Moda İskelesi yeniden Kadıköylülerin hizmetinde
Kadıköy’ün simgesi tarihi Moda İskelesi, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Kadıköy Belediye Başkanı Şerdil Dara Odabaşı’nın katıldığı törenle açıldı. Odabaşı “Moda İskelesi, 23 Haziran seçimleri sonrası değişen zihniyetin mahir elleriyle, hak ettiği değeri buldu” dedi
Mimar Vedat Tek tarafından 1916-1917 yılları arasında yapılan Moda İskelesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı tarafından restore edildi. Restorasyon sonrası açılış töreni, 19 Ağustos Cuma günü İBB’nin “150 Günde 150 Proje”si kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Kadıköy Belediye Başkanı Şendil Dara Odabaşı’nın katılımıyla gerçekleşti.
Moda İskelesi’nin açılışında konuşan İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, iskelenin daha önce tarihi özelliği tamamen devre dışı bırakılarak ele alındığını kaydederek “İstanbul'da bu anlamda bizi üzen çok yapı vardı. Tek tek ele alıyoruz. Bir de attığımız bu adımlar gerçekten büyük işler. Bence kalbini burkan, yüzünü asan, umutsuz eden, hani vardır ya kendinize özel bir şey vardır. O sizden kopar giderse dünyanın en mutsuz ve en umutsuz insanı olursunuz. Ama size ait olan o duyguları, o hisleri çok yakın bir biçimde yakalar ve hissederseniz o zaman da dünyaya umutla bakarsınız. Aslında Moda İskelesi'nin dünkü haliyle bugünkü arasında en büyük fark bu.” diye konuştu.
“İŞGALİ ORTADAN KALDIRACAĞIZ”
Deniz ulaşımına daha fazla önem verileceğini belirten İmamoğlu, şöyle devam etti: “Şimdi temel hedefimiz İstanbul'da yolcu sayısını daha da arttırmak. Yani biz tabii arada bir pandemi süreci yaşadık. Baktığınızda bu süreci en doğru şekilde analizlerimizi yaparak, altyapıyı güçlendirerek hem de deniz ulaşımıyla ilgili de yapısal sorunları çözerek yürüdük. Deniz taksileri devreye sokmamız, gerçekten İstanbul'da özel bir durum. Daha özelini söyleyeyim. 50 Deniz Taksi’nin 50’sini de kendi tersanemizde ürettik. Fatih Sultan Mehmet'in bize emanet ettiği tersanede ürettik. Haliç Tersanesi’nin kapısına kilit vurulmuştu. Senelik 1 milyon liralık bile bir üretim olmayan bir tesisti. Biz burada geçen yıl 132 milyon liralık üretim yaptık. Kendi Deniz Taksi’sini üretiyor ve daha farklı teçhizatlara sahip deniz taşıtlarını üretmeye devam ediyor. İstanbul'un her rengine sahip çıkacağız. Her inancın, her yaşam biçiminin, özgürlük unsurlarına saygı duyan bir yönetim olarak bugün Moda İskelesi’ni kurtardık. Az bir zaman kaldı. Hukuksuzluğun ve adaletsizliğin ortadan kalkacağı ilk anda size söz; Adalar İskelesi’ndeki işgali de ortadan kaldıracağız” ifadelerini kullandı.
“HAK ETTİĞİ DEĞERİ BULDU"
Tarihi Moda İskelesi’nin hizmete açılmasının önemini vurgulayan Kadıköy Belediye Başkanı Şerdil Dara Odabaşı da “Bir asırı geçmiş ömrü; Bütün zarafetiyle Moda’yı bezeyen, İstanbul’un simgelerinden olan tarihi Moda İskelesi, 23 Haziran seçimleri sonrası değişen zihniyetin mahir elleriyle, hak ettiği değeri buldu. Tek eksiği insandı, bugün insanla da buluşuyor. Daha düne kadar yandaşa peşkeş çekilip, tarihi duvarlarına monte edilen, klima motorlarını gizlemek için siyah sacla kapanan iskele duvarlarına; artık yeniden dokunabilir, seyrine doyulmaz bu mücevherin önünde, yeniden anı biriktirebilirsiniz.” dedi.
23 Haziran seçimlerinden sonra kent yönetiminde olumlu değişmeler yaşandığını vurgulayan Odabaşı, şöyle devam etti: “Zihniyet değişimi işte bu.Tıpkı Florya’da olduğu gibi. Belediye başkanlarının lojmanları olarak kullanılan Florya tesisleri bugün; halka, üretime, eğitime açılan koca bir kampüs haline getirildi. Sayın başkan hatırlayacaktır. Kendisiyle geçtiğimiz yıl, Florya’daki tesislerde buluşmuş, projeler üzerine sohbet etmiş, özellikle Moda İskelesi’nin üzerine uzunca konuşmuştuk. O sohbetimizde Kadıköylülerin tarihi Moda İskelesi’ni yine iskele olarak görmek istediklerini, kültür ve sanat hayatına katılması gerektiği yönündeki taleplerini aktarmış bu konudaki hassasiyeti dile getirmiştik. Talebimiz, niyetimizi belli edecek bir tabelanın iskeleye asılmasıydı. Sağ olsun, aynı hassasiyete sahip olduklarını belirtti. Hemen ilgili arkadaşları görevlendirdi ve aynı hafta tarihi iskeleye eskiden olduğu gibi, Moda İskelesi tabelası asılarak hem zihniyetin değiştiğini gösterdi hem de kapısı kilitli iskelelerini uzaktan kaygıyla izleyen Kadıköylülerin yüreklerine su serpti.”
“SORUMLULUĞUMUZ VAR”
“Bizim adil, yeşil ve üreten bir kent hayalimiz var. Bizim, bu kentin tarihine karşı sorumluluğumuz var.” diyen Odabaşı, “Ben ve sayın başkanım Ekrem İmamoğlu, bu güzel kentin seçilmiş belediye başkanlarıyız. Görevlerimiz var. Yollarınızı, kaldırımlarınızı yapacağız, suyunuzu temiz akıtacağız, sokaklarınızı süpüreceğiz… Bunların hepsi, bu görevi üstlenen herkesin temel görevi. Ziyadesiyle bizim de öyle. Ama bizim, kendimize dert ettiğimiz başka şeyler de var. Bizim, verdiğimiz selamı gülerek alan komşulara, içten verilen selamlara ihtiyacımız var. Kadıköy’e bir değerini daha kazandırdığınız için, hafızamızı diri tutup, sahip çıktığınız için size, aklı ve emeğiyle bu mücadeleye katkı sunan her bir çalışma arkadaşınıza tek tek teşekkür ederim. Eminim ki, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün sönmeyen ışığında; eşsiz kent İstanbul’a ve Kadıköyümüze katacağınız daha çok değer var.”
Paşabahçe Vapuru’nu da Moda İskelesi’nde görmek istediğini belirten Odabaşı, “Bir teşekkürüm de değerine sahip çıkan başta Mimarlar Odası olmak üzere, bir gün bile ‘Tarihi Moda İskelesi, iskeledir’ ısrarından vazgeçmeyen, Kadıköylülere ve Modalı komşularıma. Eksik olmasınlar.” dedi.
DOKUZ BİN ESERLİ KÜTÜPHANE
İstanbul’un en eski iskelelerinden biri olan Moda İskelesi’nin ev sahipliği yapacağı yeni kütüphane; açık hava çalışma alanları, terası ve zengin kitap seçkisiyle Kadıköylüleri ve İstanbulluları ağırlayacak. 250 metrekarelik alanda 87 kişilik kapasitesiyle hizmet verecek olan Moda Kütüphanesi 9 bin eserden oluşuyor.
MODA İSKELESİ’NİN TARİHİ
İBB’nin hazırladığı kitapçıkta Moda İskelesi’nin tarihi, mimari ve sosyal özellikleri şöyle aktarıldı: “Kadıköy’ün simgelerinden biri olan Moda İskelesi, tarihi öneminin dışında bir sosyal mekan olarak İstanbulluların hayatında kazandığı anlam sebebiyle de şehrin diğer iskeleleri gibi ayrıcalıklı ve özeldir. Nasıl ki vapurlar zamanla İstanbul için bir ulaşım aracı olmaktan çıkıp şehri bize hatırlatan, sevdiren, özleten bir simge halini aldıysa vapur iskeleleri de İstanbullular için bir bekleme durağının ötesine geçip hatıralarımızın tutunduğu, canlandığı birer hafıza mekanına dönüştüler. 100 yılı çoktan geride bırakan Moda İskelesi’nin hikayesinde de bu 100 yıl içinde büyüyen, gelişen, ve giderek değişen İstanbul’a dair önemli izlere rastlayabilir; anlatılarla birlikte nice bekleyişlere, kavuşmalara ve ayrılıklara dahil olabiliriz. Kentin en eski iskeleleri arasında yer alan Moda İskelesi, İBB Miras tarafından uygulanan restorasyon çalışmalarının ardından yeni yolculuklarla yepyeni tanıklıklara sahne olmaya hazırlanıyor. Modalılar çok özledikleri vapur iskelesine kavuşurken, İstanbul da kültür sanatı odağına alan bir yaşam durağı kazanıyor.
Moda İskelesi, 35. Osmanlı padişahı Sultan Mehmet Reşat (1844 – 1918) döneminde Birinci Ulusal Mimarlık Akımı’nın öncülerinden mimar Vedat Tek tarafından tasarlandı. İki yanı bitkisel bezemelerle süslü kitabesinde Osmanlıca “Moda1335” yazılı olan yapının, (1916 – 1919) yıllarında inşa edildiği düşünülüyor. Yine Vedat Tek imzasını taşıyan Haydarpaşa İskelesi’ne kıyasla daha sade bir görünüm sergileyen neoklasik tarzda, dikdörtgen planlı, üzeri çatıyla örtülü yapı, dört cephesine yansıyan özgün tasarımları ve pencere alınlıklarını süsleyen zarif çinileriyle hafızalarda yer edindi.
1937 yılı Moda İskelesi’nin tarihinde önemli bir kırılma noktası oldu. Yıllarca kötü hava şartlarına direnen tarihi alan, bu yıl içinde gerçekleşen şiddetli bir lodos fırtınasında ağır hasar aldı. Fırtına sonrası uzun bir dönem kapalı bekleyen iskele, gördüğü onarımların ardından 1964 yılında yeniden hizmete açıldı. Ancak bu kez de değişen ulaşım koşullarına bağlı olarak yolcu sayısının azalması tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. 1986 yılında yolcu sayısının yetersiz olması nedeniyle önce vapur seferlerini kaybetti.
Moda İskelesi için ikinci bahar, Modalıların ‘İskelemizi kurtarın’ çağrısıyla 2000 yılında hayata geçirilen kurtarma girişimleriyle başladı. Bu dönemde Türkiye Denizcilik İşletmeleri ve Türkiye Deniz Ticaret Odası Başkanlığı tarafından uygulanan bakım ve onarım çalışmalarıyla eski gücüne kavuşan yapı, 1 Temmuz 2001’de kutlanan Kabotaj Bayramı’nda ‘iskele işleviyle’ yeniden açıldı. 1982 yılında Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tescillenen iskele, 2014’ten itibaren bir süre restoran olarak kullanıldı. Bu dönemde vapurlarından ve kamusal işlevinden uzaklaşan; 2016’dan bu yana da kapalı bir şekilde hatırlanmayı bekleyen Moda İskelesi’nin yüzü, İBB Miras’ın müjdeli haberiyle güldü. 2021-2022 yılları arasında İBB Miras tarafından uygulanan restorasyon ve yeniden işlevlendirme projesiyle yapısal sorunları giderilen tarihi yapı, zamanın olumsuz etkilerine karşı güçlendirildi. Mevcut tüm özgün detayları koruma altına alınan iskelenin iç mekanları da kitap-kafe ve kütüphane programlarına entegre olacak şekilde çağdaş bir yorumla yeniden düzenlendi.”