Marmara Üniversitesi arazilerinde TOKİ muamması!
Marmara Üniversitesi, İstanbul’un 10 ayrı ilçesinde yer alan 14 kampüsü Maltepe’deki 3 bin dönümlük yeni yerine taşıyor.
Marmara Üniversitesi, İstanbul’un 10 ayrı ilçesinde yer alan 14 kampüsü Maltepe’deki 3 bin dönümlük yeni yerine taşıyor. Boşalan arazilerin nasıl kullanılacağı ise tartışma konusu.
Semra ÇELEBİ
Türkiye’nin en köklü üniversitelerinden Marmara Üniversitesi’nin kentin pek çok bölgesine yayılmış olan kampüsleri tek bir alana toplanıyor. Uzun zamandır gerçekleşmesi gündemde olan proje hayata geçirilirken birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Bu tartışmaların başında Marmara Üniversitesi’nin boşaltacağı kamu arazilerinin nasıl kullanılacağı geliyor. 70 bine yakın öğrencisi bulunan Marmara Üniversitesi’nin, Göztepe, Haydarpaşa, Bahçelievler, Bağlarbaşı, Kartal, Beyazıt, Anadolu Hisarı, Nişantaşı, Acıbadem, Sultanahmet, Başıbüyük ve Şişli’de kampüsleri bulunuyor. Başta Göztepe olmak üzere bu kampüslerin çoğu, arazi değeri yüksek yerde kurulu.
Bu arazilerin TOKİ eliyle satılacağı yönündeki haberler ise endişe yarattı. Konuyla ilgili görüştüğümüz Marmara Üniversitesi Rektörlüğü bu haberleri yalanlarken, Mimarlar Odası böyle bir satış olması durumunda ciddi bir rantın söz konusu olacağını açıkladı. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gündemine ise konu bir soru önergesiyle taşındı.
İstanbul’un 10 ayrı ilçesinde yer alan14 farklı yerleşkeye dağılmış kampüslerin büyük bölümünü birleştirme çalışmaları 2010 yılında başlatıldı. Maltepe Küçükyalı’da bulunan 3 bin dönümlük Kenan Evren Kışlası, Milli Savunma Bakanlığı ile yürütülen protokol çalışmaları ile Marmara Üniversitesi’ne devredildi. Marmara Üniversitesi Rektörlüğü tarafından gazetemize yapılan açıklamada; 3 bin dönümlük yeni yerleşkeye karşılık üniversiteye ait Nişantaşı Kampüsü’nün bulunduğu 24 dönümlük arazi ve Halkalı’daki 700 dönümlük arazi Maliye Bakanlığı eliyle Milli Emlak Genel Müdürlüğü’ne devredildi. Yani “satış değil takas” söz konusuydu.
KAMPÜSLER TAŞINMAYA BAŞLADI
Küçükyalı Yerleşkesinin bitişiğinde bulunan sağlık eğitim kompleksi olacak olan Marmara Üniversitesi Sağlık Yerleşkesi ile birlikte 3 bin 200 dönümlük alanı kapsayan yeni kampus, Rektörlük tarafından ‘asrın projesi’ olarak lanse ediliyor. Marmara Üniversitesi’nin Maltepe’deki 3 bin dönümlük yeni kampüsünün inşaatı, tüm hızıyla devam ediyor. Haydarpaşa’daki 7 bin öğrencili Tıp Fakültesi, geçtiğimiz şubatta Maltepe’ye taşınırken, Diş Hekimliği Fakültesi binası ise bitmek üzere. Sağlık Bilimleri Fakültesi’nin temeli mayıs, Eczacılık Fakültesi’nin temeli ise haziranda atılacak. Nişantaşı’ndaki İletişim Fakültesi, haziranda Haydarpaşa’ya taşınacak.
MİLLİ EMLAK, TOKİ ELİYLE SATIŞ YAPACAK MI?
Maltepe’deki araziye karşılık Milli Emlak’a devredilen 24 dönümlük Nişantaşı Kampüsü arazisinin kentsel değeri düşünülünce yeni bir rantsal dönüşümün olacağı kaygısı ortaya çıktı. Basında yer alan haberlerde, başta Nişantaşı’ndaki arazi olmak üzere Marmara Üniversitesi’ne ait 2 bin 457 dönümlük arazinin TOKİ eliyle satışa çıkarılacağı, haziranda imzaların atılacağı belirtildi. Üniversite’nin Kadıköy’deki çok değerli diğer arazileri olan 147 dönümlük Göztepe Kampüsü ile tarihi Haydarpaşa Kampüsü’nün geleceği de Kadıköylü’nün gündemine oturdu.
“GÖZTEPE VE HAYDARPAŞA KAMPÜSÜ ÜNİVERSİTE UHDESİNDE”
Marmara Üniversitesi Rektörlüğü, kesin bir dille basındaki haberleri yalanlarken Nişantaşı ve Halkalı’daki arazilerin Maliye Bakanlığı’na bağlı Milli Emlak Müdürlüğü’nce nasıl değerlendirileceğine dair bir açıklama yapmadı. Aralarında Göztepe ve Haydarpaşa kampüslerinin de bulunduğu diğer arazilerinse hâlâ üniversite uhdesinde (sorumluluğunda) olduğu, bu kampüslerin üniversitenin çalışma alanları olarak kullanılmaya devam edeceği vurgulandı.
İddialara ilişkin bilgi edinme hakkımızı kullanarak TOKİ Genel Müdürlüğü’ne yaptığımız başvuruya ise henüz yanıt alamadık.
“ARAZİLER SATILMADAN ÖNCE KAMU YARARI GÖZETİLECEK Mİ?”
TOKİ’nin, Marmara Üniversitesi’nin 2 bin 457 dönümlük arazisini ihaleyle satacağı iddiası TBMM’ye de taşındı. CHP İstanbul Milletvekili Kadir Gökmen Öğüt satış haberinin kamuoyunda yer almasıyla başlayan tartışmalar ve endişeler hakkında soru önergesi hazırladı.
Önergesinde Marmara Üniversitesi Rektörü’nün, TOKİ, Maliye Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile görüşmeler yürütüldüğünü ve imzaların Haziran ayında atılacağına yönelik açıklamalarını hatırlatan CHP’li Öğüt, Göztepe’de 147, Üsküdar Bağlarbaşı’nda 39, Üsküdar Validebağ’da 50, Nişantaşı’nda 24, Bahçelievler’de 4, Halkalı’da 1.182, Kartal’da 1.000, Selimpaşa’da 11 dönüm olmak üzere toplamda 2.457 dönüm arazinin tamamının satışının planlanıp planlanmadığını sordu.
İstanbul’un birçok ilçesinde imar planlarında emsallerin ikiye, üçe katlandığını dolayısıyla emsalin arttırıldığı yerlerde toplam inşaat alanı ve konut sayısı arttığı için özellikle İstanbul’da altyapı sorunları oluşturduğunu ifade eden Öğüt, “Konunun uzmanları TOKİ’nin geçmişteki uygulamalarına bakarak Marmara Üniversitesi arazilerinin satışı ile ilgili olarak 5 ila 10 emsal arasında yapılaşma artışı öngörüldüğünü dolayısıyla 300 milyar TL’nin üstünde bir imar yolsuzluğu gerçekleşmesinden endişe ettiklerini dile getirmektedir. Bu doğrultuda, emsal artışları neye göre belirlenecektir; ilgili odalardan görüş alınacak ve kamuoyuna duyurulacak mıdır?” diye sordu.
Öğüt ayrıca, satışa çıkartılacak arazilerin tarihi dokusu, üniversite ile özdeş ve halka açık yapıları ile ulaşılabilirliği, sosyal yaşama katkı sunan konumları, imar yoğunluğunu azaltan ve dolayısıyla olası İstanbul depreminde toplanma alanı olarak kullanılabilirliği, deprem açısından riskli bölgede yer alıp almadığı, yeşil alan olup olmadığı gibi özelliklerinin göz önünde bulundurularak kamu yararı gözetilip gözetilmeyeceği sorusunu yöneltti.
YÜCEER: “300 MİLYAR LİRANIN ÜZERİNDE BİR RANT SÖZ KONUSU”
Marmara Üniversitesi’nin 2 bin 457 dönümlük arazisinin TOKİ eliyle satılması iddialarıyla ilgili TMMOB Mimarlar Odası’nın görüşlerine de başvurduk. Mimarlar Odası Kadıköy Şube Başkanı Saltuk Yüceer, böyle bir durumda “ciddi bir kentsel rantın” söz konusu olacağını belirtiyor. Marmara Üniversitesi’nin 14 ayrı noktada bulunan mülklerinin satışının TOKİ’ye verilmesi için onay işlemlerinin başlatıldığını söyleyen Yüceer, 17 Aralık soruşturmalarıyla bu girişimin ertelendiğini ancak tekrar gündeme geldiğini ifade ediyor.
Yüceer, Marmara Üniversitesi’nin taşınması ve satış işlemleriyle ilgili sakıncaları şöyle sıralıyor: “Toplam 2 bin 457 m2 lik kamu varlığının satılması halinde TOKİ uygulamalarından da anlaşılacağı üzere bu yerler “AVM, işyeri, rezidans” vb. fonksiyonda yüksek yoğunluklu yapılaşmalara açılacaktır.
TOKİ İmar Planlarında inşaat yoğunluğunun emsal oranının 5-10 olduğu doğrudur. Buna göre en az 15 milyon m2 inşaat yapılmasının hedeflendiğini tahmin edebiliriz. Son derece değerli olan bu kamu mülklerinde inşaat m2 bedelinin, çevredeki emsaller dikkate alındığında 10 bin ile 20 bin USD arasında bedelle satışlar yapılabilecektir. Bu durumda 300 milyar TL’nin üzerinde bir ranttan söz edilmesi yerinde olur.
Bu satış ve taşınma sonucunda; Üniversitenin “Cumhuriyet Dönemi Mirası” niteliğindeki yapıları yıkılacak ve bellek değeri ortadan kaldırılacaktır.
“Kentle bütünleşmiş üniversite anlayışı” yerine kent merkezi dışında kampus eğitimine geçişin eğitimin niteliği bakımından olumlu olarak değerlendirilmesi mümkün değildir.
Kamu parsellerine yüksek yoğunluklu ve farklı fonksiyonda yapılar yapılması ile plan bütünlüğü yok sayılacak. Yetersiz olan alt yapı, donatı daha da yetersiz hale gelecek. Var olan ulaşım ve trafik sorunları büyüyecektir.
Ayrıca kent dokusu ve kimliğinde önemli bir yere sahip eğitim alanları ve binalarının yıkılması kamusal ve kentsel kayıplar olarak olumsuzluk oluşturacaklardır”
“BİZE FİKRİMİZ SORULMADI”
Mimarlar Odası Kadıköy Şube Başkanı Saltuk Yüceer, meslek odası olarak kendilerine hiçbir şekilde bilgi verilmediğini ve fikirlerinin sorulmadığını da belirtiyor. Yüceer “Kentleri etkileyen kararlarda kamu yönetimlerinin katılımcılık anlayışı gereği meslek örgütlerine danışması gerekir. Ancak, bizler meslek örgütleri olarak bu kararları ancak sonradan öğrenebilmekteyiz. Hukuka ve toplum yararına açıkça aykırı olan, kent ve çevre yağması niteliğinde bu kararlar özellikle bizlerden ve kamuoyundan gizlenmektedir. Bu tip kararları alanların bu konularda bizi bilgilendirmesini ve bizlere görüş sormasını epey zamandır beklemiyoruz.” diyor.
“DAVA AÇACAK İTİRAZ EDECEĞİZ”
Özellikle Kadıköy’de bulunan Göztepe Yerleşkesi’nin üniversitenin en önemli alanlarından biri olduğunu vurgulayan Saltuk Yüceer, bu bölgenin imara açılması durumunda Mimarlar Odası olarak demokratik tepkilerini ortaya koyacaklarını, dava açarak bu kararın iptali edilmesi için hukuk mücadelesi yürüteceklerini belirtiyor.