Kriz ağzımızın tadını kaçırdı
Ekonomik kriz bayram alışverişini de vurdu. Esnaf müşteri yokluğundan, müşteri fiyatların yüksekliğinden şikâyetçi
Çocukların oyunlarına yetişkinlerin neşeli kahkahalarıyla katıldığı, küskünlerin barışıp, dostlukların perçinlendiği, tüm ailenin bir araya geldiği zamanlardır bayramlar. En güzel yemekler yapılır, şerbetler hazırlanır, baklavalar ya açılır ya alınır. Çocuklar için bozuk para ve şeker hazırlanır. Bayram temizliğinden, yemek hazırlığına kadar bayram sabahının neşesi bir yana bayram öncesinin telaşesi de bir başkadır. Eksikler için listeler hazırlanır. Çarşıya, pazara koşturulur. Ucuzundan ama iyisinden aranır, herkes kendince, kendi kesesine göre gelen misafiri iyi ağırlayabilmek için tüm imkânlarını seferber eder. İki yıldır pandeminin yaşattığı kısıtlamalar nedeniyle bayram kalabalık evlerde yaşanamadı. Komşular birbirine camdan el salladı. Akrabalar büyüklerin bayramını ya telefonla kutladı ya da sırayla gitti. İki yılın ardından pandemi bitmese de kısıtlamaların kalktığı ilk bayramı kutlayacağız. Peki ekonomik koşullar içimizden geldiği, istediğimiz gibi bir bayram kutlamaya, sevdiklerimizi dileğimiz gibi ağırlamaya izin veriyor mu?
Kadıköy çarşıyı dolaşıp bayram hazırlıklarını izledik. Gazetemiz yayına hazırlandığı sırada dolaştığımız çarşıda bayram hazırlığı telaşından eser yoktu. Geçmiş senelerde bayramdan on gün önce başlayan alışveriş, bayrama birkaç gün kalmasına rağmen oldukça durgun.
Bayram alışverişi listesinin başında yer alan şeker, çikolata ve lokum tezgahlarda yerini aldı, fakat geçen seneye göre fiyatlar yüzde yüzün üzerinde arttı. Badem şekerinin kilosu 200, çikolatanın 80, lokumun 70, akide şekerin kilosu da 40 liradan başlıyor.
Bayram alışveriş listesinin başında olan kuruyemiş fiyatları da aynı biçimde geçen yıla oranla iki katın üzerinde artmış durumda. Çarşıdaki kuruyemişçiler en fazla alışverişi turistlerin yaptığını ve fiyatların onlara bile pahallı gelmeye başladığını söylüyor. Fiyatlar nedeniyle alımların düştüğünü anlatan esnaf aynı zamanda gramajın da düştüğünü söylüyor. Kiloyla alınan kuruyemiş satışları artık 50 gramlara düşmüş durumda. Çünkü ay çekirdeğinin kilosu 50, fındığın 170, bademin kilosu 180 liradan başlıyor. Yani sadece bir kilo karışık kuruyemiş ve bir kilo lokum için en az 300 lirayı gözden çıkarmanız gerekiyor.
Dükkânlara giren müşteriler ise önce fiyatlara bakıyor, etiketi üzerinde olan ürünlerin bile fiyatını tekrar tekrar soruyor. Mesela badem şekerinin kilosunun 240 lira olduğunu duyunca dudaklarını ısırıyor, sessizce çıkıyor. Esnaf da duruma alışmış. “İnsanlarda ekmek alacak para kalmadı, 200 lira verip nasıl çikolata alsın” diyor.
Kriz nedeniyle esnafın da, vatandaşın da ağzının tadı kaçmış durumda. Ve bayramda ağzımızı tatlandıracak şekere, lokuma, çikolataya, kuruyemişe, tatlıya ulaşmak her geçen gün biraz daha zorlaşıyor.