Yüksek fiyatlar tadilata yöneltiyor!
Giderek pahalılaşan tekstil ve ayakkabı ürünleri karşısında vatandaşlar, eski eşyalarını tamir ettirerek bütçelerini korumaya çalışıyor. Terziler artık sadece tadilat yaparken, lostracılar yeni ayakkabı alamayanların uğrak yeri oldu
Çarşı pazarda, evde iş yerinde tek gündem maddesi ekonomi oldu. Zorlaşan yaşam koşulları, yüksek gelen faturalar, düşük maaşlar hayata dair umutların üzerinde kara bulut gibi dolaşıyor. Bu ortamda artık yemek de içmek de giyinmek de çok zor. Pahalılıktan dert yanan vatandaş, artık yeni bir şey almaya korkuyor, elindeki ayakkabısını ve giysisini tamir ettirerek kullanım ömrünü uzatmaya çalışıyor. Biz de Kadıköy’de tadilat yapan terzi ve lostra salonlarını dolaştık, giysi ve ayakkabı tadilatında olan artış üzerine konuştuk.
Kadıköy’de alışveriş adresleri arasında önemli bir yer edinen Çilek Sokak’ta 25 yıldır terzi olan Adem Nama, “Eskiye göre ekonomi çok kötü. Vatandaş yeni alamıyor. Evdeki eşyasını tadilata getiriyor. Daraltıyorum ya da parça atıp genişletiyorum, yama yapıyorum. Bir müşterim geçen gün ‘Çilek Sokak’tan poşet poşet eşya alırdım. Pahalı, artık alamıyorum. Daha önce aldıklarımla idare ediyorum.’ dedi. Daha önce mağazalardan pantolon paçası gelirdi. Artık gelmiyor. Mağazalarda da iş yok. Bir aydır tadilatta da düşüş var. İyi ki evimiz kira değil. Yoksa işin olmadığı bu ortamda çok zorlanırdık.” diye konuştu.
“BİT PAZARINA NUR YAĞDI” GERÇEK OLDU
Çilek Sokak’ta 20 yıldır terzilik yapan Selçuk Nama da şunları söyledi: “Eskiden yeni dikerdik şimdi tadilat yapıyoruz. Artık dikim terzisi kalmadı. Pahalıya geldiği için dikim yapılmıyor. Tadilat terzisi çoğaldı. Artık her şeyin tadilatını yapıyoruz. Şort da mayo da. Şimdi elimde bir mont var. Astarını değiştiriyorum. Tadilata 700 TL verecek. İki yıl daha giyecek. Yenisini 4 bin ya da 5 bine alabilir. Kadıköy’de cuma günü kurulan pazarda parça alıp yan yana getirip dikenlerin sayısında da artış var. Çevremizde görüyoruz. Ayrıca pazarda kurulan ikinci el pazarında da yoğunluk var. ‘Bit pazarına nur yağdı’ atasözü gerçek oldu.”
“İŞ YOK, ESNAF MUTSUZ”
Kadıköy’de 35 yıldır kişiye özel ayakkabı yapan Necdet Şener: “Eskiden özel ayakkabı daha çok yapılıyordu. Artık zaman değişti ve deri pahalandı. Yapımda kullanılan malzemelerin fiyatı da yükseldi. Alım gücü de düştü. Sanatçılar Sokağı’nda olduğum günlerde bundan 7 yıl önce haftada 40 çift ayakkabı yapıyordum. Şimdi dibe vurdu. Haftada iki ya da üç tane yapıyorum. Hem giyim hem de ayakkabı mağazalarında iş yok. Dükkanlar boş. Kimse yok. Sohbet ettiğim ayakkabıcıların hepsi de mutsuz.” diyerek içinde bulunulan ekonomik duruma dikkat çekiyor. 
Hasanpaşa’da 25 yıldır lostra dükkanında ayakkabı tamiri yapan Fatih Özdemir de “Pandemiden sonra ayakkabı tamiri arttı. Alım gücü düştü. Son iki yıldır tadilat işi daha da yoğunlaştı. Ama bir aydır işler durgun. 2025 yılı daha zor olacak gibi. Zamanla tadilat da bitecek. Ucuz ayakkabı daha çok alınacak. O ayakkabılarda da iyi malzeme kullanılmadığı için tadilatı da olmaz.” dedi.
“YENİ AYAKKABI YERİNE TAMİRAT”
Kadıköy’de uzun yıllardır ayakkabı tadilatı yapan Enes Budak, insanların artık yeni ayakkabı almak yerine eskilerini tamir ettirmeyi tercih ettiğini söylüyor: “Ailece 38 yıldır bu işi yapıyoruz. Geçen seneye göre yoğunluk biraz azalsa da önceki yıllara göre işlerimiz daha iyi. İnsanlar artık 6-7 bin lira verip yeni ayakkabı almak yerine lostra dükkanlarında yeniletmeyi tercih ediyor. Böylece 500 ila 1500 lira arasında harcayarak ayakkabılarını tekrar kullanabiliyorlar.”
Budak, “Müşterilerle ayakkabı fiyatları üzerine sıkça konuşuyoruz. Çoğu kişi pahalılıktan şikâyet ediyor ve eskiyi değerlendirerek tasarruf etmeye çalışıyor. Fiyatı en çok yükselen spor ayakkabıları oldu. Onlar daha çok tamire getiriliyor. Kundura ayakkabılar eskisi kadar tercih edilmediği için tadilatı az geliyor.” dedi. Çocuk ayakkabılarının da tamire getirildiğini belirten Budak, “Çünkü onlar da çok zamlandı, insanlar bir numara büyük alıyor ve burada tadilatını yaptırıyor.” diyor.
KİŞİYE ÖZEL DİKİMDEN İKİNCİ ELE GEÇİŞ
Deri ve kıyafet tadilat ustası Mehmet Saçak da “Eskiden kişiye özel dikim yapıyorduk ancak son yıllarda işler değişti. İnsanlar artık ikinci el kıyafetlere ve tadilata yöneldi. En son 2018’de özel dikim yapmıştım, artık talep gelmediği için bıraktım. Şimdi hem tadilat yapıyorum hem de ikinci el deri kıyafet ceket satıyorum.” dedi.
Ekonomik sıkıntıların işlerini etkilediğini ifade eden Saçak, “2025’e hiç iyi girmedik. Sıkıntılar bu yıl da devam ediyor. Dükkânda sıfır ve ikinci el ürünler var ama insanlar çoğunlukla ikinci el kıyafetleri tercih ediyor. Ben idare etmeye çalışıyorum ama kirası yüksek olan esnaf ne yapacak, bilemiyorum. İnsanların zor durumda olması, esnafın da zor durumda olması demek.” diyerek geleceğe yönelik endişesini dile getiriyor.
