Adım adım Kadıköy
Kitap köşemizde yolculuğumuz bu ay aynı zamanda Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olan Zehra Kardeş’in “Benim Kadıköy’üm” kitabıyla devam ediyor
Beste NÂSIR ([email protected])
Zehra Kardeş, önsözde “Benim Kadıköy’üm”ü şöyle anlatıyor: “Kadıköy’le ilgili ilk çalışmamı 2005 yılında Kadıköy Kaymakamlığı’nın web sitesi için hazırlamıştım. Yoğun ilgi ve alıntılar olması bana büyük bir haz verdi. (...) Ben de bu çalışmayı ‘Benim Kadıköy’üm’ adıyla okurlarımla paylaşmak istedim. (...) Kadıköy’ün geçmişini, tarihi zenginliğini, asırlar sonrasına nelerin miras kaldığını, Kadıköy’ün milli mücadeledeki yerini, Atatürk ve Kadıköy’ü ilk defa yazdım. (...)”
Neden Körler Ülkesi/Diyarı?
Bize (okura) adım adım, ince ince, olabildiğince detaylı Kadıköy’ü tanıtan ve zaten kendisi de Kadıköylü olan Zehra Kardeş, bu kente neden “körler ülkesi/diyarı” dendiğini kitabın daha başlarında paylaşıyor bizimle. Şunları okuyoruz kitabın ilk kısmı olan “Kadıköy’ün Tarihçesi”nde: “M.Ö. 658’de Sarayburnu’na yerleşerek Bizans şehrinin nüvesini atan Bizans, yörenin güzelliğine hayran kalır ve bu güzel yer dururken karşı tarafta (Kadıköy’de) yerleşen insanları körlükle vasıflandırarak, Kadıköy’ü ‘Körler Diyarı’ olarak adlandırır. (...)” Şimdilerde hiçbirimiz Kadıköy için böyle düşünmüyoruz elbette.
Büyük bir bölümü Kadıköy’e ait siyah-beyaz fotoğraflardan oluşan tam 94 sayfalık “Benim Kadıköy’üm” daha neler anlatmıyor ki? Olabildiğince ayrıntılı “İçindekiler”e şöyle bir göz atalım, ne dersiniz? Yukarıda söz ettiğimiz gibi, ilk başlık olan Kadıköy’ün Tarihçesi ile başlıyor kitap; Kadıköy’ün Konumu, Nüfus, Ekonomi, Ulaşım, İklimi ve Bitki Örtüsü, Kadıköy’ün Tarihi ve Turistik Yerleri, Kadıköy’ün Semt Adları, Atatürk ve Kadıköy, Devlet Adamları Kadıköy’de, Kadıköy Konakları, Kadıköy’deki Fenerbahçe Spor Kulübü, Kurtuluş Savaşı’nda Kadıköy, Moda Deniz Kulübü, Kültür, Eğitim ve Sağlık, Kadıköy’deki Üniversiteler ve Kadıköy’de Yaşayan Ünlüler ile devam ediyor ve son başlık olan Kadıköy Fotoğrafları ile bitiyor.
Benim ilgimi çeken önemli, ama küçük üç bilgi arasında Kadıköy’ün ne zaman ilçe olduğu, semtin tek Türk apartmanının hangisi olduğu ve Kadıköy’e ne zaman suyun ve elektriğin geldiği var. Kadıköy, uzun bir süre Üsküdar’a bağlı kalmış, 23 Mart 1930’da ilçe yapılmış. Yeldeğirmeni İstanbul’da ilk apartmanların yapıldığı yerlerdenmiş, Cumhuriyet’in ilk yıllarının tanınmış yüzlerinden Doktor Celal Muhtar’ın apartmanı o yıllarda semtin tek Türk apartmanıymış. Kadıköy, suya 1894’te, elektriğe de 1928’de kavuşmuş.
Atatürk, Cumhuriyet Dönemi ve Kadıköy
Atatürk’ün Cumhuriyet’i ilan etmesine çok az zamanların kaldığı dönemde Kadıköy İstanbul’un en gelişmiş semtlerindenmiş.
Kitaptan Atatürk’ün Kadıköy’ü on bir kez ziyaret ettiğini de öğreniyoruz. Zehra Kardeş, kitapta bu on bir ziyareti tek tek hem tarih ve yerleriyle birlikte hem de amaçlarıyla birlikte açıklığa kavuşturuyor.
Bunların yanında, 2009’da D 100 Karayolu’nun kuzeyindeki 7 mahalle Ataşehir adını alıp Kadıköy’den ayrılmış.
Peki Kadıköy’ün konumlanışı nasıl? Kadıköy yedi tepe üstüne kurulmuş. Bu tepeler doğudan batıya doğru Kayışdağı, Göztepe, Fikirtepe, Acıbadem, Altıyol, Cevizlik (Küçük Moda) ve Koşuyolu olarak karşımıza çıkıyor.
Bütün bunlarla birlikte, kitap bütünüyle Kadıköy’e ait daha pek çok verinin, bilginin okurla buluşmasını, okura ulaşmasını sağlıyor; bunun için, özellikle Kadıköy üzerine çeşitli amaçlarla araştırma yapanların ya da yapacak olanların mutlaka edinmesi gereken bir kaynak olarak da çok önemli bana kalırsa.
