“Salgın azami destek asgari”
DİSK-AR’ın Covid-19’un sosyal ve ekonomik etkileri için ayrılan kaynaklar üzerine yayınladığı rapora göre, Türkiye’de desteklerin sadece beşte biri vatandaşlara ve çalışanlara yönelik ek harcama ve gelir desteği olarak gerçekleşti
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) COVID-19'un sosyal ve ekonomik etkileri için ayrılan kaynaklar üzerine yaptığı araştırmanın ikincisini yayınladı. Raporda, 2020 yılı başı ile Haziran 2021 arasında dünyada ve Türkiye’de Covid-19’un yarattığı ekonomik ve sosyal zorlukları gidermek için çeşitli ekonomik önlemlerin alındığı ifade edilirken, destek paketlerinin vatandaşlara ve şirketlere ulaştırıldığı belirtildi.
“DESTEK YÜZDE 2,7”
Raporda, Covid-19 ile mücadeleye yönelik yapılan harcamalar ve destekler açısından ülkeler arasında büyük bir uçurumun olduğu kaydedildi. Buna göre, zengin ülkeler milli gelirlerine oranla vatandaşlarına daha fazla nakit harcama ve dolaylı gelir desteği sağlarken yoksul ülkelerin desteklerinin milli gelirlerine oranı çok daha sınırlı kaldı. Zengin ülkeler gayrisafi yurt içi hasılalarının (GSYH) ortalama yüzde 17,3’ü kadar nakit harcama ve dolaylı gelir desteği sağlarken, orta gelirli ülkeler GSYH’lerinin yüzde 4,1’i ve yoksul ülkeler ise yüzde 2’si kadar destek sağlayabildi.
Türkiye’nin vatandaşlara dönük Covid-19 harcamaları, sağlık harcaması, nakit harcama ve dolaylı gelir desteği dahil GSYH’sinin yüzde 2,7’si düzeyinde kaldı. Bu oran Yunanistan’da yüzde 21,1 ve Yeni Zelanda’da yüzde 19,3 olarak gerçekleşti.
“FONLARDAN KARŞILANDI”
Rapora göre, Türkiye tarafından sağlanan nakit gelir desteğinin büyük bölümü İşsizlik Sigortası Fonu, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu ile “Biz Bize Yeteriz Türkiye’m” isimli kampanyadan karşılandı. Türkiye’de Covid-19’un sosyal ve ekonomik etkileriyle ilgili toplam ekonomik ve mali desteklerin çok büyük bölümünü (yüzde 78’i) vatandaşa değil işletmeler, şirketler ve bankalara sağlanan kolaylıklar oluşturdu.
Raporda şu bilgilere yer verildi:
"Türkiye’nin COVID-19 ile mücadeleye ayırdığı toplam nakit harcama ve dolaylı gelir desteği GSYH’nin yüzde 2,7’si ve sağlık alanında GSYH’nin yüzde 0,4’ü kadar nakit harcama yaptığı görülüyor. Türkiye tarafından yapılan harcamaların çok önemli bir bölümü hükümet kaynakları dışından karşılandı.”
"IMF veri setinde Türkiye’nin COVID-19’a yönelik yaptığı ek harcamalar, nakdi yardım ve asgari emekli aylığına ilişkin tamamlayıcı ödemeler (22,5 milyar TL), işsizlik ödeneği (5,9 milyar TL), kısa çalışma ödeneği (33,2 milyar TL), çalışanlara nakdi ücret desteği (11,4 milyar TL), normalleştirme desteği (4,5 milyar TL), sosyal destek programı (8,8 milyar TL) ve esnaf desteği (4,6 milyar TL) olmak üzere 90,9 milyar TL olarak yer alıyor.”
"Hükümetler, COVID-19 kapsamında 2020 başından beri küresel olarak toplam 10,4 trilyon ABD doları nakit harcama ve dolaylı gelir desteği sağladı. Bu tutarın ülke gruplarına göre dağılımına bakıldığında yüksek gelirli ülkeler ile yoksul ülkeler arasında büyük bir uçurum olduğu görülüyor.”
"Yüksek gelirli 10 G20 ülkesi 8,3 trilyon dolar, orta gelirli 10 G20 ülkesi 1,3 trilyon dolar, yüksek gelirli diğer 26 ülke 666 milyar dolar, orta gelirli diğer 82 ülke 317 milyar dolar ve yoksul 59 ülke ise 49 milyar dolar ek nakit harcama ve dolaylı destek sağladı.”
"ABD tek başına tüm COVID-19 ek harcama ve nakit desteklerinin yüzde 51’ini sağlarken, yoksul 59 ülke toplam harcamaların sadece binde 5’ini gerçekleştirebildi. Türkiye tarafından sağlanan nakit destekler ise 19 milyar dolar civarında kaldı. Türkiye’nin yaptığı nakit harcama ve dolaylı destek miktarı küresel düzeyde harcanan tutarın sadece binde 1,8’i düzeyinde kaldı.”