Yangın anında ve sonrasında ne yapmalı?
İklimce Sohbetler’in yayınladığı Orman Yangınları Kılavuzu’nda yangının risklerini azaltmak, yangın sırasında ve sonrasında yapılacaklara dair önemli bilgilere yer verildi. Bunlardan bazılarını derledik…
Geçtiğimiz yıl Akdeniz ve Ege bölgelerinde günlerce süren orman yangınları, büyük bir felaket olarak kayıtlara geçti. Türkiye Ormancıları Derneği’nin "Türkiye Ormancılığı: 2022, Türkiye'de Ormansızlaşma ve Orman Bozulması” raporuna göre 2021 yılı içinde toplam 2 bin 793 yangında 139 bin 503 hektar orman yanarak kül oldu. Verilere göre; 2021 yılında yanan alan sayısı önceki 12 yılın yıllık ortalamasına göre yüzde 11 artarken, yanan alan miktarı 17 kat, yangın başına düşen yanan alan miktarı da 15 kat arttı.
Peki orman yangınlarını önlemek ve yangından korunmak için neler yapılmalı? İklimce Sohbetler, bu sorulara yanıt vermek için “Orman Yangınları Kılavuzu”nu hazırladı. Kitapçıkta; yangının risklerini azaltmak, yangın sırasında ve sonrasında yapılacaklarla ilgili önemli bilgilere yer verildi. Bunlardan bazıları şöyle:
RİSKLERİ AZALTMANIN YOLLARI
-Özellikle anız bırakan tarlalarda orman kenarını sürün. Bahçelerinizde aralama, budama ve temizleme işlemleri yapın. Anız ya da bahçeden oluşan artıkları yakma yoluyla imha etmeyin, kompost gibi doğa dostu yöntemleri tercih edin.
-Enerji nakil hatlarında belirlenen arıza ya da tehlikeli durumları yetkili kurumlara (112) bildirin.
- Hassas dönemlerde piknik yapanları, çobanları, avcı, arıcı, çiftçileri yangın riskine dair ikaz edin. Yangın çıkma riskinin yüksek olduğu dönemlerde orman alanlarını gözleyin.
-Orman alanlarına yangın çıkmasına neden olabilecek cam ve plastik şişe, çöp v. atmayın.
-Orman alanlarında yangın çıkmasına neden olabilecek cam ve plastik şişe, çöp vb. yangını besleyebilecek kuru dal görürseniz toplayın.
MÜDAHALE KAPASİTESİ
-Orman, bina ve ziraat yangını farklı yangınlarla ilgili müdahale eğitimi alın ve tatbikatlara katılın. İlkyardım eğitimi alın.
-Yangın gönüllüsü olun. İlgili birim ve görevlilerle irtibat sağlayın, telefonlarını telefonunuza kaydedin ve liste halinde kolay erişebilir bir yerde bulundurun. Yangında köy/mahallede kimin ne görev yapacağını önceden belirleyin, düzenli olarak değerlendirin ve güncelleyin.
-Yangına müdahalede ve kaçış için kullanılacak yolları her zaman açık tutun. Kullanılmadığı zaman bu yollara ek yapılar ve malzemeler yığmayın. Haberleşmenin zor olabileceği durumlarda kullanmak üzere herkese birer düdük temin edin. Gece yangınları için el fenerlerini(pilleriyle) hazırda tutun.
- Sağlık seti ve ilkyardım malzemelerini hazırda tutun, düzenli olarak son kullanma tarihlerini ve sterliklerini kontrol ederek yenileyin.
-Afet sonrasında 72 saatlik ihtiyacınızı karşılayacak bir acil durum çantası hazırlayın. Özellikle kronik bir sağlık sorununuz varsa, çantanızda en az beş günlük ilaç bulundurun. Çantanızdaki malzemelerin son kullanma tarihlerini düzenli olarak kontrol edin ve yenileyin.
YANGIN SIRASINDA NE YAPMALI?
Geçtiğimiz yıl yaşanan orman yangınlarına müdahale etmek için binlerce sivil seferber olmuştu. Yangının büyümemesi ve yerleşim alanlarına sıçramaması için ilk müdahale ve sonrası önemli. Kılavuzda bu konuya dair bilgilere de yer verildi:
-Yangın, duman veya ateş tespit ettiğinizde derhal 112’ye bildirin. Meydana geldiği mevkii olabildiğince açık ve anlaşılır olarak tarif edin. Mümkünse cep telefonunuzla konum gönderin.
-Yanıcı ve patlayıcı maddeleri güvenli bir biçimde bölgeden uzaklaştırın. Mahalle ve köy halkını toplayın, daha önce belirlenen görevlileri görev yerlerine gönderin.
-Risk altındaki grupları yangın mahallinden yanlarında bir sorumlu kalacak şekilde uzaklaştırın. Yangına gelen araçları yönlendirmek için birini görevlendirin ve yolları açık tutun. Görevlilere çevre, ormanın durumu, yollar hakkında bilgi verin. Yardıma gelenlere yangın yerine ulaşacak en kısa ve güvenli yolu tarif edin.
-Dozer gibi iş makinelerinin yanında ve arkasında durmayın. Arazöz ve itfaiyelere su kaynaklarını gösterin. Yangına müdahale için gelen yetkililerin yönlendirmelerini dinleyin, onlarla tartışmaya girip sorumluluklarını yerine getirmelerine engel veya risk teşkil etmeyin.
- Koruyucu elbise ve maskeniz yoksa acilen yangın olmayan açık alana kaçın. Çok çaresiz durumda alev geçene kadar yanmayacak bir yerde yere yatın, alev geçince kaçın. Maskeniz yoksa ağzınızı ve burnunuzu mümkünse ıslak, değilse kuru bir bezle kapatıp kısa kısa nefes almaya çalışarak güvenli ve dumansız alana kaçın.
-Yangından etkilenenlere ya da yangına müdahalede gerekli malzeme/ekipman desteği vermek için güncel ihtiyaç listeleri yayımlayan kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının duyurularını takip edin. Gönderdiğiniz yardımın ihtiyaçları karşıladığından emin olun.