Sandık güvenliği nasıl sağlanacak?
24 Haziran seçimlerine az bir zaman kaldı. Sandık güvenliğini Oy ve Ötesi Derneği Başkanı Gözde Soytürk'le konuştuk
Erken seçim kararının alınmasıyla milyonlarca vatandaş 24 Haziran Pazar günü Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimleri için sandık başına gidecek. Ancak bu seçim öncekilerin aksine hem ilkleri hem de birçok değişikliği içeriyor. Bu değişikliklerin başında; geçtiğimiz mart ayında kabul edilen ve kamuoyunda “ittifak yasası” olarak bilinen kanun değişiklikleriyle seçim sisteminde yapılan bir dizi önemli değişiklik ilk kez 24 Haziran’da uygulamaya konacak. Bunun dışında 24 Haziran seçimleriyle beraber geçen yılki referandumda kabul edilen anayasa değişiklikleriyle getirilen cumhurbaşkanlığı sistemine geçiş de tamamlanmış olacak. Geçtiğimiz yıl 16 Nisan’da yapılan referandum oylamasında mühürsüz oy pusulalarının da kabul görmesi uzun süre tartışılmış ve tepkiyle karşılanmıştı.
Her seçimde olduğu gibi 24 Haziran’a yaklaşırken oy ve sandık güvenliği konusu seçmenin gündeminden düşmüyor. Oyuna sahip çıkmak isteyen vatandaşlar, bu alanda örgütlenen kurumlarla iletişime geçip seçimlerde görev almak için gönüllü oluyor. 7 Haziran 2015 genel seçimlerinde kurulan Oy ve Ötesi ile 16 Nisan referandumunda kurulan Hukuk Öğrencileri Meclisi de bu kurumlardan bazıları. Oy ve Ötesi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Gözde Soytürk’le konuştuk.
“BAZI İLÇELERDE EKSİK VAR”
Seçimlere az bir zaman kaldı. Çalışmalarda ne durumdasınız kendinizi hazır hissediyor musunuz?
Seçime hazırız. Başlattığımız gönüllü müşahit organizasyonumuzla 81 ilde seçim gününde sahada görev alıyoruz. Müşahit kayıtlarımız son güne kadar devam edecek, gönüllü müşahitlerimizin eğitim takvimi hazırlanıyor. Yeni kanun değişikleri ile gelen genelge çerçevesinde yenilenen eğitim sunumumuz hazır ve haziranın ilk haftasından itibaren tüm Türkiye’de eğitimlerimiz başlayacak. Seçim günü için mobil
uygulamamız güncellendi ve yine o gün tüm sandık sonuç tutanaklarının fotoğrafları gönüllüler aracılığı ile sisteme yüklenecek. Son olarak T3 sistemimizle tüm bu tutanakların açıklanan sonuçlar ile karşılaştırılması yapılacak.
Şu an kaç gönüllünüz var?
Ankara ve İstanbul olmak üzere hem saha organizasyonuna hem de seçmenlere hizmet verecek çağrı merkezlerimiz hazırlanıyor. TBB ile ortak yürüteceğimiz Ankara çağrı merkezimiz avukatlarla çağrılara cevap veriyor olacaklar. Gönüllü sayımız da ilk haftada 10 bine yaklaştı.
Bu seçimlerle beraber birçok değişiklik de gündemde. Seçmenlerin dikkat etmesi gereken noktalar neler?
İki farklı seçimin yapılacağı bu seçimde seçmenlerin özellikle dikkat etmesi gereken noktalardan bir tanesi tercih mührünü ittifak alanında bir yere basması olacak. Mühür aynı ittifak alanında her nereye basılırsa basılsın geçerli sayılır fakat sayım sırasında oyun ittifaka mı yoksa tek bir partiye mi yazılacağı, o alan içerisinde mühürü bastığı yer ile belirlenecek. Örneğin sadece siyasi parti seçmek isterse sadece seçtiği siyasi partiye mühür basması, ya da parti seçmeden sadece ittifaktan yana tercihte bulunacaksa sadece ittifak alanına mühür basması sayım sırasında kolaylık sağlayacaktır. Geçerli geçersiz oy ve oyun kime sayılacağı ile ilgili detaylı bilgilendirmeleri web sitemizden takip edebilirler.
İstanbul’un hangi ilçelerinde gönüllü eksiği var?
Referandumda bir sandıktan 38 tutanak fotoğrafı gelen tek ilçemiz Kadıköy’dü. Ama her ilçede bu kadar şanslı değiliz. İstanbul’da en çok gönüllüye ihtiyaç duyulan ilçelerin başında Tuzla, Pendik, Sancaktepe, Kâğıthane, Eyüp, Gaziosmanpaşa Esenyurt, Bağcılar ve Arnavutköy geliyor.
MÜŞAHİT OLMAK İSTEYENLER NE YAPMALI?
Oy ve Ötesi seçim sırasında ve sonrasında neler yapacak?
Eğitimlerini tamamlamış gönüllü müşahitler bilgi ve deneyimi ile sandığın başında olacak, seçimin kanuna uygun bir şekilde düzenli şekilde gerçekleşmesi için gözlemcilik yapılacak. Şikâyet veya itiraz konusu olduğunda tutanak tutarak bizlerle bu bilgiyi paylaşacak ve tüm gün hangi bölgede hangi itirazlar yapılıyor gün içi takip sistemi çalışıyor olacak. Ayrıca çağrı merkezleri ile destek verecek.Sandık sonuç tutanaklarının fotoğrafları sisteme gönüllüler tarafından yüklenecek, açıklanan sonuçlarla gönüllülerden alınan fotoğraflar online olarak herkese açık bir şekilde karşılaştırılacak. Karşılaştırma sonucu ortaya çıkan farklılıklar tüm kamuoyuyla paylaşılacak.
Seçim güvenliğini neden önemsiyorsunuz?
Seçme ve seçilme hakkımıza sahip çıkmanın geleceğimize sahip çıkmak olduğuna inanıyoruz. Kendi tercihimiz ile karar vericilerimizi belirlemek ve bu tercihin sonuçlara yansıdığına güvenebilmek özgür ve demokratik bir toplumun ilk adımı. Bu adımda her hangi bir şüphenin varlığında, şikâyet etmek veya vazgeçmek yerine aksiyon almayı seçerek katılımcı demokrasiyi paylaşmaya ve büyütmeye çalışıyoruz. Tarafsız ve bağımsız adil ve şeffaf bir seçim için aktif rol almamız gerektiğini biliyor ve sorumluluğumuzu taşıyoruz.
Seçimlerde görev almak isteyenler size nasıl ulaşabilir?
Seçmenler sandik.oyveötesi.org üzerinden müşahit kaydı başvurusu yaparak seçim günü görev alabilirler. Ayrıca müşahit olmadan da mobil uygulamamızı indirerek tutanakların fotoğrafını gönderebilirler. Seçim gecesi tutanakların karşılaştırılmasını online olarak T3 sistemimize girebilirler.
#GÜVENVER
Oy ve Ötesi ayrıca sosyal medyadan #GüvenVer adlı bir kampanya başlattı. Dernek, duyarlı tüm kesimleri destek vermeye çağırarak şu çağrıda bulundu: “Sosyal medyadan ve diğer iletişim kanallarından yapacağımız tüm bilinçlendirme çalışmalarını #GüvenVer etiketi ile paylaşarak, kampanyamızın yayılmasına ve daha fazla kişiye ulaşmasına katkıda bulunabilirsiniz. Adil ve şeffaf seçimlere doğru ilerleyebileceğimizi biliyor ve seçim süreçlerinin güvenilir olması yolunda tüm bireylere önemli rol düştüğüne inanıyoruz. Bu nedenle siz gönüllülerimizi, seçim süreçlerinin her adımına sahip çıkarak #GüvenVer’meye davet ediyoruz.”
Görsel: BBC Türkçe
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?
* 24 Haziran seçimlerine toplam 11 parti katılacak.
* Seçim Kanunu’nda yapılan yeni düzenlemelerle sandık kurulu başkanlarının belirlenmesine ilişkin kurallar da değiştirildi. Yeni düzenlemelere göre, sandık kurulu başkanları ilçede görev yapan kamu çalışanları olabilecek.
* Geçerli oyla ilgili yapılan değişiklikler ve ortak oy uygulamasının getirilmesiyle mührün “bir siyasi partiye ayrılan alana, hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne ve ittifak unvanı bölümüne taşacak şekilde, bir siyasi partiye ayrılan alana” basılması halinde geçerli kabul edilecek ve söz konusu partiye işlenecek. Mührün resimdeki gibi ittifak alanına basılması halinde de ittifakın “ortak oyu” olarak kaydedilecek ve sayımın tamamlanmasının ardından ortak oylar, ittifak içerisindeki partilerin tek başına aldığı oy oranına göre bölünerek dağıtılacak.
* Yeni sistemde milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkarıldı. Yeni vekilliklerin illere göre dağılımının yapılmasının ardından Türkiye’nin en kalabalık şehri İstanbul’un milletvekili sayısı 88'den 97'ye yükseldi.
* Bu seçimlerle birlikte ilk kez seyyar sandık uygulamasına geçiliyor. Yeni düzenlemelerle “engeli ya da hastalığı nedeniyle yatağa bağımlı olan” kişilerin oy kullanabilmesi için sandığın görevliler tarafından eve getirilmesine olanak tanınacak.
* Bu seçimlerde Cumhurbaşkanı ve milletvekili için iki ayrı pusula olacak ancak bu pusulalar tek zarfa konulacak.
* 24 Haziran seçimlerinde sandıkların Türkiye’nin farklı yerlerinde farklı saatlerde açılıp kapanması uygulaması yapılmayacak. Bu yılki seçimlerde YSK, Türkiye’nin tamamında sandıkların sabah 08.00’de açılmasına ve 17.00’de kapatılmasına karar verdi.
* İlk tur oylamada adaylardan birinin seçilememesi halinde, “bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü” ikinci tur oylama yapılır. Bu durumda 24 Haziran’daki ilk turda adaylardan herhangi birinin geçerli oyların salt çoğunluğuna ulaşamaması halinde, ikinci tur oylamanın da 8 Temmuz 2018 Pazar günü yapılması öngörülüyor.
*Cumhurbaşkanlığı sistemiyle birlikte milletvekili ve Cumhurbaşkanı seçimlerinin aynı gün ve erken seçim kararı alınmadığı sürece beş yılda bir yapılması öngörülüyor. Buna göre, Cumhurbaşkanının ya da TBMM’nin tekrar erken seçim kararı almaması halinde bir sonraki seçimlerin 2023 tarihinde yapılması bekleniyor.
MİTİNGLER İÇİN ALAN BELİRLENDİ
Kadıköy İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı ilçede yapılacak mitingler için Yeni Salı Pazarı Meydanı’nı uygun alan olarak belirledi. Kurulun kararına göre söz konusu alanda miting yapmak isteyen siyasi partiler 10 Haziran Pazar günü saat 17.00’ye kadar seçim kuruluna yazılı başvuru yapmaları gerekiyor. Meydan salı ve cuma günleri hariç mitingler için kullanabilecek.