Mor Çatı’nın “Kadına Yönelik Şiddet: Kadınların Deneyimleri, Kurumlar ve Mecralar” araştırması, kadınların maruz kaldığı şiddeti, ‘toplumsal cinsiyet normları’ nedeniyle normalleştirdiklerini gösteriyor.

02 Ekim 2021 - 18:57

A ⁺ A^- Yazdır

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın “Kadına Yönelik Şiddet: Kadınların Deneyimleri, Kurumlar ve Mecralar” adlı yeni araştırmasının sonuçları yayınlandı. Mor Çatı için Dissensus Araştırma tarafından yapılan araştırma 2020 Kasım ve Aralık aylarında İstanbul, Trabzon ve Mardin’de yaşayan ve yaş, eğitim ve sosyoekonomik durumları bakımından çeşitlilik gösteren 29 kadınla derinlemesine görüşme yapılarak gerçekleştirildi. Rapor, Türkiye’de kadına yönelik şiddete dair üretilen bilgi ve pratiklerin çerçevesini genişletmek, mevcut çalışmaları ve bu alandaki bilgiyi değerlendirmek, kadınların deneyimleri ışığında yeni müdahale biçimlerinin geliştirilmesine destek olmak amacını taşıyor.

KADINLARA SORULAR VE YANITLARI

Araştırma kadınların ağzından şu sorulara yanıt arıyor: Kadınlar kendi sorunlarına çare ararken başlarına geleni nasıl tanımlıyorlar? Şiddet kavramını ne zaman ve nasıl kullanıyorlar? Şiddete karşı ne zaman ve hangi durumlarda harekete geçiyorlar? Harekete geçtikten sonra kimlere danışıyor, nerelere gidiyorlar? Kurumlar nasıl çalışıyor ve birbirleriyle nasıl etkileşime geçiyorlar? Bu çetrefilli alanda kadınlar, şiddetin içinde ve şiddetten kurtularak nasıl hayatlar kuruyorlar?

MOR Çatı yetkilileri, bu araştırmanın getirdiği kavramsallaştırmalarla alandaki literatüre önemli bir katkı sağladığını vurgulayarak, “Kadınların kendi ağızlarından paylaşılan tanıklıkların ise şiddetin ve şiddetten uzaklaşmanın kadınlar açısından karmaşıklığı ve zorluğu kadar kadınların güçlü irade ve mücadelelerini yansıttığını düşünüyoruz. Türkiye’de kadına yönelik şiddetle ilgili anlayış ve politikalara ışık tutması dileğiyle sizlerle paylaşıyoruz.” İfadesini kullanıyor.

ŞİDDET NORMALLEŞTİRİLİYOR!

Araştırma, kadınların farklı şiddet biçimlerine bir arada maruz kaldığını ve toplumsal cinsiyet normlarının maruz kaldıkları şiddeti normalleştirmelerine neden olduğunu gösteriyor. Araştırmadan çıkan bazı sonuçlar ve kadınların söylemleri şöyle:

• “Bir sene böyle geçti, sürekli bir çaba halindeydim, sürekli eşimin ilgisini tutmaya çalışıyordum ki iki ay boyunca hiç ailemle görüşmedim, 6 ay boyunca hiçbir arkadaşımla görüştürmedi beni. Şuydu: Ben seninle vakit geçirmek istiyorum, sen evlendin artık eski hayatın yok, benim için de öyle. Öyle söylüyordu ama kendi hayatına bakınca öyle değildi. (K17, 32)”
• 

“MAMA YERİNE SİGARA ALIYORDU”

Kadınların ekonomik şiddeti tarif etmek için kullandıkları aç bırakmak, cimrilik, çalıştırmama, borç yıkma gibi ifadeler ekonomik şiddetin biçimlerinin kadınların hayatlarında neden olduğu hasarı ortaya çıkarıyor.

• “Emziremiyorum hamile kalmışım. Mutfağa girip şerbet yaptım. Evde çünkü yiyecek hiçbir şey yok, şekeri de komşudan almıştım. O derecedeydi. Çocuğu altı üste döndermiş, üstüne yastık koymuştu. Belki acaba ağlayarak uyudu mu dedim, sesi çıkmıyor. Bir geldim odada öyle bir şok geçirdim ki çığırdım bağırdım. Çığırdım bağırdım çocuk aç ondan ağlıyor diye, bana emzir diyor. Neyle emzireyim diyorum. Emzirdiğimde hamileyim ya kusuyor, ishal oluyor. Hem de emmiyor da artık sütüm değişik geliyordu ona. Hani çocuğa mama. O zaman 7,5’tu Bebelac. O zamanlarda Muratti sigaralar da aynı paraydı. Çocuğa mama almayıp gidip kendisine sigara alıyordu. (K14, 35)”

ŞİDDETTE İLK EŞİK

Araştırmanın ortaya çıkardığı kavramsallaştırmalardan ilki olan “eşik” kavramı kadınların yaşadıkları şiddete karşı ne zaman ve nasıl harekete geçtiklerini, şiddet içindeki hayatlarında nasıl dönüm noktaları yaşadıklarını, farkındalıklarının hangi güzergahlardan geçerek ortaya çıktığını anlamak için kullanılıyor. Şiddet gören kadınlar baştan itibaren erkeklerle yaşadıkları ilişkide bir şeylerin iyi işlemediğini, erkeğin şiddete başvurma eğilimini fark ettiklerini söylüyorlar. Ancak çeşitli açıklamalarla, var olan ilişkiyi sürdürmeye çalışıp çeşitli çözüm yolları arıyorlar. Böylece hayatları eşikte yaşayarak geçiyor. Aldatılmak, çocuk sahibi olmak ve dışarıdan gelen destek kadınların şiddetten uzaklaşma eşiklerinin başında geliyor. Kadınlar kamu ve belediyelerden ihtiyaç duydukları destekleri alamadıkları zaman sorunlarını çözmek ve destek aramak için aile ve kişisel ilişkilere başvurmak durumunda kalıyorlar. Bu esnada ise çeşitli destek ve kösteklerle karşılaşıyorlar. Aile kadınların şiddetten uzaklaşabilmek için ilk destek aradığı ve bulduğunda çok güçlendiği bir yer olurken, çoğu zaman köstek olarak karşımıza çıkıyor. Arkadaşlar ise kadınlara tüm süreçleri boyunca eşlik eden en önemli destek olarak kadınların anlatılarında yer alıyor.

• “Ama ben en çok kadın arkadaşlarımdan destek aldım. Hele bir tanesi evliliğimin başından beri yaşadığım bütün sorunları bilirdi. O, beni kendime getiren kişi oldu. Bana hep ‘Kendini kaybetmeyeceksin, kendine odaklanacaksın. En nihayetinde biterse bitsin. Sadece biterken sen zarar görme’ diyordu (K5, 38)”