“Tedbirler alınsın, işyerleri açılsın”
Korona virüsü tedbirleri kapsamında süresiz bir şekilde işyerleri kapatılan esnaf ve çalışanlar yine eylemdeydi: “Milyonlarca insanın içinde olduğu bir sektör yok olma tehlikesi yaşıyor, çalışanlar açlıkla karşı karşıya”
“Yasakların 45. gününde geçinemiyoruz, hayatımızı geri istiyoruz. Tedbirler alınsın, işyerleri açılsın” diyen Kafe ve Bar Çalışanları Dayanışması, Otel ve Turizm İşçileri Sendikası, Türkiye Esnaf Platformu, Türkiye Tekel Bayileri Platformu ile İstanbul Turizm ve Aşçılar Derneği 5 Ocak Salı günü Kadıköy'de ortak basın açıklaması düzenledi. Kadıköy-Beşiktaş İskelesi'nin önünde gerçekleşen, siyasi parti temsilcilerinin de katılarak destek verdiği açıklamada “İnsanca yaşamak istiyoruz”, “Tedbirler alınsın, işyerleri açılsın”, “Yandaşlara değil emekçiye bütçe”, “Yoksulluk düzeni istemiyoruz” sloganı atıldı.
“GEÇİNEMİYORUZ, NEFES ALAMIYORUZ”
Basın açıklamasından önce söz alan İstanbul Turizm ve Aşçılar Derneği'nden Emine Altuntaş, “Şu an çalıştığımız işletmeler kapalı. Kısa çalışma ödeneği kiraya gidiyor. Nakit para olmadığı için kredi kartlarına borçlanıyoruz. Nefes alamadığımızı ve geçinemediğimizi daha nasıl anlatmalıyız.” dedi. Türkiye Esnaf Platformu'ndan Aydın Ali Kalaycı da şunları dile getirdi: “11 aydır hiçbir destek yok. Bizi görmüyorlar. Sadece ‘vergileriniz ve kredileriniz geldi onları ödeyin’ diyerek bizi görüyorlar. Yok sayıyorlar. Sebebi de alkol satmamız. Bu işin bir siyasi tarafı olduğunu artık kabul ettik. Kapalı olan dükkandan hala stopaj almaya devam eden bir sistem var. Kapattığınız yerin stopajını nasıl istersiniz. Esnaf evini, arabasını sattı; kirasını ödeyemiyor; tükendi. Tedbirleri alsınlar. Dükkanlarımızı açalım hiç değilse tenceremizi kaynatalım.”
Geçinemediği için çalışmak zorunda kalan üniversiteliler adına konuşan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi öğrencisi Yasemin Aladağ da “Geçinemediğim için hafta sonu kafelerde çalışıyordum. Şu an işsiz kaldım. İnsanca yaşamak istiyoruz.” dedi. Yapılan konuşmaların ardından Kafe ve Bar Çalışanları Dayanışması'ndan Ilgım Gölpınar, basın açıklamasını okudu.
“MİLYONLARCA İNSAN İŞSİZ KALDI”
“Yüzbinlerce işletme kapandı, milyonlarca insan işsiz kaldı. Bu süre içerisinde insanların hayatlarını idame ettirmelerine dönük bir planlama yapılmadı, gerçekçi bir destek sağlanamadı.” diyen Ilgım Gölpınar, şöyle devam etti: “Sağlanan destekler çok yetersiz kaldı. Hükümet 15 Mart ile 1 Haziran tarihleri arasında herhangi bir işyerinde 15 Mart’tan önce 60 gün çalışmış olan ve son 3 yıl içinde 450 gün sigorta primi ödenmiş olanlar için aldıkları ücretin yüzde 60’ı kadar Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) desteği sağladı. Ancak çoğu çalışan bu koşulları sağlayamadı. Bu şartları taşımayan personel için ise günlük 39 TL ücretsiz izin ödeneği sağlandı. Kısa çalışma ödeneği alanlar 1.500 TL, ücretsiz izne çıkarılanlar ise 1.170 TL ile geçinmek zorunda bırakıldı.”
Sektörde günlük, yarı zamanlı çalışanların yoğunluğu sebebiyle sigortasız çalışmanın da oldukça yaygın olduğuna dikkat çeken Ilgım Gölpınar, “Bu süreçte sigortasız çalışan işçiler bu desteklerin hiçbirinden yararlanamadı. Sektörümüzde göçmen işçiler de yoğun bir şekilde çalışıyor. Bu süreçte göçmen işçiler de çok zarar gördü. Türkiye’de yaşıyorlar ama çalışma izni alamıyorlar.” şeklinde konuştu.
“KAPALI İŞYERİNE KİRA ÖDÜYOR”
Esnaflar açısından da durumun içler acısı olduğunu söyleyen Gölpınar, şöyle devam ediyor: “İş yerleri kapalı ama kira ödemeye devam ediyorlar. Hükümetin verdiği kira desteği 750 TL. İstanbul’da merkezi yerlerdeki kira bedelleri 10 bin TL’den başlıyor. Verilecek olan kira yardımı kiraların yüzde 10’u bile değil. Peşin alınan gelir vergisi olan stopaj vergisi yüzde 20’den yüzde 10’a düşürüldü. Ancak soruyoruz, olmayan gelirin vergisi olur mu? Yiyecekteki KDV yüzde 8’den yüzde 1’e düşürüldü. İşyerleri kapalı, satış yok. KDV oranı düşse ne yükselse ne! Esnafın bu kadar masrafın içinde ayakta kalması, geçinmesi mümkün mü?”
Ilgım Gölpınar, “Tekel bayilerinin sokağa çıkma yasakları süresince alkol satışı yapması yasaklandı. Yasaklar süresince marketler açık bakkallar açık ama tekel bayileri kapalı. Bu sadece pandemi önlemi değil, hükümetin alkollü işletmelere ve alkol satışına dönük yaklaşımının bir göstergesi. Dün alkole yapılan yüzde 17’lik Özel Tüketim Vergisi zammı da bunu gösteriyor. İş yerlerinin geneli 120 gün kapalı olsa da; barlar ve gece kulüpleri 16 Mart’ta kapatıldı ve hiç açılmadı. Barlar 290 gündür kapalı. Barların kapalı olduğu süre 75 gün sonra tam 1 yılı dolduracak. Barlar adeta kaderine terk edildi. Bar ruhsatıyla çalışmayan ama bar olarak hizmet veren yerler ise müzik yasağına takıldı. Bu işyerlerinde müziğin kapatıldığı saat işletmenin kapatıldığı saate dönüyor.” diye konuştu.
“YOK OLMA TEHLİKESİ SÖZKONUSU”
“Pandeminin görünmeyen bir başka yüzü ise kapatılan iş yerleriyle dolaylı olarak çalışan, tedarik zincirinde olan işletmeler.” diyen Gölpınar, konuşmasını şu şekilde sürdürdü: “Toptancılar, kuru temizlemeciler, buz satanlar, çiçekçiler, seyyar satıcılar, valeler, sokak müzisyenleri hepsi işsiz. Kafelerde barlarda canlı müzik yapan ve hiçbir yerde sigortası olmayan müzisyenler de işsiz. Milyonlarca insanın içinde olduğu bir sektör yok olma tehlikesiyle karşı karşıya, çalışanlar açlıkla karşı karşıya. İşletmelerin bir an önce açılmasını istiyoruz, bir önce işimize dönmek istiyoruz. Çalıştığımız iş yerlerinde alınması gereken tüm tedbirleri alalım, işyerleri açılsın, yasaklar kalksın.”