Yayıncılıkta kriz devam ediyor
Türkiye Yayıncılar Birliği’nin 2022 yılına ait verileri paylaştığı rapora göre yayıncılık maliyetleri döviz bazında yüzde 84 artarken, perakende satış fiyatları ise yüzde 15 oranında azaldı
Pandemiyle birlikte oluşan zorlu koşullarla birlikte Türkiye’de yaşanan döviz kuru krizi 2022 yılında da yayıncılık sektörünü olumsuz etkiledi. Her yıl yayınladıkları raporla yayıncılık sektörünün sorunlarını kamuoyu ile paylaşan Türkiye Yayıncılar Birliği, 2022 yılına ait verileri de Nisan ayı içerisinde yayınlanan raporla paylaştı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları 2022”ye göre, 31 Aralık 2022 itibarıyla Türkiye nüfusu bir önceki yıla göre 599 bin 280 kişi artarak 85 milyon 279 bin 553 kişi oldu. Kültür Bakanlığı’nın açıkladığı veriler doğrultusunda, nüfusa göre kitap üretimi rakamları değerlendirildiğinde, kişi başına düşen kitap sayısının 2021 yılına oranla yüzde 5 artarak 7,9 olduğu görüldü.
Raporda, dünyada yaşanan kâğıt krizi ile birlikte Türkiye’de yaşanan döviz krizinin yayıncılık sektörüne ciddi bir darbe vurduğu ifade edilirken, şu bilgiler paylaşıldı: “Küresel selüloz fiyatlarının ve ithal edilen kâğıdın bedelinin artması, kâğıtta dışa bağımlı oluşumuzu bize bir kez daha hatırlattı. İthal edilen birinci hamur ve kitap kapağı kâğıtlarında yüzde 200’lere, kitap kâğıdında yüzde 30-35’e varan, kuşe kâğıtlarda yüzde 100’ü aşan döviz bazında yaşanan fiyat artışları, büyük kur artışının yaşandığı koşullarda, kâğıt fiyatlarında yaşanan yüzde 300’e yakın artış sektörümüzü büyük bir krize soktu. Eylül ayında yaptığımız bir araştırmaya göre, maliyetlerimiz döviz bazında yüzde 84 artarken yayıncılarımızın belirlediği önerilen perakende satış fiyatlarımızda ise yüzde 15’lik azalma gözlendi.”
YEDİ YIL ÖNCESİNE GERİLEDİ
Bağımsız yayıncılık sektörü 2021 yılını 438 milyon 679 bin 864 adet kitap üretimi ile tamamlamıştı. Ancak 2022 yılında bu sayı azaldı. Geçtiğimiz yıl 380 milyon 296 bin 402 adet kitap üretildi. 2022 yılında bir önceki yıla göre 58,3 milyon adet, oransal olarak yüzde 13,3 küçülme gerçekleşti. Sektörün son on yılında ilk kez kitap üretimi 2015 yılı seviyesine geriledi. 2022 yılında yayımlanan kitapların yüzde 19,4’ünü yetişkin araştırma, inceleme kitapları, yüzde 9’unu yetişkin edebiyat sanat kitapları, yüzde 12,1’ini çocuk ve gençlik kitapları, yüzde 8,7’sini inanç kitapları, yüzde 1,4’ünü akademik yayınlar, yüzde 1,5’ini ithal yayınlar ve yüzde 47,9’unu eğitim alanındaki kitaplar oluşturdu. Araştırma-inceleme alanı 73 milyon 844 bin 863, edebiyat-sanat kitapları 34 milyon 299 bin 328, çocuk ve ilk gençlik kitapları 46 milyon 48 bin 282 adet üretildi. Kültür yayıncılığının toplam üretimi 154 milyon 192 bin 473 adet oldu. Kültür yayınlarının toplam oranı ise tüm sektörde yüzde 40,55 oldu.
YÜZDE 1’E DÜŞTÜ
Akademik yayıncılık yüzde 5 seviyesinden son yıllarda yüzde 1’lere kadar geriledi. Raporda bu gerilemenin nedenleri şöyle açıklandı: “İki yıllık, dört yıllık, yüksek lisans ve doktora alanlarında toplam 8 milyon 240 bin 997 öğrencinin bulunduğu akademik dünyada, yasa dışı fotokopi çekimleri ve izinsiz korsan PDF paylaşımları sebebiyle gerek üretimde gerekse kitap satışlarında yüzde 1- 2,5 civarı oldukça düşük bir aralığa sıkışmış olan akademik yayıncılığımız, 6 milyon 220 bin 481 adet üretimle öğrenci başına 0,63 kitabın düştüğü bir yerde bulunuyor. Yani öğrenci başına 1 kitap bile düşmemektedir. YAYFED verilerine göre 2022 yılında akademik yayıncılığın tüm sektördeki payı yüzde 1,38 oldu.
ÇEVRİMİÇİ SATIŞLAR ARTTI
2022 yılı çevrimiçi satış rakamlarına göre, toplam satışların yüzde 23’ü çevrimiçinde gerçekleşti. Bu oran 2021 yılında yüzde 21,7 olarak kaydedilmişti. Türlere göre bakıldığında ise en yüksek oranın kültür yayınlarında olduğu görüldü. Kültür yayınlarının yüzde 49,95’i çevrimiçi satışlarda gerçekleşti. 2022 yılında sesli kitap satışları ve dijital veri tabanı aboneliklerinde 2021 yılına göre yüzde 55,63 oranında artış yaşandı.