Yaşam maliyeti ağırlaşıyor
İBB İstanbul Planlama Ajansı’nın “Son Verilerle İstanbul Ekonomisi” raporuna göre, enflasyonun yükselmesiyle İstanbul’da gelir eşitsizliği artıyor ve geçinmek daha da zorlaşıyor. “İstanbul’da Yaşam Maliyeti” araştırmasının sonuçlarına göre ise İstanbul’da yaşamanın maliyeti bir yılda yüzde 50,18 oranında arttı
İBB İstanbul Planlama Ajansı, İstanbul’un ekonomisinin mevcut durumunu belirlediği “Son Verilerle İstanbul Ekonomisi” raporunun ikincisini yayınladı. Raporda, İstanbul’un mevcut ekonomik görünümü, istihdam, enflasyon ve gelir durumu incelendi. Raporda, Türkiye ekonomisinin yüzde 31’ini oluşturan İstanbul’un ekonomik büyüklüğü ile dünyadaki birçok ülke ile yarışabilecek durumda olduğu ancak Türkiye’deki ekonomik sorunların da İstanbul’u doğrudan etkilediği paylaşıldı. Enflasyonun yükselmeye devam etmesi ve salgının yarattığı etkiyle birlikte İstanbul halkının ekonomisini zorladığı, gelir eşitsizliğinin ve geçinme zorluğunun artmasına sebep olduğu vurgulandı.
ORTALAMANIN ALTINDA KALDI
Raporda paylaşılan verilere göre; İstanbul’da son 15 yılda, sanayi sektörünün büyümesi Türkiye ortalamasının altında kaldı. Hizmetler sektörü ise, İstanbul’da Türkiye ortalamasından daha hızlı büyüdü. Pandemi sürecinde, kapanmaların hizmetler sektörünü doğrudan ve daha fazla etkilemesi ile İstanbul ekonomisi yavaşlarken, bu dengenin de değişmesine sebep oldu. Salgın döneminde imalat faaliyetlerinde yüksek ve orta-yüksek teknolojili firmalar öne çıktı. Salgın öncesindeki 2008-2019 döneminde yüksek teknolojili faaliyetlerde kayıtlı firma ve çalışan sayısı azalırken, 2020 yılında bu faaliyetlerdeki firma sayısı yüzde 11,5; çalışan sayısı ise yüzde 12,2 oranında arttı. Bu dönemde orta-yüksek ve yüksek teknolojili üretim, hem firma hem de çalışan sayısı bazında en fazla artış yaşayan faaliyetler olarak öne çıktı. Geleneksel hizmetlerde kayıtlı firma ve çalışan sayısındaki değişimi etkileyen önemli bir unsur posta ve kurye faaliyetleri ile ev içi çalışanların faaliyetlerinde yaşanan büyük artış oldu.
ENFLASYON TAHRİBATI ARTIRIYOR
Ekim 2021 itibariyle, Türkiye’de enflasyon yüzde 19.9 olurken, İstanbul’da yıllık enflasyon yüzde 18.6 olarak açıklandı. Rapora göre; İstanbul’da son bir yılda yıllık enflasyonun en yüksek olduğu harcama grupları, konutların bakım ve onarımı, posta hizmetleri, gıda, lokanta ve oteller, üniversite eğitimi, eğitim ve kültür araçları oldu. Enflasyon sepetinin içinde olmayan konut fiyatlarındaki yıllık fiyat artışlarının hem Türkiye’de hem de İstanbul’da TÜFE seviyesinin çok üstünde seyrettiği paylaşıldı.
Raporda, Ekim 2021 verilerine göre, gelirden en az payı alan yüzde 20’lik grubun yıllık enflasyonu yüzde 19 olduğu belirtilirken, “Gelirden en yüksek pay alan yüzde 20’lik grubun geliri, en düşük yüzde 20’lik grubun gelirine oranı 8.5 kat daha fazla. Bu oran 2010’da 5.8 idi ve bu tarihten beri bozulmaya devam ediyor.” ifadelerine yer verildi.
İSTİHDAM ARTSA DA GEÇİNMEK ZOR
Raporda, bir yıldır İstanbul İstatistik Ofisi tarafından gerçekleştirilen İstanbul Barometresi sonuçları da paylaşıldı. Buna göre, çalışanların oranı 2021 başından beri yükseliyor. Ancak istihdam şartlarındaki iyileşmeye rağmen, “Geçinecek kadar kazanıyorum” diyenlerin oranı Mart 2021’de tepe noktasına ulaştıktan sonra daha düşük seviyelerde seyrediyor. Geçinme şartlarındaki zorlanmaya bağlı olarak, Şubat 2021’den beri Türkiye ekonomisinin kötüleşeceğini düşünenler yüzde 50’nin üstünde.
İstanbul Barometresi sonuçlarına göre, İstanbul’da borç alanların oranı 2021 yılının başında tepe yaptıktan sonra yılın ikinci çeyreğinde azalmaya başladı. Mayıs 2021’de en düşük noktasına gelen borç alma oranı, dalgalı bir seyir içinde hazirandan beri yükselmeye başladı. Kredi kartı borcunu asgariden az ödeyen ya da hiç ödemeyenlerin oranında da temmuzdan beri yükseliş var. Bu yükseliş, İstanbul’da takibe düşen bireysel tüketici kredilerindeki yükseliş ile paralel bir seyir izliyor.
BİR YILDA YÜZDE 50,18 ARTIŞ
Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) aylık yüzde 3,51, yıllık da yüzde 21,31 olarak açıkladığı enflasyonun gerçek oranının yıllık yüzde 58,65 olduğunu açıklamıştı. İstanbul Planlama Ajansı’nın yaptığı “İstanbul’da Yaşam Maliyeti” araştırmasının sonuçlarına göre ise İstanbul’da gıda, kişisel bakım, temizlik, konut giderleri, ulaşım ve iletişim gibi temel ihtiyaçların ortalama maliyeti bir yılda yüzde 50,18 arttı. İPA, yıllık artışların hesaplandığı piyasa araştırması için 321 maddeyi içeren ürün sepetine ait fiyatları 3 bin noktadan topladı. Araştırma için ürün ağırlıkları İstanbul İstatistik Ofisi’nin 2020’de bin 600 hane ile gerçekleştirdiği yaşam maliyeti araştırmasından alındı. Buna göre, gıda, kişisel bakım ve temizlik ürünleri, konut kiraları gibi pek çok üründe fiyat artışı yaşandı.
İPA’nın derlediği verilere göre fiyatlardaki artış oranları şöyle: