Kurbanlık hayvan alırken dikkat edilecek hususlar
Vatandaşlarımız kurbanlarını mezbaha ve kombinalar ile kurban komisyonlarının belirlediği kurban kesim yerlerinde kestirmelidir.
· Veteriner Sağlık Raporu veya Menşe Şahadetnamesi kontrol edilmeli,
· Çevreye reaksiyonları, davranış, duruş, yürüyüş bozukluğu,
· Derisinin, kıllarının ve yününün durumu,
· Sindirim sistemi ( salya, geviş getirme, dışkının kıvamı ve rengi),
· Vulva ve meme bezlerinin görünüşü,
· Beslenme durumu, hayvanın genel temizliği,
· Solunumda anormallikler (burun delikleri, mukoza, burun salgısı, ve solunum durumu),
· Yaralar şişlikler ve ödemler,
· Vücudun genel yapısındaki anormallikler, anormal renk ve koku,
· Vücut deliklerinden normal dışı akıntılar ve uzantılar gözlenmemelidir.
· Şüpheli hallerde vücut ısısı kontrol edilmelidir.
· Gebelik süresinin 2/3’ünü tamamlamış gebeler, bir hafta önce doğum yapmış hayvanlar satın alınmamalıdır.
· Kesime getirilen hayvanlar kışın en az 8 saat, yazın 12 saat dinlendirilmesi gerekir.
KESİM ESNASINDA VE SONRASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
· Kesilen hayvanın karkasının rengi anormal mi ? Tuhaf bir koku mevcut mu?
· Kesilen hayvanın kanı koyu renkli ve akışkanlığı az, pıhtılaşmıyor veya rengi normalden açık mı?
· Etlerin üzerinde veya kesitinde pirinç tanesi görünümünde hareketsiz cisimcikler var mı?
· Göğüs kafesinde yapışmalar, su toplanması ve inci tanesi gibi oluşumlar var mı?
· Deri altında aşırı kanlanma, morarma ve çürüme bulunuyor mu?
· Karaciğer büyümüş mü? Karaciğer yüzeyinde beyaz noktalar görünüyor mu? Safra kanallarında kelebek benzeri parazitler var mı?
· Akciğerlerde aşırı şişlik ve peynirimsi bir görünüm var mı?
· Dalak normalden 3-5 kat daha büyük mü? Çamur kıvamında ve katran renginde mi?
· Bağırsaklarda aşırı derecede gaz veya kan oturmaları mevcut mu?
Yukarıdaki sorulardan herhangi birine evet denmesi durumunda kurbanın derisi dahil bütün kısımları serin bir yerde muhafazaya alınıp en yakın veteriner hekime başvurulmalıdır. Et, veteriner hekimin muayene sonucu vereceği karara göre değerlendirilmelidir.
Kesim yerlerinin özellikleri ve kesim yapan kişilerinin dikkat etmesi gereken hususlar da şöyle sıralayabiliriz:
1)Kesim öncesi hayvanın gebelik ve sağlık kontrolü Veteriner Hekimler tarafından yapılmalı, menşei ile ilgili kurumların verdiği sağlık raporları kontrol edilmelidir.
2)Kesim yapılacak zemin beton, fayans veya suya dayanıklı, kolay temizlenebilir malzemeden yapılmış olmalı ve her kesimden önce yıkanmalı, temizlenmelidir.
3)Kesim ve parçalama alanının üzeri kapalı olmalıdır.
4)Kirli su giderleri açılıp temizlenebilir özellikte ve kanala bağlı olmalıdır.
5)Daimi akar sıcak su tertibatı bulunmalıdır.
6)Kesimde kullanılacak bıçaklar, parçalama satırları temiz ve keskin olmalı, her kesimden sonra iyice yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir.
7)Kesim yerlerinde derinin yüzülmesi, iç organlarının çıkarılması ve parçalanması için askıya almak amacı ile en az 500 kg kapasiteli 1 adet calasgar mevcut olmalıdır.
8)Kesilmiş olan hayvanın asılacağı çengeller metal veya paslanmaz çelik olmalıdır.
9)Kesimden sonra atıklar çöp poşetlerine alınarak ağzı kapatılıp konteynerlere konulmalıdır.
10)Kesim yerlerinde görev yapacak kasap personelin sağlık muayeneleri yapılmış olmalıdır.
11)Kesim yapacak kasap personel iş önlüğü veya tulum giymelidir.
12) Kurban kesim yeri olarak kullanılacak oto yıkama servislerine vatandaşı bilgilendirecek afiş (kesim yeri olduğu, şikayet, vs…) asılmalıdır.
13)Kurban kesim yerleri kurban bayramı süresince hizmete açık olmalıdır.
14)Yüzme işlemi sırasında:
a) Hiçbir aşamada derinin dış yüzü et ile temas etmemelidir.
b) Sindirim kanalının çıkarılması sırasında et ve temiz sakatat üzerine kesinlikle içerik dökülmemesine dikkat etmek gerekir. Yemek borusunun ve göden bağırsağının (rektumun) bağlanması veya kesimden 12 saat öncesinden aç bırakma işlemine başvurulabilinir.
c) Gıda olarak tüketilebilen ürünler; boynuz, deri kuyruk gibi tüketilmeyen ürünlerden ilk fırsatta tam olarak ayrılmalıdır.
d) Cinsiyet organları (kamış, yumurtalıklar, rahim, meme vb.) ve işkembe-bağırsakların temiz sakatattan (Karaciğer, Akciğer, Kalp, Böbrekler, Dalak vb.) ayrı tutulması ve uygun bir şekilde uzaklaştırılması gereklidir.
e)İşkembe ve bağırsaklar açılmamalıdır. Kesim yeri zeminine işkembe ve bağırsak içeriği kesinlikle dökülmemelidir.
f)Baş, burun delikleri de dahil iyice yıkanmalıdır. Dil, beyin ve yanak eti temizdir ve tüketilmeyen kısımlarla karışık tutulmamalıdır.
g)Yüzme işlemini müteakip, gövdenin iç ve dış yüzü, var ise toz, kan, işkembe bağırsak içeriği ve diğer kirleri uzaklaştırmak için ihtiyaç miktarı kadar su kullanılarak yıkanmalıdır.
h)Kesimi müteakip karkas dinlendirilmelidir.
i)Yıkamadan sonra gövdenin silinmesinde kesinlikle bez kullanılmamalıdır, bu iş için lüzumu halinde kağıt havlular kullanılabilir.
j)Kesimden sonra dikkatlice yüzülen deriler et artıklarından temizlendikten sonra et tarafı üste gelecek şekilde tuzlanmalı, bohça şeklinde katlanarak bağlanmalıdır.
15)Kesim yerlerinin dezenfeksiyonu ve kesim ve parçalamada görevli personelin kullandığı antiseptik ve dezenfektanlar sağlık bakanlığından ruhsatlı olmalıdır.
DERİLERİN KORUNMASI İÇİN YAPILMASI GEREKENLER;
Çeşitli deri koruma yöntemlerine karşılık en kolay olarak kullanılan yöntem tuzlu koruma yöntemidir. Deriler, hafif eğimli sert bir zemin veya özel tahta ızgara üzerine kıl yüzü altta ve et yüzü üstte kalacak şekilde düzgünce yayılır. Yaş deri ağırlığının yüzde 30-50’si oranında daha önce kullanılmamış, 2-4 mm çapında tanelere sahip temiz tuz, derinin et yüzüne, tuzlanmamış alan kalmayacak şekilde (gerekirse elle ovularak) yayılır.Bu işlemden sonra deriler tüylü kısımları dışa dönük olacak şekilde katlanır (bohça şeklinde) ve ilgili yerlere (Türk Hava Kurumu vb.)gönderilmek üzere hazır bekletilir.
Vatandaşlarımız kurbanlarını mezbaha ve kombinalar ile kurban komisyonlarının belirlediği kurban kesim yerlerinde kestirmelidir.
Kesinlikle cadde, sokak ve park gibi kamu alanlarında kurban kesilmeyecektir.
Ali İhsan METE