Marmaray açılıyor, peki güvenli mi?
“Asrın projesi” olarak sunulan Marmaray Tüplü Geçiş Sistemi, 29 Ekim’de açılıyor.
Semra ÇELEBİ
Neredeyse 10 yıla yaklaşan bir serüvenin başrolünde oynayan Marmaray, nihayet seyirci karşısına çıkıyor! 2004’te yapımına başlanan 76 km’lik Marmaray Tüplü Geçiş Sistemi’nin 14 km’lik bölümü, 29 Ekim’de açılıyor. Ayrılıkçeşme-Kazlıçeşme arasında hizmet verecek beş duraklı hattı kullanan İstanbullular, ilk kez Marmara Denizi’nin 60 metre altına yerleştirilen tünellerden hızlı trenlerle geçiş yapacak.
İnsanlı ilk test sürüşü 4 Ağustos’ta gerçekleşen Marmaray tüp geçidin resmi açılışı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından 29 Ekim 2013’te Cumhuriyet Bayramı’nda yapılacak.
Marmaray, İstanbul Avrupa yakasından Kazlıçeşme durağından başlayarak önce Yenikapı’ya uğrayacak. Ardından Sirkeci İstasyonu’ndan yolcu alıp rotasını İstanbul Boğazı’nın altından Üsküdar Meydan’a çevirecek. Üsküdar Meydan’da ise 90 derece güneye dönüş yaparak Kadıköy istikametine yönelecek Marmaray güzergahının Anadolu yakasındaki ikinci durağı Ayrılıkçeşme olacak. Marmaray hareket saatleri yolcu yoğunluğuna göre 2-10 dakika arasında sefer yapacak şekilde düzenlendi.
Marmaray, İstanbul Avrupa yakasından Kazlıçeşme durağından başlayarak önce Yenikapı’ya uğrayacak. Ardından Sirkeci İstasyonu’ndan yolcu alıp rotasını İstanbul Boğazı’nın altından Üsküdar Meydan’a çevirecek. Üsküdar Meydan’da ise 90 derece güneye dönüş yaparak Kadıköy istikametine yönelecek Marmaray güzergahının Anadolu yakasındaki ikinci durağı Ayrılıkçeşme olacak. Marmaray hareket saatleri yolcu yoğunluğuna göre 2-10 dakika arasında sefer yapacak şekilde düzenlendi.
EN ÇOK AYRILIKÇEŞME DURAĞI KULLANILACAK
Marmaray’ın şu anda en çok kullanılacak durağı olarak Kadıköy Ayrılıkçeşme öne çıkıyor. Çünkü bu durakta Kadıköy-Kartal Metrosu’na aktarma yapma imkanı olacak. Kartal yönüne hareket edecek İstanbullular bir durak sonraki Uzunçayır Durağı’nda inerek metrobüs seferlerine 7 dakikalık yeraltı tüneli yürüyüşüyle ulaşabilecek. Benzer şekilde Kartal’dan metro ile gelen bir yolcu Uzunçayır’da inip, metrobüse geçebilecek ya da bir sonraki durak olan Ayrılıkçeşme’de inip, Marmaray’a transfer olabilecek.
BOĞAZ 4 DAKİKADA GEÇİLECEK
Tamamı 76.3 km. olan projenin bitmesiyle Üsküdar-Sirkeci durakları arasını yani Avrupa’dan Anadolu’ya geçiş yaklaşık 4 dakika, Söğütlüçeşme-Yenikapı arası 12 dakika, Bostancı-Bakırköy arası 37 dakika, Gebze-Halkalı arası yolculuk süresi ise 105 dakikada alınacak. Saatte 28 trenin çalışacağı Marmaray’ın geçiş ücreti 1.95 TL olarak açıklanırken, tek yönde saatte 75 bin, günde yaklaşık 1 milyon yolcu taşınacak.
AÇILIŞA GÜNLER VAR AMA ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR
Marmaray’ın açılışına tam bir hafta kala Gazete Kadıköy olarak, açılışa hazırlanan hattın Sirkeci durağını gezdik. Deniz seviyesinin 60 metre altındaki tünellere girdik, çalışmaların ne durumda olduğunu gördük. Sirkeci durağının kuzey kapısından girip güney kapısından çıktık. 3 saat süren gezimiz boyunca yüzlerce işçinin hummalı çalışmasına tanıklık ettik.
Tabii ki bu gezi boyunca aklımızdaki soru, milyonlarca İstanbullu’nun kafasını aylardır kurcalayan konuydu: Marmaray’da yolcuların güvenliği nasıl sağlanacak? Yangın, deprem, sel gibi kazalara karşı binlerce insanın içinde bulunacağı tünellerden tahliyeler nasıl sağlanacak?
Açılışına sadece 6 gün kala gezdiğimiz Sirkeci hattında gece gündüz çalışmalar sürerken onlarca eksiğin olduğunu çıplak gözle görebiliyoruz. Havalandırma fanları, yangın boruları, alarmlar, detektörler yoğun bir çalışmayla tamamlanmaya çalışılıyor. Herhangi bir aksilikte işler başa sarıyor.
Sirkeci istasyonunun Batı tarafındaki mekanik ve elektrik işleri tamamlanmak üzere ancak Doğu tarafının açılışa yetişmesi mümkün görünmüyor. Bu da açılıştan sonra da istasyondaki hummalı çalışmaların devam edeceğini gösteriyor.
Ayrılıkçeşme, Üsküdar, Yenikapı ve Kazlıçeşme’deki çalışmalar son aşamaya gelse de Sirkeci’nin açılışa hazır olduğunu söylemek çok zor. Yangın, sel, deprem gibi bir kaza durumunda, mekanik ve elektrik çalışmalarının tamamlanmadan açılması planlanan Sirkeci istasyonunda, nasıl bir kurtarma senaryosunun olduğuysa belirsiz.
Zaten yapımı 10 yılı bulan 76 km’lik Marmaray projesinin, elektrik ve mekanik işlerine son bir buçuk yıldır ağırlık verilmesi endişeleri arttırıyor.
SADECE 2 AYDIR TEST SÜRÜŞLERİ YAPILIYOR
Dünyadaki örneklerinde uzun süre test sürüşleri yapılan tüplü geçiş sistemi Türkiye’de bir ilk olmasına rağmen henüz 2 aydır test sürüşü yapılıyor. Vagonlar Boğaz’ın altındaki tüplerden gidip geliyor. Ancak bu noktada da vagonlardan birinin tünelin içinde arızalanması durumunda nasıl bir senaryonun işleyeceği belirsiz. Tüp geçidin Kuzey Anadolu Fay Hattı’na 16 km. mesafede olması ve önümüzdeki 30 yıl içinde 7,5 ve yukarı şiddette deprem olma olasılığının yüzde 65 olması da riski arttıran faktörler.
SEÇİME YETİŞTİRMEK UĞRUNA HAYATLAR HİÇE SAYILIYOR
Odatv.com’a konuşan Marmaray Projesi 12 yıllık Sinyalizasyon ve Haberleşme Sistemleri Uzman Baş Mühendisliği’nden 2008’de emekli olan Elektrik/ Elektronik Yüksek Mühendisi Rıza Behçet Akcan da projedeki hayati tehlikelere dikkat çekiyor.
“Marmaray Projesi aslında; Gebze’den Halkalı’ya bir bütündür ve parçalanmaması gerekmektedir.” diyen Akcan bir bütün olarak tasarlanan projenin seçimlere yetiştirilmek uğruna bölünerek hizmete açılacağını belirterek, bu bölünme sebebiyle sinyalizasyon ve kumanda merkezinin sağlıklı çalışamayacağını ve ciddi çarpışmalara davetiye çıkarıldığını iddia ediyor.
TRENLER İZLENEMİYOR
Sistemin bütünsel kumandasından sorumlu olacak olan Otomatik Tren Kumanda (ATC) sisteminin projede bu haliyle bulunmadığını belirten Mühendis Rıza Behçet Akcan, “Trenler nerede nasıl hangi hızda ilerlemekte bilinemeyecek, dolayısıyla acil bir durumun varlığı gerek görsel gerek işitsel olarak anında izlenemeyecektir” diyor.
BİR ARIZA FELAKETLE SONUÇLANIR
Özellikle tüp tünel içinde olmak üzere Anadolu yakasında 3, Avrupa yakasında ise yaklaşık 11 km olmak üzere toplam 14 km uzunluğundaki tünelde bir trenin arızalanmasının tam bir felaket olacağını belirten Akcan, acil durumlar için Söğütlüçeşme ile Zeytinburnu banliyö istasyonlarında konuşlandırılacak Acil Durum Kurtarma Lokomotiflerinin de gelmediğini söylüyor.