlerinde belirli indirim ve kolaylıklar yapılmasını talep ediyoruz. Dünya örneklerinde olduğu gibi devletin kültür politikası çerçevesinde kitabevlerine kira yardımı yapmasını, sigorta ve vergi ödemelerinde teşvik uygulamasını, temel giderlerde kolaylaştırıcı bir yaklaşımla kitabevlerinin yanında olduğunu göstermesini talep ediyoruz.Yeni kitapçıların yetişmesi için yayıncı birliklerinin ve kurumların eğitimlere öncü olmasını, bizleri de içine katan planlamalarla kitapçılığın bir meslek olarak gençlerin gündemine girmesini istiyoruz.”
“MÜFREDAT SIK SIK DEĞİŞMESİN”
Bildiride kırtasiyecilerin istekleri de şöyle ifade edildi:
“Marketlerde kırtasiye ürünlerinin satışına düzenleme getirilmesini ve ilgili düzenlemelerin kitapçılar için en önemli sezona yetiştirilmesini; belli firmalara ihale edilen okul kitaplarının dağıtımı işinin okullar civarındaki kırtasiyeciler/kitapçılar aracılığıyla yapılmasını; belediyelerin kitap ve kırtasiye alımları yapıp öğrencilere dağıtması yerine öğrenciye hediye çeki vererek bölgesindeki kırtasiyeye giderek çek karşılığında almasının sağlanmasını; hazırlık kitaplarında müfredatın sık sık değiştirilmemesini; kitap ve kırtasiye ürünlerinin eğitim ve kültür yaşamında önemine binaen vergi ve kargo indirimleri sağlanmasını ve e-ticaret satışları ile ilgili düzenleme talep ediyoruz.”