Türkiye’yi neden hep sağ iktidarlar yönetti?
Kadıköy Beyin Fırtınaları panel dizisinin sezon finalindeki oturumunda, “Türkiye’yi Neden Hep Sağ İktidarlar Yönetti? Ne Yapmalı?” sorusu masaya yatırıldı
Kadıköy Belediyesi ve İdeaPolitik Enstitü iş birliğiyle düzenlenen Kadıköy Beyin Fırtınaları panel dizisinin bu haftaki oturumunda, “Türkiye’yi Neden Hep Sağ İktidarlar Yönetti? Ne Yapmalı?” konuşuldu. 17 Mayıs Cumartesi Günü Kozyatağı Kültür Merkezi’nde gerçekleşen ve sezon finali yapılan panelde, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Grup Başkan Vekili Doç. Dr. Gökhan Günaydın ile akademisyen Doç. Dr. Güven Gürkan Öztan konuşmacı koltuğundayken moderatör ise Dr. Ali Tirali idi. Kadıköy Belediye Başkanı Mesut Kösedağı ile Kadıköy CHP İlçe Başkanı Ali Narin de dinleyiciler arasındaydı.
“GERİ ADIM ATMAYACAĞIZ”
Panel öncesinde konuşma yapan Kadıköy Belediye Başkanı Mesut Kösedağı, “Şunu biliyoruz ki, ülkemizin sorunları tek bir kişinin düşünmesi, fikir üretmesiyle çözülemez. Bu doğru bir yaklaşım da değildir. Değerli olan ortak demokratik aklı ortaya çıkarabilmektir. İşte böyle bir çabada, bize göre öncülüğü Kadıköy’ün ve Kadıköylülerin yapması gerekir. Bu çerçevede Kadıköy Belediyesi, üzerine düşen görev ve sorumlulukları her zaman yerine getirecek, özgür düşüncenin daima arkasında duracaktır.” dedi. Merkezi siyaset ile yerel siyasetin dengelerinin değiştiğini ve iktidarın hedefinin belediyelerin yetki alanlarını tırpanlamak olduğunu kaydeden Kösedağı, “Ne yaparlarsa yapsınlar biz geri adım atmayacağız. Tutsaklarımız özgür olana kadar hak ettikleri şekilde aramızda olana kadar biz geri adım atmayacağız.” şeklinde konuştu.
ÖNCE DEMOKRATİK SONRA OTORİTER
Akademisyen Güven Gürkan Öztan, Türkiye'de sağ iktidarların tarihsel sürekliliğini ve bunun dayandığı siyasal kültürü anlattı. Demokrat Parti’nin (DP) 1946-1950 dönemindeki demokratik söylemlerle iktidara geldiğini ancak ardından otoriterleştiğini belirten Öztan, bu çizginin sırasıyla Adalet Partisi (AP), Anavatan Partisi (ANAP) ve son olarak AKP tarafından sürdürüldüğünü kaydetti.
DP'nin “Yeter! Söz milletindir” sloganıyla halkı söz sahibi kılma vaadiyle iktidara geldiğini, ancak 1950 sonrasında muhalefet ve basın üzerindeki baskıların arttığını belirten Öztan, “Demokratik süreçleri birer ayak bağı olarak gören ve çoğunlukçu bir siyaset tarzına hâkim kılan, böylece muhalif basından tutunuz da üniversitelere kadar büyük bir tahakküm mekanizmasını hayata geçiren, bir iktidarla karşı karşıya kalıyoruz. ” şeklinde konuştu.
1983'te kurulan Anavatan Partisi’nin (ANAP), sağ geleneği neoliberal politikalarla harmanlayarak yeni bir döneme işaret ettiğini vurgulayan Öztan, Turgut Özal’ın dört eğilimi birleştirme stratejisinin, sağın birleşik bir çatıya dönüşmesine zemin hazırladığını kaydetti.
Öztan, “ANAP iktidarı mevcut tarikat ve cemaat desteğini büyük ölçüde arasına alacak bir şekilde siyaset üslubu belirlemişti. Aynı zamanda bunu dengeleyebilmek adına kendisine liberal demokrat olarak tanımlayanları da vitrinde tutmaya özen gösteriyordu. Eski MHP kadrolarından gelen bazı isimleri kadrolarına katıyordu. İlim Yayma Cemiyeti olmak üzere sağın önemli kuruluşların desteğini alarak kendisini düstur edinmişti.” dedi. Öztan bu dönemde Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarının zirveye taşıdığı özelleştirmelerin başladığının altını çizdi.
“TEP TİP YURTTAŞ TİPOLOJİSİ YARATILDI”
CHP Grup Başkan Vekili Doç. Dr. Gökhan Günaydın ise AK Parti’nin sağ iktidar stratejisini ideolojik aygıtlar aracılığıyla yürüttüğünü ifade etti. Medyanın iktidar lehine dönüştürülmesiyle “tek tip yurttaş” yaratıldığını belirten Günaydın, “Her gün dinlediğini kendi fikri sanan ve ertesi gün o yalanları içselleştirerek tekrar eden bir yurttaş tipolojisi yaratıldı.” dedi.
İktidarın ekonomik kriz ortamında “beka söylemi”ne sarıldığını vurgulayan Günaydın, “Açlık sınırı 23 bin lirayı aşmış, işsizlik 12 milyona ulaşmış durumda. Ancak yurttaşlara sabretmeleri gerektiği, ‘memleket elden gidiyor’ diyerek anlatılıyor.” ifadelerini kullandı.
Recep Tayyip Erdoğan’ın karizmasının ciddi ölçüde aşındığını söyleyen Günaydın, AKP seçmeninin dahi artık lideri sorguladığını belirterek “Eskiden ‘etrafındakiler yanıltıyor’ diyorlardı, şimdi ise ‘bizi kandırdı’ deniyor” ifadelerini kullandı.