“Destek kriterleri yenilenmeli”
Tiyatro Kooperatifi, Kültür Ve Turizm Bakanlığı’nca özel tiyatrolara verilen destek konusunda rapor hazırladı
Tiyatro Kooperatifi, 2021-2022 sanat sezonu için Kültür Ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tarafından özel tiyatroların projelerine yapılan destek konusunda, kooperatif ortağı 64 özel tiyatro tarafından 14-24 Ekim 2021 tarihleri arasında sağlanan veriler ışığında bir rapor hazırladı.
“Sahnelerin uzun zaman sonra yeniden açılmaya başladığı, özel tiyatroların var güçleriyle çalışarak ayakta kalma mücadelelerini sürdürdüğü, tüm nakdi desteklerin hayati önem taşıdığı bu hassas dönemde kamu destekleriyle ilgili şeffaflık ve kolaylaştırıcılığı önemsiyoruz” görüşünde olan kooperatif, bu raporu bakanlığa iletti.
Rapora göre kooperatif ortaklarından yüzde 41’i desteğe başvururken, yüzde 59’u başvuru yapmadı. Başvuru yapmayanların belirttiği nedenler arasında sunulan destek miktarının yeni bir tiyatro prodüksiyonunun hayata geçirilmesi için yetersiz kalması, değerlendirme sürecinin adil ve şeffaf yürütüleceğine güven duyulmaması, destek alınması durumunda işleyen zorlayıcı prosedür ve tiyatrolar için ortaya çıkan yoğun evrak yükü, Ticaret Odası kaydı ve “vergi borcu yoktur” yazısı gerekliliği gibi nedenler yer alıyor. Başvuru yapan Tiyatro Kooperatifi ortaklarının yüzde 92’sinin başvurusu olumlu sonuçlanırken yüzde 8’i ret yanıtı aldı.
DESTEK YETERSİZ
Raporda, “Özel Tiyatroların Projelerine Yapılacak Yardımlara İlişkin Yönetmelik”teki ‘Bakanlıkça özel tiyatroların projelerine, başvuruda sunacakları toplam tahmini maliyetin yüzde 70’ine kadar yardım yapılabilir’ ibaresi anımsatılarak, “Ancak, destek başvurusu olumlu sonuçlanan 24 özel tiyatroya verilen destek, oyunların toplam maliyetinin ortalama yüzde 24’ünü karşılıyor. Bu oran, özel tiyatroların yeni bir prodüksiyonu hayata geçirmesini mümkün kılmıyor. Verilecek desteğin üst limiti yönetmelikte yer alırken alt limitin yer almaması da bir sorun.” ifadesi kullanıldı.
Raporda, “1 buçuk yılı aşkın süredir devam eden, halen içinde bulunduğumuz zorlu pandemi sürecinde yaşanan kayıplar ve ülkemizdeki mevcut ekonomik koşullar gözetildiğinde, tiyatro başına ayrılan destek bütçesindeki düşüş, özel tiyatroları zor durumda bırakıyor” denildi.
Raporda, ilgili yönetmelikte, değerlendirme sürecini etkileyen ancak değerlendirmeye nasıl yansıdığı şeffaf bir şekilde açıklanmayan (başvurulan projenin tiyatro sanatına sağlayacağı katkı, başvuru sahibi özel tiyatro tarafından gerçekleştirilen oyunların sanat seviyesi ve sahnelenmesindeki başarı düzeyi vb) subjektif kriterler olması da eleştirildi.
PUANTAJ ÖNERİSİ
Tiyatro Kooperatifi rapor sonucunda şu öneride bulundu: “Dünya genelindeki desteklerde de örnekleri görülen puantaj cetveli sistemini yeniden önermek isteriz. Bir puantaj cetveli oluşturulması, bu cetvelin başvuru çağrısıyla birlikte ilan edilmesi ve değerlendirme sürecinden sonra sonuçların tiyatrolara iletilmesi, şeffaflık ve güven tesisini sağlamak adına önemli bir adım olacaktır. Ayrıca, önerdiğimiz puantaj sistemini uluslararası standartta işletmek üzere bilgi ve yeterliliğe sahip kültür idarecileri ve yöneticilerinin de kurulda görev almasının elzem olduğunu düşünüyoruz. Bu şekilde kurulan bir sistemin, hak ve adalet açısından soru işaretlerini azaltacağı, aynı zamanda Kültür ve Turizm Bakanlığı’na her yıl yöneltilen benzer eleştirileri bertaraf edecek şekilde pozitif bir etki yaratacağı görüşündeyiz.”