“Yoksulların sayısı artıyor”
Genel-İş Emek Araştırma Dairesi’nin hazırladığı “Gelir Yaşam ve Yoksulluk” raporuna göre; Gıda enflasyonunun yüksekliği halkın gıdaya ulaşımını da zorlaştırdı. Son iki yılda, iki günde bir et ya da tavuk yiyemediğini söyleyenlerin sayısı 1,2 milyon arttı
Enflasyondaki hızlı artış milyonlarca insanın temel ihtiyaçlarını karşılamasının daha da zorlaşmasına neden oluyor. DİSK/Genel-İş Emek Araştırma Dairesi’nin hazırladığı “Gelir, Yaşam ve Yoksulluk” raporunda yer verilen bilgiler bunu destekliyor. Rapora göre Türkiye’de enflasyon artışı, dünya genelindeki enflasyon artışının dokuz katını aştı.
Türkiye’de mayıs ayı enflasyon oranı AB üye ülke ortalamasının dokuz, OECD üye ülke ortalamasının da sekiz katı oldu. Gıda enflasyonu artış oranı ise genel enflasyon oranı artışının çok üstünde. Mayıs ayı TÜİK verilerine göre gıda enflasyonu yüzde 91,6 olarak açıklandı. Bu oran nisan ayı AB üye ülke ortalamasında 8,6, OECD üye ülke ortalamasında ise 11,5 olarak açıklandı. Yani Türkiye’de gıda enflasyonu AB’nin 10,3 katı, OECD üye ülkelerin ise 7,7 katı oldu. DİSK-AR’ın nisan ayı gıda enflasyonuna göre yaptığı hesaplamada gıda enflasyonu, gelir durumuna göre incelediğinde toplumun farklı kesimlerinin farklı oranlarda etkilendiği görülüyor. Buna göre; emeklilerin gıda enflasyonu yüzde 113,5; en yoksul ikinci yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 114,9; en yoksul yüzde 20’lik gelir grubunun enflasyonu ise yüzde 131,6 oldu.
GIDAYA ULAŞMAK ZORLAŞIYOR
Raporda yer verilen verilere göre gıda enflasyonunun yüksekliği halkın gıdaya ulaşımını zorlaştırdı. Son iki yılda, iki günde bir et ya da tavuk yiyemediğini söyleyenlerin sayısı 1,2 milyon arttı. TÜİK, Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına göre 2019 yılında 27,1 milyon kişi (yüzde 33,6) iki günde bir et, tavuk vb. ihtiyaçlarını karşılayamadığını belirtirken bu oran 2021 yılına gelindiğinde 4,6 milyon kişi artarak 31,7 milyon kişi ile yüzde 38,3’e yükseldi. Sürekli artan enflasyonla birlikte Türk lirasının yabancı paralar karşısında değer kaybetmesi, işçilerin ücretlerini düşürdü. 2022 Ocak ayında 4.253 TL olan asgari ücret dolar bazında 315 dolara ve euro bazındaysa 278 euroya denk gelirken 2022 Haziran ayında asgari ücret 266 dolara ve 253 euroya karşılık geldi.
“YARIM MİLYON ARTTI”
Rapora göre ekonominin kötü yönetilmesi işçilerin milli gelirden aldığı payın her geçen yıl daha fazla düşmesine neden oldu. Türkiye’de yoksul sayısı pandemiyle birlikte yarım milyona yakın (yüzde 2,5) arttı. 2019 yılında 17,2 (yüzde 20,8) milyon kişi yoksulken, 2021 yılında bu sayı 17,6 (yüzde 21,3) milyona çıktı. Yoksulluktan en fazla kadınların etkilendiğini görüldü. Erkeklerde yoksulluk 8,5 milyon kişiyle yüzde 20,8, kadınlarda yoksulluk ise 9 milyon kişi ile yüzde 21,8 oldu.
Çalıştığı ve bir geliri olduğu halde yoksul olduğunu belirten çalışanların sayısı 3,7 milyon kişiye (yüzde 13,6) ulaştı. Çalışan erkek yoksul sayısı 2,8 milyon kişi ile yüzde 14,8 iken çalışan kadın yoksul sayısı 882 bin kişiyle yüzde 10,6 oldu. Genel yoksullukta kadınların sayısının erkeklerden fazla olmasına rağmen, çalışan yoksulluğunda erkeklerin kadınlardan fazla olmasının sebebi “erkeklerin kadınlara göre daha fazla çalışma hayatında yer alması” olarak açıklandı.
ÖNERİLER
Raporun sonunda çözüm önerilerine de yer verildi:
-Tüm maaş ve ücretler en az asgari ücret artış oranı kadar artırılmalı, yılın daha başında enflasyon karşısında eriyen asgari ücret yeniden belirlenmeli. En düşük emekli aylığı en az asgari ücret düzeyine çekilmeli.
-İşçi sınıfının yaşadığı gelir kaybını telafi etmesinin en önemli yolu, sendika ve grev hakkıdır. Bu hakların kullanımının önündeki tüm yasal ve fiili engeller kaldırılmalı.
-Yoksullukla mücadele için sosyal koruma programları oluşturulmalı ve yoksulluktan en fazla etkilenen kesim olan kadınlar için sosyal koruma artırılmalı.
-Güvencesizliğin yoksulluğu artırıcı etkisi göz önünde bulundurularak her kesim için geçici ve güvencesiz işler yerine tam zamanlı, insan onuruna yaraşır istihdam olanakları sağlanmalı.