“Yönetmelik değişmeli"
Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şube Yangın Güvenliği Komisyonu Üyesi Aydan Adanır Usta, yönetmelikte değişiklik yapılarak “Denetim yapacak kurumlar tanımlanmalı, yangın güvenliği raporları konusundaki yetki ve sorumlulukları yeniden değerlendirilmeli” dedi
Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bulunan Grand Kartal Otel’de 21 Ocak’ta sabaha karşı başlayan ve 78 kişinin ölümüne neden olan yangın, yasal düzenlemeler ve kamusal denetimin önemini bir kez daha ortaya koydu. Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Başkan Vekili ve Yangın Güvenliği Komisyonu Üyesi Aydan Adanır Usta ile yangının sebeplerini, yangın yönetmeliğinde yapılan değişiklerin etkilerini ve yangın güvenliğinin sağlanması için yapılması 
gerekenleri konuştuk. Basına yansıyan ancak tartışmalara neden olan bilirkişi ön raporunda yangının çıkış nedeni ve sebeplerine yer verildiğini söyleyen Usta, “İlgili ön raporda yangın söndürme sisteminin çalışmadığı veya devreye girmediği görülüyor. Raporda, yağmurlama (sprinkler) sisteminin olmadığı, yangın algılama ve uyarı sistemlerinin çalışmadığı veya otelin bazı bölümlerinde yer almadığı da belirtildi. Yangın pompa sisteminin olmadığı, yangın dolapları kullanma suyunun ortak depodan beslendiği, mutfak ve restoran bölümündeki ızgara ile kuzine ocaklarda davlumbaz içi otomatik yangın söndürme sisteminin tesis edilmediği de anlaşılıyor. Ayrıca yangın merdivenlerinin, duman tahliyesinin ve acil durum aydınlatmalarının yetersiz olduğu da tespit edildi.” dedi.
HANGİ KURUMLAR YETKİLİ?
“Bolu’daki yangın, kontrol denetim mekanizmalarının çalışmadığının/çalıştırılmadığının en büyük göstergesidir.” diyen Usta, yetki tartışmaları hakkında da değerlendirmelerde bulundu.
Otel gibi işletmelerde yangın güvenliğine dair denetim süreçlerinin Kültür ve Turizm Bakanlığı, belediyeler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile itfaiye ve sivil savunma kurumlarına ait olduğunu söyleyen Usta şu bilgileri paylaştı: “Turizm işletme belgeli tesisler (5 yıldızlı oteller gibi) ilgili mevzuata göre Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yetkisinde. Ruhsat yetkisinde bulunan bakanlığın denetleme yetkisi de bulunuyor ve itfaiyelerden ‘Yangın Yeterlilik Belgesi’ talep edebiliyor. İtfaiye müdürlükleri, işletmelerin yangın güvenlik sistemlerini denetleyebilir ve uygunluk raporu verebilir. İşletmelerin yangın tahliye planları, yangın söndürme cihazları ve alarm sistemleri gibi konular bu denetimlerin kapsamına girer. Belediye sınırları içindeki ruhsatlandırma ve yangın güvenliği denetimleri mevzuata tabi farklı bir yetkilendirmiş mercii yoksa belediyelerin sorumluluğunda. Büyük projelerde veya otel gibi daha kapsamlı yapılarda yangın güvenlik standartlarının yapı üretim süreci ve yapıların işletmesinin tüm aşamalarda denetlenmesi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği tarafından yapılıyor. İtfaiye, yangın tatbikatlarının yapılması ve yangına müdahale kapasitesinin kontrolü açısından önemli bir denetim rolüne sahip.”
YÖNETMELİK DEĞİŞTİ, BELİRSİZLİK ARTTI
Uzmanlar ve meslek odaları Bolu’daki yangının ardından, ilgili yönetmelikte yapılan değişiklikleri de gündeme taşımıştı. Peki yönetmelikte yapılan değişikliklerin sonuçları neler oldu? Yangın yönetmeliğinin 2002 yılında yayımlandığını ancak 2007 yılında değiştirildiğini paylaşan Usta, “Bu değişiklikler, Avrupa mevzuatına uyum sağlamak, mevcut yapılar ile ilgili hükümlerin eklenmesi, yanlış yorumların düzeltilmesi ve teknolojik gelişmelerin ilave edilmesi gibi amaçlar doğrultusunda yapılmıştı. Özellikle, 2007 değişikliği ile yangın yönetmeliğinde bazı önemli yenilikler getirildi. Binalarda yangın alarmı ve duman sensörlerinin bulunması gerektiği belirlendi. Yangın merdivenlerinin belirli standartlara uygun olması ve kullanılabilir durumda olması şartı getirildi. Binalarda yangına dayanıklı kapıların kullanılması gerektiği belirlenmişti. Yangın önleme ve söndürme konusunda eğitim verilen personel ve düzenli denetimlerin yapılması şart tutulmuştu. Bu değişiklikler, yangın güvenliğini artırmak ve can kaybını en aza indirmek amacıyla yapılmıştı.”
Usta’ya göre 2012 yılında torba yasaya eklenen bir madde ile yapılan değişiklik çok önemli. Yönetmeliğin 6. Maddesinin 4. fıkrası değiştirilerek “Projeler; ilgili belediye itfaiye birimlerinin uygun görüşü alındıktan sonra, ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanarak uygulanır.” cümlesinin yerine “Projeler; ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanarak uygulanır.” yazılarak itfaiye bölümünün çıkarıldığını kaydeden Usta, şöyle devam etti: “Bu değişiklik, denetim eksikliğinin ve yetki karmaşasının önünü açtı. Yangın sonrası yapılan incelemelerde, otelin yangın alarmı, sprinkler sistemi ve belirgin yangın çıkışlarının bulunmadığı tespit edildi. Bu eksiklikler, mevcut yönetmeliklerin yetersizliğini ve denetim mekanizmalarındaki aksaklıkları ortaya koydu. Yangın sonrasında, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Bolu Belediyesi arasında yangın güvenliği denetimlerinin kimin sorumluluğunda olduğu konusunda tartışmalar yaşandı. Bu durum da yönetmeliklerdeki belirsizliklerin ve yetki dağılımı konusunda eksikliğin altını çizdi.”
NELER YAPILMALI?
Yangın güvenliği için yönetmelikte değişiklik yapılmasının şart olduğunu söyleyen Usta, şu önerileri sıraladı: “İtfaiye teşkilatlarının yangın güvenliği denetimlerini daha sık ve düzenli aralıklarla gerçekleştirmesi sağlanmalı. Belediyeler, bakanlıklar ve diğer ilgili kurumlar arasındaki denetim ve sorumluluk alanları açık bir şekilde tanımlanmalı. Denetim yapacak kurumlar tanımlanmalı, yangın güvenliği raporları konusundaki yetki ve sorumlulukları yeniden değerlendirilmeli. Yangın güvenliği standartlarına uymayan işletmelere uygulanacak yaptırımların caydırıcılığı artırılmalı. Bu değişikliklerin hayata geçirilmesi, benzer trajedilerin önlenmesi ve yangın güvenliği standartlarının yükseltilmesi açısından büyük önem taşıyor.”
Peki bunların dışında yangın sistemlerinin düzgün çalışabilmesi için nelere dikkat edilmeli? Fabrika ve binaların birçoğunda uygun yangın tesisatı bulunmadığını aktaran Usta, “Meslek odasından yetkili/uzman mühendis tarafından hazırlanmış yangın tesisat projesinin olması gerekiyor. Mevcutta bulunan veya yeni yapılacak yangın tesisatı, projeye uygun şekilde yapılmış olmalı. Projesine uygun şekilde yapılmış yangın sistemlerinin periyodik olarak doğru şekilde çalıştığı test edilmeli. Binalar yapılırken veya işletmeye alınmadan önce yapılan işe uygun şekilde yangın tesisatı tasarlanmalı ve projelendirilmeli. Ruhsat vermeye yetkili kurumlar binalar için öncelikle yetkili/uzman yangın tesisat mühendisi tarafından hazırlanan yangın projelerini kontrol etmeli ve onaylamalı.” dedi.