76 yıllık eser yeniden sahnede
İstanbul Devlet Opera ve Balesi, besteci Saygun’un 1943’te bestelediği Yunus Emre Oratoryosu’nu müzik ve dansla yeniden yorumlayarak sahneliyor
İstanbul Devlet Opera ve Balesi, 23 Şubat akşamı Kadıköy Belediyesi Süreyya Opera Sahnesi’nde gerçekleştirdiği prömiyerde, duayen besteci A.Adnan Saygun’un görkemli eseri Yunus Emre Oratoryosu’nu seyircilerin beğenisine sundu.
Saygun’un; 13. yüzyılda yaşamış olan ünlü halk ozanı ve düşünürü Yunus Emre’nin yazdığı şiirlerden bazılarını kullanarak 1943 yılında tamamladığı oratoryo, günümüz dünyasında yeniden yorumlanıyor. Saygun, 4,5 ayda bestelediği oratoryoyu “en büyük sanat tecrübesi” olarak nitelendirmiş, eser ilk kez 25 Mayıs 1946 yılında Ankara’da seslendirilmişti. Bir Türk besteci tarafından bestelenmiş ilk oratoryo olan Yunus Emre Oratoryosu, kısa sürede Saygun’u uluslararası düzeye taşımıştı. Eser,1950’li yıllarda Paris, New York, Budapeşte, Viyana, Bremen, Berlin, Moskova, Vatikan ve 55 yıl aradan sonra New York ve Washington’da (2012) dünya sahnesine çıktı.
İLK KEZ BALEYLE…
Yunus Emre Oratoryosu şimdi, Uğur Seyrek’in yorumuyla ilk kez bale adımlarıyla birleşiyor. Bu anlamda ‘dünya prömiyeri’ yapılan eserde, seyirciler sahnede hem İstanbul Devlet Opera ve Balesi dansçılarını, hem de opera solistleri ve korosunu birlikte izlediler.
Tek perdelik eserin librettosu Uğur Seyrek ve Işık Noyan’ a ait. Orkestrayı Saygun’un öğrencilerinden şef Serdar Yalçın’ın, solist şancılar ve koroyu besteci, piyanist, şef Aydın Karlıbel’in yönettiği eserin dekor tasarımı Ferhat Karakaya’ya, kostüm uyarlaması ve ışık tasarımı Uğur Seyrek’e, ışık uygulaması Taner Aydın’a ait.
Yunus Emre’nin şiiri ve librettonun “Yaşamın gerçek anlamını çözemedik, çıkış yolu varken bulamadık, çözümsüzlükler sarmalında dönüp durduk” sözleri üzerinden sahneleyen Uğur Seyrek, “Bale, opera sanatçılarının iki kast çalıştığı orkestra ile birlikte yaklaşık 200 sanatçıyı biraraya getirdik. Hep beraber yaptık. Risk aldık. Bu eser benim değil İDOB’un eseri” dedi. Seyrek, baleyle birleşen oratoryo örneklerinin daha önce yapılmış olduğunu aktararak, şunları kaydetti: “Bu eserde, Yunus Emre'nin bale ve operayla birleşerek, bir sahne eseri haline gelmiş olması farklı. Oratoryolar oturarak icra edilen konserler. Burada ise Yunus Emre'ye bir libretto yazıldı. Bale, hareket korosu ve rejisiyle uyarlanması var. Bunu izlerken, bir yerlerde görebileceğimiz bir resim oluşabilir. Zaten sahnedeki sanatçıları, günlük kıyafetleriyle görüyoruz eserde. Burada tek ortak nokta, herkesin çıplak ayaklı olması. O da doğumu ve ölümü simgeliyor."
‘CUMHURİYET KAZANIMI’
Eseri defalarca farklı şef ve orkestrayla icra eden tenor Hüseyin Likos, “Bu müzik çok kıymetli, Cumhuriyetin büyük kazanımı. Saygun’un o sözleri çağdaş müzikle, armoniyle bu güne getirmesi beni her zaman çok etkiliyor. Karlıbel, vokal sanatının en derinine inerek, sözü öne çıkaran harika bir yorum getirdi” diyerek eseri bestelendiği gibi hiçbir şey değiştirmeden seslendirdiklerini belirtiyor. Kadın karakterini çıkaran baş dansçılardan İlke Kodal ise, “İDOB dansçılarını iyi tanıyan Uğur abinin en modern şekliyle opera ve baleyi birleştirerek günümüze uyarlayan yorumu çok özel, derin bir insani keşif ve arayış. Aynı zamanda kendinden geçiş ve buluş…” diyerek rolünün hayatın döngüsü içinde aşk, sevgi gibi birçok şeyi temsil ettiğini söyledi.
BESTESİ GİBİ 70 DAKİKA
Bestesi gibi 70 dakika, tek perde seslendirilen eserde oratoryoyu dönüşümlü olarak koro ve solist şancılar; Özgecan Gençer / Hale Soner (soprano), Deniz Likos / Özay Günay (mezzosoprano), Hüseyin Likos / Bülent Külekçi (tenor), Kenan Dağaşan / Gökhan Ürben (bas) ile baleyi solist dansçılar; “Kadın” karakterini İlke Kodal / Deniz Kılınç / Berfu Elmas, “Erkek”i Erhan Güzel / Batur Büklü / Deniz Özaydın, “Gözyaşı”nı Melike Koper / Julia Hartmann, “Arayış”ı; Berfu Elmas / Maia İto yorumlayacaklar.
Eseri 2 Mart Cumartesi saat 16.00’da, 5 Mart Salı ve 6 Mart Çarşamba saat 20.00’de Kadıköy Belediyesi Süreyya Opera Sahnesi’nde izlemek mümkün.
(Fotoğraflar: Murat Dürüm)