“Cici” filminde rol alan çocuk oyuncuların koçu Gülay Say, “Çocuk oyuncularım bu durumun bir rol olduğunun bilincindeler. Bunu kurmak ciddi zaman alıyor. O provaları o kadar uzun yapmamın sebebi de bu. Cici’deki trajik “baba düştü…” sahnesinin ardında kahkahalarla ‘kestik’ diyebilmemizin sebebi bu ön hazırlık” dedi

15 Kasım 2022 - 14:13

A ⁺ A^- Yazdır

Tiyatrocu/oyuncu koçu ve cast danışmanı Gülay Say ile 2017 yılında tanışıp röportaj yapmıştık. Zira kendisi Zeytinburnu Yetiştirme Yurdu Sevgi Evleri sakini çocukların Kadıköy’de tiyatro oyunu sergilemesine önayak olmuştu. Aradan 5 yıl geçti. Say ile bu kez, kendi soyadını taşıyan Kadıköy’deki sanat merkezinde buluştuk, çocuk oyuncuları konuştuk.

• Çocuk oyuncular özel ilgi alanınız mı?

Tiyatro her daim göz bebeğim. Ama çocuklar ve oyunculuk algısının birleşimi beni müthiş mutlu ediyor. Bir diğer uzmanlık olarak hayatıma eklenmeye başladığı günden beri de bu duygum hiç değişmedi.

• Çocuk oyuncu kimdir? Yani 18 yaşa dek olanlar mı sayılıyor?

Prosedür olarak evet. Ben bu yaş grubuna kadar olan arkadaşlarımı çocuk ve genç olarak gruplandırıyorum kendi içlerinde. Yani 12-13 yaş ve üzeri daha genç arkadaşlarım oluyorlar.

• Türkiye’de kaç çocuk oyuncu olduğuna dair bir rakam var mı? 

Net bir sayı vermek çok zor. Var olan muhtemelen 3 bine yakındır. Fakat her an yeni kurulan ajanslar ve her an ajanslara yeni kaydolan oyuncu adayları bu rakamı net kılamıyor.

• Bu sanat merkezinde çocuk oyuncu yetiştiriyor musunuz?

Evet. Say Sanat hem yetişkinler hem de çocuklar için bir eğitim merkezi. Mesela çocuklar Yaratıcı Drama ve Kamera Önü Eğitimi alırken, genç arkadaşlarım Konservatuara Hazırlık ya da Birebir Kamera Önü Oyunculuk Eğitimi gibi alanlarda eğitim alabiliyorlar. Ya da keyfince şarkı söylemek, sesini geliştirmek istiyorsa kişi Şan Eğitimi’ne gelebiliyor. Ya da bir avukat öğrencimiz mesela diksiyonunu geliştirmek için diksiyon dersi alıyor.

• Cici’den ilerleyelim. 5 çocuk (genç kız, ortanca oğlan, küçük çocuk, Cemil ve torun) oyuncu var. Bu çocukların isim ve yaşlarını öğrenelim. 

Artuncan (14), Çağla (17), Efe (15), Bartu (13) ve Ali (5,5)

• Ekibe dahil olmanız nasıl gerçekleşti?

Berkun Oya ile tanışmamız Azizler filmi dönemine dayanıyor. Hemen ardından da Azizler’deki çocuk oyuncumuzu Bir Başkadır’da da oynatmak isteyince, biz Göktuğ ile birlikte (Azizler’deki çocuk oyuncumuz) film biter bitmez Bir Başkadır’ın setine geçmiştik. O dönemlerde tanışıp çalışmaya başladık Berkun hocayla. İyi ki de tanışmışız. 

•  Cici için bu çocuk oyuncular nasıl seçildi?

Öncelik tabii ki yetenekleri. Ve benzerlikleri. Çünkü filmde geçmiş ve günümüz anlık dokunuşlarla aynı anda bize göz kırpıyor. Bu nedenle oyuncuların geçmiş ve günümüz hallerinin benzemeleri çok önemliydi. Bir de Efe’nin oynadığı karakter Cemil’in sesinin güzel olması ekstra önemli olan noktalardandı. Tüm o söylenen türküler kendi seslerinden malum.

PSİKOLOJİ OKUDU

• Çocuk oyuncularla ne kadar süre ve nasıl bir hazırlık aşaması yürüttünüz? 

Benim hazırlığım oyuncuların bulunma aşamasında başlıyor. Karakter için aday listesine alınmış adaylar oluyor, benim de referans olabileceğim bazı isimler oluyor. Bu aşamada yaptığım şey, cast danışmanlığı. Sonrasında bu isimler için çalışmalara başlıyoruz. Deneme çekimleri yapıyor ve raporlar yazıyorum her bir isim adına. Her oyuncu için önemli fakat özellikle çocuk oyuncu için psikoloji çok önemli. Kendi isteğiyle mi geliyor çocuk, ailesi mi zorluyor… Her detay gözlemlenerek rapora işleniyor. Bu durum o kadar kıymetli ki benim için, yan dal olarak psikoloji okudum. Oyuncu koçu olarak bakarken çocuğun gözlerine, psikoloji bilgimle de bakmam lazım. 

Sonrasında hangi oyuncu olacağı yönetmen tarafından belirlenince biz yine yönetmenden gelen notlar neticesinde provalara başlıyoruz. Cici için de çok uzun haftalar prova aldık. Sonunda Berkun hocaya izlettik ve sonrasında sete çıktık. 

BABA DÜŞTÜ SAHNESİNDE KAHKAHALAR

• Hep merak ederim dram sahnelerini çocuk oyunculara nasıl anlatıyorsunuz? Hani komik sahneler oyun gibi geliyordur ama acıklı sahneler nasıl oluyor? (misal bu filmde babanın düştüğü sahne…)

Her projede duygusal sahneler zordur. Fakat benim başından itibaren çocuklarla psikolojik olarak kurduğum bir sistem var. Bu nedenle her yerde söylüyorum oyuncu koçu olarak psikoloji bilmek zorundasınız. Çocuk oyuncularım kesinlikle bu durumun bir rol olduğunun bilincindeler. Bunu kurmak ciddi zaman alıyor. O provaları o kadar uzun yapmamın sebebi de bu. Provalarda senaryo çalışmaktan ziyade karakteri çalışmayı yeğlerim. Karakteri bir çocuk bilinciyle ne kadar pürüzsüz oturtursak oynayacağımız sahne ne olursa olsun çocuk oyuncum ve benim için artık çok kolay bir hale geliyor. Hatta “baba düştü…” sahnesi ve türevi sahnelerin ardında kahkahalarla ‘kestik’ diyebilmemizin sebebi bu ön hazırlık.

• Peki nasıl çocuk oyuncu olunur?

Öncelikle çocuğun kendi isterse… Tabii ki sonrasında eğitim almak ve ajansa kaydolmak gerekir. 

• Çocuğu oyuncu olsun isteyen ebeveynlere ne tavsiye edersiniz?

En en en önemlisi çocuğu zorlamamaları…  Çocuk ebeveynin zamanındaki gerçekleştiremediği hayalini kendi üzerinde yaşamaya başlıyor ve buna istemeden inanırsa toplumda birey olarak var olamıyor. O kadar üzücü ki.. Bu da bir nevi hak ihlali.  Ama çocuk istiyorsa –ki anlıyorsunuz bir süre sonra- eğitimini alsın, ilgili ajanslara başvursun, sonrası artık kısmet...

• Set saat ve koşulları nasıl oluyor çocuklar için?

Bundan birkaç yıl önce konuşuyor olsaydık daha ümitsiz olurdum ama artık öyle değil. Yıllarca Oyuncu Sendikası başta olmak üzere, birçok kurum ve kişi, çocuk hakları için seslerini çıkardı. Ve bu sessiz kalmayışımızın sonunda artık çocuk hakları sinema ve dizi sektörüne gelmiş bulunuyor. Dijital platformlar, sinema filmleri ve reklamlarda daha çok dikkat ediliyor. Çocukların yaş gruplarına göre belirlenen belli başlı sette bulunma saat dilimleri var. Bu saatler ya da çocuğun sette varolan diğer tüm haklarına özenle saygı gösteriliyor. Bu durum ulusal kanallarda yayınlanan dizilerde de yapılmaya çalışılıyor ama uzun senaryo sayfaları, iki saat süren diziler buna bir yere kadar izin veriyor. Ulusal kanallarda da bu durumun çözülebilmesi için çabaya devam... Hep birlikte çaba gösterirsek dünya çocuklar için her alanda daha yaşaması keyifli bir hale gelecek.