Menisküs yırtığı ameliyat demek değildir
Bu hafta sizlere menisküs yırtığı ve tedavileri konusunda bilgi vereceğiz.
Bu hafta sizlere menisküs yırtığı ve tedavileri konusunda bilgi vereceğiz.
-Menisküs nedir?:
Menisküsler diz eklemini oluşturan kemiklerin arasında yeralan küçük oval kıkırdak parçalarıdır. Temel görevleri kemiklerin kıkırdak yüzlerinin birbirine sürtünmesini azaltmak ve ekleme gelen yükleri dengeli bir şekilde dağıtmaktır. Dizde iç ve dış olmak üzere iki adet menisküs kıkırdağı vardır.
-Menisküs yırtığı nasıl oluşur?:
Menisküsler genç yaşlarda esnek ve yumuşak olup diz zorlanmalarına dayanıklıdır. İlerleyen yaş ile beraber menisküs kıkırdağı da diğer eklem elemanları gibi yıpranmaya başlar. Daha sert bir hal alır ve şok emici özelliklerini kaybetmeye başlar. Özellikle gençlerde menisküsler sportif uğraşlar sırasında diz ekleminde anormal bir yüklenme olduğunda yırtılabilir. Bu tip yırtılmalar dize direk darbe, dizin dönmesi ya da düşmeler sonucu oluşabilir. İleri yaşlarda ise çok daha hafif diz travmaları menisküs yırtığı ile sonuçlanabilir.
-Menisküs yırtılmalarında ne gibi şikâyetler olur?:
Menisküs yırtıkları yırtığın oluş biçimine göre temel olarak iki şekilde sınıflandırılır. Akut yırtılma dediğimiz durumlarda dizi zorlayıcı bir travma vardır ve diz aniden şişer. Bu şişlik diz eklem sıvısı ya da eklem sıvısı ile karışık kandan kaynaklanır. Diz genelde kitlenir ve dizi hareket ettirmek çok ağrılıdır. Bu tip akut menisküs yaralanmaları genelde gençlerde sportif uğraşlar sırasında olur ve daha seyrek rastlanır.
Birde kronik meniskus yaralanmaları vardır. Bu tip yaralanmalarda ise şikayetler yavaş yavaş başlar. Dizde sıvı toplanması olabilirse de bu akut yırtıklardaki gibi fazla olmaz. Ağrı daha hafiftir. Bazı kronik menisküs yırtıklarında ise hiç ağrı olmayabileceği akılda tutulmalıdır. Genelde orta ve ileri yaşlarda görülür. Dizde kilitlenme nadirdir. Aslında bu tip menisküs yaralanmaları hemen daima kireçlenme ile beraberdir. Kireçlenmeye bağlı olarak oluşan kemik deformiteleri meniskus kıkırdaklarında zorlanma yapar ve meniskus kolayca yırtılabilir.
-Menisküs yırtıklarınde cerrahi tedavi gerekli midir?:
Toplumda yaygın kanı hemen her menisküs yırtığının cerrahi tedavi gerektirdiğidir. Aslında bu doğru olmayıp aksine meniskus yırtıklarında cerrahi tedavi genelde gerekmez. Menisküs yırtıklarının akut döneminda günde bir kaç kez 15’er dakikalık buz uygulama, istirahat ve bandaj uygulanır. Ağrı kesiciler bu dönemde hastayı rahatlatmak için kullanılır. Diz çok şiş ise sıvı iğne yardımı ile boşaltılıp hasta rahatlatılabilir. Bu tedaviler ile genelde bir hafta içinde diz şikayetleri büyük oranda azalır. Cerrahi kararı akut dönem geçtikten sonra verilmelidir.
Özellikle gençlerde ve üst düzey amatör ya da profosyonel sporcular dizlerin zorlamaya devam edeceğinden yırtık olan menisküs nedeni ile dizde tekrar kilitlenme ve şişme ortaya çıkabilecektir. Bu nedenle bu tip vakalarda genelde cerrahi artroskopi ile tedavi edilir. Menisküsdeki yırtık duruma göre dikilebilir ya da alınabilir.
Ama hasta orta ve ileri yaşlarda ise veya genç olduğu halde dizi zorlayacak aktiviteler yapmıyorsa cerrahi tedavi nadiren gerekir. Özellikle 45-50’li yaşlardan sonra menisküs yırtıkları genelde kireçlenme ile beraberdir. Bilimsel araştırmalar kireçlenmesi olan hastalarda meniskuslerin çoğunlukla yırtık olduğunu göstermektedir. Bu vakalarda meniskusu almak hastanın ağrılarını azaltmayacaktır. Çünkü asıl olay menisküsdeki yırtık değil kireçlenmedir. Bu tip vakalarda konservatif tedavi dediğimiz fizik tedavi, buz uygulama, ilaç, bandaj ve enjeksiyon gibi yöntemler ile ağrılar genelde başarılı bir şekilde kontrol altına alınabilir. Bazen yan bağlar özellikle iç yan bağda gerilmeye maruz kalır ve bu da bu özelikle iç meniskus ağrısını taklit eder. Bu durumlarda cerrahi yerine basit bir iğne ile diz ağrısı tamamen giderilebilir.
-Menisküs lezyonlarında “Platelet Rich Plasma” (PRP) enjeksiyonu etkili midir?:
PRP enjeksiyonunun menisküs lezyonlarında kullanımına dair veriler çok fazla değilse de yapılan az sayıda uygulamada PRP’nin etkili olabileceği tespit edilmiştir. Özellikle hasarlı menisküsün yada menisküsün artroskopik olarak çıkarılmasının zamanla diz kıkırdaklarında yapacağı tahribatı önlemede çok yararlı bir yöntemdir.
-Menisküsün cerrahi olarak alınmasının ne gibi sakıncaları vardır?:
Unutulmamaması geren en önemli gerçek, menisküslerin dizde bulunmasının bir sebebi olduğudur. Dizden menisküslerin tamamının ya da bir kısmının alınmasının dizdeki kıkırdak harabiyetini hızlandırdığı ve erken kireçlenme yaptığı ispatlanmıştır. Yani meniskus ameliyatının bir bedeli vardır ve o bedelde erken kireçlenmedir.
Bu bedeli ödememek için menisküs lezyonlarında tanı doğru konmalı ve tedavi seçimi çok yönlü bir değerlendirme sonunda yapılmalıdır.
Sağlıcakla kalın
Doç. Dr. Cengiz BAHADIR
(MEDIPOINT)
Tel.: 444 0 664