Yüksek enflasyon asgari ücret artışını eritti
BETAM’ın paylaştığı araştırmanın sonucuna göre, 2022 yılındaki asgari ücret artışı yılın ilk altı ayında eridi. Küresel ölçekte yaşanan gıda, enerji krizi, ve döviz kuru şokları sonucunda gıda ile konut harcamalarındaki artışlar devam edecek
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin “Yüksek Enflasyon Asgari Ücret Artışını Eritti” başlıklı araştırması yayınlandı. Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Prof. Dr. Ozan Bakış ve Ar. Gör. Hamza Mutluay tarafından hazırlanan raporda, 2022 yılının Ocak ayı ile birlikte yılın ilk yarısında geçerli olan asgari ücret artışının bireylerin satın alma gücü üzerindeki etkisi, Ocak 2016 yılındaki asgari ücret artışı ile karşılaştırmalı olarak incelendi. Raporda, asgari ücret artışının tüketicileri fiyat artışlarına karşı koruduğu ve alım gücünü arttırdığı ifade edilirken, “Son dönemlerde enflasyon oranlarında görülen çarpıcı artışlar sonucunda 2022 yılının ilk yarısında yapılan zammın çok büyük oranda eridiğini göstermektedir. Özellikle yoksul kesimin tüketim sepetinde büyük yer kaplayan gıda, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar kaleminde görülen çarpıcı fiyat artışlarının yılın ilk yarısında asgari ücretteki artışı büyük ölçüde erittiği görülmektedir.” notu paylaşıldı.
HER ÜÇ ÇALIŞANDAN BİRİ…
Raporda asgari ücret ve altında maaşla çalışanların yıllara göre oranları da paylaşıldı. Buna göre yıllar içinde değişkenlik olmakla birlikte, yaklaşık olarak her üç çalışandan birinin asgari ücret veya altında ücret geliri elde ettiği görüldü. Kayıt dışı çalışanlar için bu oran çok daha yüksek (yaklaşık olarak yüzde 60). Öte yandan kayıtlı çalışanlarda ise son yıllarda bu oranın artış eğiliminde olduğu dikkat çekti. 2021 yılında asgari ücret ve altında kazananların oranı toplamda yüzde 33,6, kayıtlı ve kayıt dışı çalışanlarda ise sırasıyla yüzde 29,9 ve yüzde 61 olarak belirlendi.
GIDA, KONUT VE ULAŞTIRMA
Raporda, asgari ücret artışının tüketicilerin alım gücünü nasıl etkilediğini anlamak için 2015 ve 2021 yılları arasındaki veriler incelendi. Düşük ve orta gelirlilerin tüketim sepetindeki ağırlığın yaklaşık yüzde 50’sini oluşturan gıda, kira, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar ile ulaştırma enflasyonunun seyrine TÜFE ile karşılaştırmalı olarak bakıldığında şu sonuçlar ortaya çıktı: “2016 yılında tüm alt kalemlerin fiyat endekslerinde zaman içinde ya azalmalar ya da sınırlı artışların gerçekleştiği görüldü. Hatta gıda fiyatları 2016 Şubat ayından itibaren düşüşe geçti. Tüketim kalemlerindeki düşük fiyat artışları ile asgari ücrette görülen yüzde 30’luk artış yukarıda açıklandığı gibi hanelerin reel anlamda gelirlerinde kayda değer bir artışa neden oldu ve alım güçlerini arttırdı. 2022 yılı için bu durum tamamen farklı. Genel fiyat endeksi ile birlikte tüm fiyat kalemlerinde ciddi artışlar gerçekleşti. Özellikle enerji, gıda ve ulaştırma fiyatlarında son dönemde genel endeksin bir hayli üzerinde artışlar yaşandı. Kira fiyatlarındaki artış ise diğer kalemlere nazaran daha ılımlı olup TÜFE artışının altında kalmış olsa da diğer üç büyük harcama kalemindeki yüksek artışlar sonucu 2022 başında yapılan yüksek asgari ücret artışı büyük ölçüde eridi.”
“SOSYAL YARDIM YAPILMALI”
Araştırmada paylaşılan bilgilere göre Küresel ölçekte yaşanan gıda ve enerji krizi ve döviz kuru şokları sonucunda dar gelirlilerin tüketim sepetinde önemli bir yere sahip olan gıda ve konut harcamaları kalemlerinde ilerleyen dönemlerde de artışların körüklenecek. Raporda şu önerilere yer verildi: “Dolayısıyla hükümet yılın ikinci yarısında asgari ücrette ikinci bir artış yapsa da tek seferlik artış, çalışanların gelirlerindeki erimeyi büyük olasılıkla engelleyemeyecektir. Öte yandan bu denli yüksek bir enflasyonun hâkim olduğu bir dönemde özellikle yoksul ve orta kesime doğrudan gelir destekleri gibi hükümet tarafından sosyal yardımların yapılması, fiyat artışlarına karşı bu kesimlere mensup hanelerin alım güçlerini korumaya yardımcı olacaktır.”