Koşuyolu’ndan 65 yaş ve üstü için anket
Koşuyolu’nda yaşayan, 65 yaş ve üstü 213 kişiyle yapılan anketle birlikte yaşlıların alınan tedbirlerden olumsuz etkilendiği, sağlık sorunlarının arttığı, olumsuz psikolojik etkilerin olduğu ortaya çıktı
Türkiye’de ilk Covid-19 vaka tespitinin yapılmasının üzerinden neredeyse bir yıl geçti. Pandemi ilanının ardından sokağa çıkma yasakları, ulaşım kısıtlamaları, mekanların kapanması başta olmak üzere birçok tedbir alındı. Bu tedbirlerden şüphesiz en çok etkilenen kesim ise 65 yaş üstü vatandaşlar oldu. Virüsün, 65 yaş üstü ve kronik hastalığı olanlarda daha fazla etkili olduğunun bilimsel ispatının ardından alınan tedbirler devam ediyor.
Hala geçerli olan kısıtlamalara göre 65 yaş ve üstü vatandaşlar, hafta içi 10.00-13.00 arasında sokağa çıkabiliyor ancak bu saatler de dahil olmak üzere toplu ulaşım araçlarını kullanamıyorlar. Bu yasakların tamamı, yaş ayrımcılığı konusunu da gündeme getirdi çünkü 65 yaş üstü vatandaşlar, bu tedbirler nedeniyle hem fiziksel ve sosyal hem de psikolojik olarak zor bir dönemden geçiyor.
Koşuyolu Muhtarlığı, Mayader ve Afette İlk 72 Saat gönüllüleri yaş ayrımcılığı konusuna dair bir rapor yayınladı. Türkiye’nin neredeyse yüzde 10’u 65 yaş ve üstü vatandaşlardan oluşuyor. Kadıköy’de ise nüfusu gereği daha fazla yaşlı oranı var, örneğin Koşuyolu Mahallesi’nde bu oran yüzde 16.
Kamusal alanın 65 yaş üstü vatandaşlara yasaklanmasının yanlış olduğunun vurgulandığı projede 65 yaş üstü vatandaşlarla yapılan görüşmelerden çıkan sonuçlar sıralandı. Ankete 213 kişi katılırken, anketlerin yüzde 60’ı telefon, yüzde 15’i yüz yüze, yüzde 25’i ise Whatsapp üzerinden yapıldı.
İŞLERİNİ DEVAM ETTİREMEDİLER
213 katılımcının yüzde 61’i kadın, yüzde 39’u ise erkek. Yüzde 92’sinin oturdukları ev kendilerine ait, yalnızca yüzde 5’i kirada oturuyor, grubun yarısı emekli maaşıyla geçindiğini söylerken yüzde 29’u gelir durumunu “iyi” olarak nitelendiriyor, yüzde 7’si gelirinin olmadığını, yakınları tarafından desteklendiğini belirtti.
Ankete katılanların yüzde 29’u emekli olmalarına rağmen çalışıyor. En önemli sonuçlardan bir tanesi bu kişilerin işlerinden olması.
SAĞLIK SORUNLARINDA ARTIŞ
213 katılımcı içinde 146 kişi, yani yarısından fazlası en az bir sağlık sorunu olduğunu belirtirken, evlerine kapatıldıkları için yüzde 47’si hareket etmekte zorlanır hale gelmiş, ağrılarda artma olmuş, sindirim problemleri, kramplarda yoğunlaşma, kas zayıflaması yaşamış.
Kısıtlamalar sonucu, katılımcıların çoğu sağlık sorunlarında artış olduğunu, var olan rahatsızlıklarının nüksettiğini vurguladı. Daha da çarpıcı nokta ise bu kişilerin yüzde 86’sı pandemi sürecinde tedavi ve sağlık hizmetlerine erişimlerinin zorlaştığını söyledi.
Bu süreçte yalnız yaşayanların oranı düşerken, birçok kişi zorunlu olarak evlerini terk ederek ailelerinin yanına gitmek zorunda kaldı, bir kısmı ise yardımcı tutmak durumunda kaldı. Yani 65 yaş ve üstü vatandaşların yaşam alanları da bu süreçte değişti, birçoğu evlerini terk etmek zorunda kaldı.
SOKAK, NEDEN ÖNEMLİ?
Grubun yüzde 44’ü günlük aktivitelerinin tamamen değiştiğini söylerken, az değişim olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 4’te kaldı. 65 yaş ve üstü vatandaşların çoğu yürüyüş nedeniyle evden çıkarken, yüzde 14’ü parkta gezinti yaptığını söyledi. Yani yaşlı vatandaşların, sosyalleşmesi ve hareket etmesi açısından sokak çok önemli ve bu hakkın kaybı, büyük olumsuzluk yarattı.
HUZURSUZLUK, YALNIZLIK...
Sağlık açısından ve sosyal sorunların yanı sıra psikolojik sorunlar da bu süreçte etkisini gösterdi. 213 katılımcının sadece yüzde 32’si bu süreçte bir sorun yaşamadığını vurgularken, bunun dışındaki kişiler birden fazla sorun yaşadığını belirtti. Yüzde 45’i huzursuzluk içinde hissettiğini kayda geçirirken, uyku sorunları, panik ataklar, dışlanmışlık hissi, isteksizlik ve yalnızlık da katılımcılar tarafından sıralanan olumsuz etmenler.
Gelecek beklentilerinde de olumsuz değişimler gerçekleşti. Grubun yüzde 91’i gelecekte değişmenin olumsuz gerçekleşeceğine inanırken, endişe ve belirsizlik içinde kalmaları bunda oldukça önemli.
Önemli ve son bölüm ise katılımcıların, yaşlı haklarından haberdar olup olmadığı konusu. Katılımcıların yüzde 76’sı yaşlı haklarını duymadıklarını belirtirken, pandemi sürecindeki kısıtlamalarla ilgili haklarını bilmediğin söyleyenlerin oranı yüzde 66. Çoğu bu tedbirleri, ayrımcılık olarak değil gereklilik olarak algılıyor. Projeyi yürütenlerin not ettiği üzere, bunun sebebi Kadıköy’ün refah seviyesinin diğer yerlere göre yüksek olması, daha önce bu insanların ayrımcılık görmemesi veya bunu algılayacak olayları yaşamaması olabilir.