Sokağa çıkma kısıtlamasında Kadıköy
Salgınla mücadele kapsamında Türkiye genelinde cuma günü saat 21.00’den pazartesi günü saat 05.00’a kadar sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Yasağın uygulandığı cumartesi günü Kadıköy’e çıkarak neler yaşandığını gözlemledik
Fotoğraflar: Erhan Demirtaş
Korona virüsü ile mücadele tedbirleri kapsamında, Türkiye genelinde 4 Aralık Cuma saat 21.00’den, 7 Aralık Pazartesi saat 05.00'e kadar sürecek sokağa çıkma kısıtlaması kararı alınmıştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın duyurduğu ve İçişleri Bakanlığı’nın genelgesiyle ayrıntıları açıklanan sokağa çıkma kısıtlaması kapsamında istisna getirilenler hariç tüm işyerleri cuma günü 20.00’de kapandı.
Kısıtlama, iptal edilinceye kadar her hafta geçerli olacak, zorunlu haller durumunda seyahate izin verilecek, özel araçla seyahat etmek isteyenlerin Alo 199, E-başvuru ve valilikler yoluyla izin alması gerekiyor.
Sokağa çıkma kısıtlamasından zorunlu şartlar belirterek muaf olacak kişiler var. Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının cenazesine katılacağını bildiren en fazla dört kişi, bulunduğu şehre 5 gün içerisinde gelmiş olmakla birlikte kalacak yeri olmayan ve ikamet ettiği yere dönmek isteyenler, ÖSYM tarafından belirtilen sınavlara katılacak olanlar, asker hizmetini tamamlayarak ikamet ettiği yere dönecek olanlar, ceza infaz kurumlarından salıverilenler, işle ilgili davet yazısına sahip olanlar zorunlu şartlar gereği kısıtlamadan muaf olacak.
Bu kişilerin yanı sıra sokağa çıkma kısıtlaması boyunca fırınlar, marketler, bakkallar, manavlar, kasaplar ve kuruyemişçiler de açık. 10.00-17.00 arasında faaliyet gösterecek bu iş yerlerinden fırınlar, önceki sokağa çıkma kısıtlamasından farklı olarak araçla gezerek ekmek dağıtamayacak. Lokanta ve restoranlar ise cumartesi ve pazar günleri 10.00-20.00 saatlerinde sadece paket servis yapacak şekilde açık olacak.
Tüm bu kısıtlamaları ve genelgede yer alan yeni kararları yerinde gözlemlemek için Kadıköy sokaklarına çıktık. Acıbadem Mahallesi’nden başladığımız yürüyüşte, Rasimpaşa Mahallesi, Osmanağa ve Caferağa Mahallesi’ni dolaştık ve sokağa çıkma kısıtlamasında neler olduğunu gözlemledik.
SESSİZ CADDEDE MOTOR SESLERİ
İlk adresimiz Acıbadem Caddesi. Normal şartlarda çok fazla aracın geçtiği caddede birkaç araç ve taksi dışında araba yok. Köprünün köşesinde bir polis aracı görüyoruz, muhtemelen tedbirleri kontrol için bekliyor.
Boş cadde sessizliğe gömülmüş durumda, duyduğumuz tek ses kuryelerin motor sesleri. Kuryeler, kısıtlama olmasına rağmen çalışmak durumunda kalan nadir meslek çalışanları. Hepsi bir oraya bir buraya, siparişleri yetiştirmeye çalışıyorlar.
Tolga Mutluöz, 8 yıldır bu mesleği yapan biri. Pandemiyi ve sokağa çıkma kısıtlamasında nelerle karşılaştıklarını kendi ağzından dinliyoruz: “Pandemiden dolayı yoğunluğumuz arttı, kuryeler kıymete bindi. Fakat pandemiden dolayı şu tür sıkıntılar yaşıyoruz, müşteriler bize kapıyı yarım kapı şeklinde açıyor. İkinci sınıf insan muamelesi yapmaya başladılar. Virüslü gibi davranıyorlar. Bu bizi psikolojik olarak etkiliyor. Onun dışında çok ciddi bir değişim yok.”
Mutluöz’e göre daha fazla çalışmak durumunda olmak iyi bir şey, çünkü işsizlik var: “İnsanlar evden çıkamıyorlar, 65 yaş üstü insanlar var ve onların ihtiyaçlarını karşılamak gerekiyor. Nasıl sağlık çalışanları canla başla çalışıyorsa biz de benzer şekilde çalışıyoruz. Günde ortalama 9-10 saat çalışıyoruz. Bazen 12 saat çalıştığımız da oluyor.”
KİME SORSAK, TEK KELİME DUYUYORUZ: İŞSİZLİK...
Yolumuza devam ediyoruz, başka bir kuryeye daha mikrofonumuzu uzatıyoruz: “20 yıldır kuryelik yapıyorum. Pandemide pek bir şey değişmedi aslında. Paket servis tabii ki daha yoğun hale geldi. Çalışma saatlerimiz aynı ama yoğunluk daha fazla. Pandemi etkisini tartışırken ekonomik krize bakmak gerekiyor. Devletin komple kapatacak gücü yok herhalde. Garsonlar, motor kurye olarak işe başvuruyorlar, işsizlikten. İşsiz kalıyorlar ve kuryeliğe başvuruyorlar. Tecrübeleri yok ama ne iş olsa yapacaklar krizden.”
Kuryelerin işlerine dönmesi gerekiyor, biz de yolumuza devam ediyoruz. Rasimpaşa Mahallesi’ne vardığımızda yoğunluk artıyor. Karakolhane Caddesi ve onu kesen sokaklarda mahallelilerin kimi köpek gezdiriyor, kimi yaptığı alışverişin ardından torbalarla evlerine doğru yol alıyor...İlk anda fark edilen durum, bazı fırın ve marketlerde sıra olacak kadar yoğunluğun yaşandığı. Önceki sokağa çıkma yasağından farklı olarak insanlar, sokağa daha fazla çıkmış durumda. Ana caddeler ise ara sokakların aksine boş haldeydi ve polisler buralarda nöbet tutuyor, çevreyi teftiş ediyordu.
YABANCI TURİSTLER SOKAKTAYDI
Boğa’da birkaç turistin dışında kimse yok. Benzer bir şekilde rıhtımda da aynı tabloyla karşılaştık. Kısıtlamada yabancı turistlere sokağa çıkma yasağı yok. Kaldıkları yerlerin çevrelerinde sokağa çıkabiliyorlar. Kimi fotoğraf çektiriyor kimi sahilde banklarda İstanbul’u seyrediyor.
Kısıtlama sırasında sokakta olan meslek gruplarından biri de taksiciler. Önceki sokağa çıkma yasağında taksilerin faaliyette bulunması yasaktı ancak bu kısıtlamada serbest. Boğa’da aracıyla bekleyen bir taksicinin yanına yaklaşıyoruz ve dokuz yıldır taksicilik yapan Mehmet Rafet Yemişçi’yi dinliyoruz: “Pandemiden dolayı işler azaldı. Kadıköy Boğa’dayız ve 1-2 saattir burada boş boş bekliyorum. Artık kişisel arabaları tercih ediyorlar, korsan taksiye yönelenler de çok oldu. İnsanların parası olmadığı için genelde binmiyorlar ve ucuz yolu tercih ediyorlar. Bizim işimiz genellikle gece daha iyi. Alkollü mekanlardan çıkanlar ağırlıklı olarak taksi kullanırlar. Bu mekanlar da kapandığı için bizi de ağır etkiledi. Herkesi etkiledi.”
“SERBEST OLSA DA ANLAMI YOK, ÇÜNKÜ İŞ YOK”
Yemişçi, bu sefer kısıtlamada taksilerin serbest olmasının bir anlamı olmadığını söylüyor: “Geçen, sokağa çıkma yasağında yasaktı taksi ama şu anda serbest. Bir anlamı da yok ama sabah 8’de çıktım işte öğlen oldu iki tane iş aldım. 1-2 saattir burada bekliyorum.”
Son olarak bir ekmek fırınına gidiyoruz. Kadıköylüler öğle saatleri olmasına r
ağmen, tatil nedeniyle hala fırından ekmek alıyorlar. Fırınların önceki sokağa çıkma yasağından farklı olarak araçla ekmek dağıtması yasak. 25 senedir ekmek fırınında çalışan Kemal Güneş, şunları söylüyor: “İşler azaldı tabii ki. Her yer kapanıyor. Sokağa çıkma yasağında da artmıyor. Pandemi tüm esnafı etkiledi, işin gerçeği bu. Kimse memnun değil, umarım en yakın zamanda düzelir. Araçla dağıtım yasaklandı. Bu da başka bir şey, vatandaş gelip alıyor.”
Tüm Türkiye’de olduğu gibi sokağa çıkma kısıtlamasının yaşandığı Kadıköy’de, sokağı, yaşananları, esnafın durumunu gözlemledik. Esnaf, doğal olarak kapanmadan dolayı oldukça şikayetçi. Kadıköylülere de bu sokağa çıkma kısıtlamasında, yazdan kalma bir aralık gününü evde geçirmek zorunda kalmak düşüyor...