Afrikalı kölelerin ruhu Kadıköy'de
Afrikalıların 16.yy’da köleliğe karşı kendilerini savunma amacıyla ortaya çıkardıkları “Capoeira” oyunu artık Kadıköy’de
Alper Kaan YURDAKUL
Bundan 500 yıl önce Brezilya’da yaşayan Afrika kökenli köleler tarafından ortaya çıkarılan “özgürlüğe giden yol” anlamına gelen “Capoeira” dövüş, dans, müzik ve akrobatik öğeleri bünyesinde taşıyan bir savunma sporu. Roda adı verilen, insanlardan oluşan bir çember ya da yuvarlak daire ya da yarım daire içerisinde 2 kişi ile belli stillerde ve ritimlerde oynanan bir oyun olan Capoeira “berimbau” adı verilen bir çalgı eşliğinde oynanıyor. Son yıllarda Türkiye’de de yaygınlaşan sporun, Capoeira da Angola İstanbul grubu tarafından Kızıltoprak Spor Kulübü’nde eğitimi verilmeye başlandı. İlk dersin ücretsiz olduğu kulüpte eğitim veren Milano doğumlu eğitmen Napoleao ile Capoeira’yı konuştuk.
MİLANO’DAN KADIKÖY’E…
• İlk olarak sizi tanıyalım. Milano’dan Kadıköy’e varan serüveninizden bahseder misiniz?
Ben 1976’da Milano’da doğdum. 2000 yılında katıldığım bir festivalde izlediğim gösteri çok ilgimi çekti. Gösteride hem müzik vardı, hem dans ediyorlardı, hem de tekme atıyorlardı. ‘Bu nedir?’ diye sordum. Capoeira dediler. Bunu kesinlikle yapmak istediğimi söyledim ve sonra Milano’da Capoeira da Angola Derneği’nde Mestre Baixinho’nun akademisinde Capoeira’ya başladım. O günden beri hiç ara vermedim. Şimdi eğitmenim ama hala ben Capoeira biliyorum diyemem. Capoeira’yı öğrenmek için bir ömür yeterli değil. 2009’da sertifika alarak eğitmen oldum. Bir süre İtalya’da Mestre Baixinho’nun asistanı olarak çalışmaya devam ettim. 2010’da İstanbul’a geldim. Burada Capoeira da Angola İstanbul’u kurdum. Geldiğim ilk yıllarda çalışmalarımızı Taksim’de yapıyorduk. Şimdi iki aydır Kızıltoprak Spor Kulübü’ndeyiz.
• Capoeira’nın ortaya çıkışı ve gelişimi hakkında bilgi verebilir misiniz?
Portekiz, çalıştırmak için Kuzey ve Güney Afrika’dan siyahîleri alıp Brezilya’ya götürdü. Köleler, sahiplerinden kurtulmanın bir yöntemi olarak Capoeira’yı geliştirdi. Kölelerin Capoeira’yı dans gibi göstermesinin amacı “sahiplerin” bunun bir saldırı ve savunma sporu olduğunu fark etmelerini istememeleriydi. İşin içine dans, müzik ve akrobasiyi koydular. Bizim çalgı aletlerimizde “berimbau” diye bir alet var, orkestrayı o yönetir. Bazı ritimler var, o ritimler çaldığında sahiplerinden biri yaklaşıyor demek. Ve bu ritmi sadece Capoeira yapanlar biliyor. Onu duyduğunda köleler hareketlerini tekme ve saldırıdansa dansa ve estetiğe yakın bir stile kaydırıyorlar ki bunun bir saldırı-savunma sporu olduğu fark edilmesin. Bu şekilde başlıyor ilk Capoeira. 1800’lü yılların sonunda Capoeira amaç dışı kullanılması ve zarar yönünün ağır basması nedeniyle yasaklanıyor ama 1932 yılında Mestre Bimba, devlet yetkilileri ile masaya oturuyor ve sporun resmileşmesini sağlıyor.
“KADIKÖYLÜLERE TEŞEKKÜR”
• Capoeira’nın vücuda faydalarından bahseder misiniz?
Copoeira dayanıklılık ve esneklik özelliklerini çok geliştiriyor. Vücuda faydalarının yanı sıra oyun, müzik ile yönlendirildiği için beyin ile vücudun koordinasyonunu sağlaması bakımından da önemli. Bunun dışında Capoeira terimleri Portekizce. Bu da öğrencilerin dil gelişimine katkı sağlıyor.
• Capoeira’nın içinde birçok öğe var. Sizce Capoeira bir dans mı? Yoksa bir savunma sporu mu?
Capoeira büyük bir dünya. Capoeira içinde müzik, ritim, savunma, tarih ve felsefe gibi birçok şeyi içinde barındırıyor. Capoeira bunlardan herhangi biri değil, hepsi. Bunların hepsinin birleşimi Capoeira’yı oluşturuyor. Sınıflandıracaksak bir “oyun” diyebilirim.
• Capoeira’ya karşı Kadıköylülerin ilgisi nasıl?
İki aydır Kızıltoprak Spor Kulübü’ndeyiz. Kadıköy çok güzel bir yer. İlgiden dolayı Kadıköylülere teşekkürler. Şu an kış olduğu için çok fazla gösteri yapamıyoruz. Geçen sene Kadıköy’de sokak gösterileri yapıyorduk. Halk bu gösterilere yoğun ilgi gösteriyordu. Bizim amacımız Capoeira’yı herkese tanıtmak. Her geçen gün daha da büyüyoruz.
• İlk olarak sizi tanıyalım. Milano’dan Kadıköy’e varan serüveninizden bahseder misiniz?
Ben 1976’da Milano’da doğdum. 2000 yılında katıldığım bir festivalde izlediğim gösteri çok ilgimi çekti. Gösteride hem müzik vardı, hem dans ediyorlardı, hem de tekme atıyorlardı. ‘Bu nedir?’ diye sordum. Capoeira dediler. Bunu kesinlikle yapmak istediğimi söyledim ve sonra Milano’da Capoeira da Angola Derneği’nde Mestre Baixinho’nun akademisinde Capoeira’ya başladım. O günden beri hiç ara vermedim. Şimdi eğitmenim ama hala ben Capoeira biliyorum diyemem. Capoeira’yı öğrenmek için bir ömür yeterli değil. 2009’da sertifika alarak eğitmen oldum. Bir süre İtalya’da Mestre Baixinho’nun asistanı olarak çalışmaya devam ettim. 2010’da İstanbul’a geldim. Burada Capoeira da Angola İstanbul’u kurdum. Geldiğim ilk yıllarda çalışmalarımızı Taksim’de yapıyorduk. Şimdi iki aydır Kızıltoprak Spor Kulübü’ndeyiz.
• Capoeira’nın ortaya çıkışı ve gelişimi hakkında bilgi verebilir misiniz?
Portekiz, çalıştırmak için Kuzey ve Güney Afrika’dan siyahîleri alıp Brezilya’ya götürdü. Köleler, sahiplerinden kurtulmanın bir yöntemi olarak Capoeira’yı geliştirdi. Kölelerin Capoeira’yı dans gibi göstermesinin amacı “sahiplerin” bunun bir saldırı ve savunma sporu olduğunu fark etmelerini istememeleriydi. İşin içine dans, müzik ve akrobasiyi koydular. Bizim çalgı aletlerimizde “berimbau” diye bir alet var, orkestrayı o yönetir. Bazı ritimler var, o ritimler çaldığında sahiplerinden biri yaklaşıyor demek. Ve bu ritmi sadece Capoeira yapanlar biliyor. Onu duyduğunda köleler hareketlerini tekme ve saldırıdansa dansa ve estetiğe yakın bir stile kaydırıyorlar ki bunun bir saldırı-savunma sporu olduğu fark edilmesin. Bu şekilde başlıyor ilk Capoeira. 1800’lü yılların sonunda Capoeira amaç dışı kullanılması ve zarar yönünün ağır basması nedeniyle yasaklanıyor ama 1932 yılında Mestre Bimba, devlet yetkilileri ile masaya oturuyor ve sporun resmileşmesini sağlıyor.
“KADIKÖYLÜLERE TEŞEKKÜR”
• Capoeira’nın vücuda faydalarından bahseder misiniz?
Copoeira dayanıklılık ve esneklik özelliklerini çok geliştiriyor. Vücuda faydalarının yanı sıra oyun, müzik ile yönlendirildiği için beyin ile vücudun koordinasyonunu sağlaması bakımından da önemli. Bunun dışında Capoeira terimleri Portekizce. Bu da öğrencilerin dil gelişimine katkı sağlıyor.
• Capoeira’nın içinde birçok öğe var. Sizce Capoeira bir dans mı? Yoksa bir savunma sporu mu?
Capoeira büyük bir dünya. Capoeira içinde müzik, ritim, savunma, tarih ve felsefe gibi birçok şeyi içinde barındırıyor. Capoeira bunlardan herhangi biri değil, hepsi. Bunların hepsinin birleşimi Capoeira’yı oluşturuyor. Sınıflandıracaksak bir “oyun” diyebilirim.
• Capoeira’ya karşı Kadıköylülerin ilgisi nasıl?
İki aydır Kızıltoprak Spor Kulübü’ndeyiz. Kadıköy çok güzel bir yer. İlgiden dolayı Kadıköylülere teşekkürler. Şu an kış olduğu için çok fazla gösteri yapamıyoruz. Geçen sene Kadıköy’de sokak gösterileri yapıyorduk. Halk bu gösterilere yoğun ilgi gösteriyordu. Bizim amacımız Capoeira’yı herkese tanıtmak. Her geçen gün daha da büyüyoruz.