Dünya Çocuk Kitapları Haftası kutlu olsun!
Günışığı Kitaplığı tarafından düzenlenen yayıncılık konferansı Zeynep Cemali Edebiyat Günü, bu yıl hemen ardından Dünya Çocuk Kitapları Haftasının başlamasıyla çocuk edebiyatı alanında bir bütünlük yaşanmasını sağladı
Elif ÇELEBİ
“Çocuğun karnına ekmekten önce söz cini girmelidir” Kızılderili atasözü
İlk kez 1917 yılında, Amerikalı kütüphane yöneticileri tarafından önerilen ve her yıl kasım ayının ikinci pazartesi günü başlayan Dünya Çocuk Kitapları Haftası, bu yıl 9-15 Kasım tarihleri arasında kutlanıyor. Yayınevleri bu haftaya özel olarak basılı çocuk kitaplarına uyguladığı indirimlerle daha fazla çocuğa ulaşmayı hedefliyor.
Yayımladığı çocuk kitaplarıyla bu alanda fark yaratan Günışığı Kitaplığı tarafından düzenlenen ve COVID-19 pandemisi nedeniyle ilk defa çevrimiçi gerçekleşen Zeynep Cemali Edebiyat Günü konferansında ise, edebiyatın toplumsallaştırılması gerektiği vurgulandı. Basılı kitapların ise kültürel mirasımızın birer parçası olduğuna işaret edildi.
Konferansta belirtilenler ışığında, toplumsal konulara değinen, kültürel miras niteliği taşıyan ve okumayı sevdiren çocuk kitaplarından birer örnek sunuyoruz. Daha çok çocuğun nitelikli kitaplarla erken yaşta tanışması dileğiyle, Dünya Çocuk Kitapları Haftası kutlu olsun!
Çeşme ve Rüzgar
Redhouse Kidz etiketiyle Sev Yayıncılık tarafından 2018 yılında ilk baskısı yapılan resimli kitabı, Simla Sunay kaleme aldı. Mimarlık mesleğini sürdüren yazar, çocukların yaşadığı çevreye ve sokağa bakış açısını değiştirecek olan bu kitapta, kahramanımız Rüzgâr ile Tarihi Çengelköy Lahana Çeşmesi arasında kurulan sıcak ilişkiyi samimi bir dille aktarıyor. Yaşamının büyük bir kısmını geçirdiği Çengelköy sokaklarının tarihsel süreçteki değişikliğine de değinen Sunay, Rüzgar’ın her gün gördüğü ‘boy ölçme taşı’nın, mahallede yaşayanlar için hangi anlamlar ifade ettiğini sorgulamasını anlatıyor.
Kitabın çizeri Reha Barış’ın ‘Çeşme’ve Rüzgar' için hazırladığı illüstrasyonlar, 2020 yılının Aydın Doğan Ulusal Çocuk Kitabı İllüstrasyonları Ödülleri’nde başarı ödülüne değer görüldü. İlk sayfalarda merak uyandıran görseller, mahallenin tarihi dokusu, martıları, denizi ve tüm yaşantısıyla bir bütün halinde okura sunuluyor.
Okuruna gelince… Gerek seçilen konunun her yaşta tartışılabilecek özellikte olması, gerek ilgi çekici kurgusu ve gerekse hayal gücünün sınırlarını zorlayan, çarpıcı, rengârenk görselleriyle, ‘yaşsız kitap’ kategorisine giren bir çocuk kitabı. Resimli kitapların sadece küçük yaş gruplarına hitap ettiği yanılgısını zihinlerden silecek olan bu kitabın sade ve akıcı diliyle, Çengelköy sokaklarında gezinirken keyifli dakikalar geçirebilirsiniz. (Resimli Öykü, 40 sayfa)
Bulutlara Şiir Yazan Çocuk
Günışığı Kitaplığı tarafından yayınlanan ve Behiç Ak’ın yazdığı çocuk romanı, 2017 yılında okuyucusuyla buluştu. Çocuklar için sayısız eserleri bulunan yazar, bu romanında hepimizin içine sıkışıp kaldığı modern dünya ve sosyal medyanın tekdüzeliğini, okurlarına yine ustalıkla kullandığı mizahi diliyle sunuyor.
Kahramanımız Sevgican’ın gözünden aktarılan romanda, iletişim konusu çok yönlü ele alınıyor. Kurguda, bir yandan sınıfındaki arkadaşlarıyla kendini karşılaştıran, içekapanık bir çocuk olan Sevgican’ın onlarla kurduğu gerçek bağlantıyı, bir yandan da aslında bu bağlantının oluşmasını sağlayan sanal etkileşimi takip ediyoruz.
Sanal ve gerçeği somut örneklerle karşılaştıran yazar, çocukların ürettikleri ne olursa olsun ‘güzel mi, yaratıcı mı, zeka içerikli mi, hızlı mı’ gibi şablonlarla etiketlendiği ve yaratılan her ne ise mutlaka sunularak ‘birilerine’ ispat edilmesinin beklendiği sosyal medyayı sorguluyor.
Behiç Ak, kurgusunu bütünleyen kısa masallarla renklendirdiği romanında, üretilenlerin güzel ve faydalı olmasının ötesinde, belki de sadece ‘içinden gelenleri gerçekleştirmenin’ yeterli olacağını çocukların kulağına fısıldıyor. Kitabın içinde, yazarın artık kendi ismiyle bütünleşmiş yalın çizgileri romana güçlü bir ifade katıyor.
Her ne kadar hedef kitlesi ‘çocuk’ olsa da, yediden yetmişe okunabilecek, sosyal ağı çokça sorgulatabilecek ve zamanın nasıl geçtiğini fark ettirmeyecek sevgi dolu bir kitap. (Çocuk Roman, 160 sayfa)
Okumayı Sevmeyen Çocuğun Hikayesi
Yapı Kredi Yayınları tarafından 2015 yılında basılan, çevirisi Filiz Özdem’e ait olan kitabı, aramızdan zamansız ayrılan dünya barışı sevdalısı Miriam Dubini (1977-2018) kaleme aldı. Yazar, çocuklara tiyatro, sinema ve televizyon için senaryolar ile kitaplar yazdı. Bu resimli öyküsü, kitaplarla haşır neşir olmayı seven bir ailede okumayı sevmeyen Elisa’nın, bu tercihini özellikle annesine kabul ettirmeye çalışmasıyla başlıyor. Ancak asıl maceraya, öğretmeninin onu, ödev için kütüphaneye göndermesiyle giriyoruz. Komik olduğu kadar, çocuk dilinden anladığı her diyalogda ustalıkla sergilenen kütüphane görevlisi, Elisa’ya istediği kitabı seçmesi için yardım ediyor.
Hikaye boyunca sayfa aralarında, çocukların kitapta olup bitenlere aktif olarak katılmasını sağlayan eğlenceli bulmacalar var. “Burada ne yazıyor?” “Burada ne eksik?” “Masalları bulun!” ve daha nice oyun ve bulmaca çocuklar tarafından çözülmeyi bekliyor.
Başına akıl almaz olaylar gelen Elisa, üç dilek hakkının sadece ikisini kullanarak kurtulmaya çalışıyor. Son dilek hakkını ise okuruna bırakıyor.
Eğlenceli illüstrasyonlarıyla kitaba hayat veren çizer, Francesca Carabelli. Metni tamamlayan resimli bulmacaların yanı sıra, tüm görsellerde çokça ayrıntı ve uyaran gizli.
İçindeki etkinliklerin okuma bilen çocuklar tarafından yapılabilecek olması, hedef kitlenin ilkokul dönemi olduğunu gösteriyor. Nitekim, kitabın arka kapağındaki çizelgede de hitap edilen yaş aralığı 7, 8 ve 9 yaş olarak belirtiliyor. Okumaya yeni başlayan ve okuma alışkanlığı kazanması istenen çocuklar için hazırlanmış bir kitap olsa bile, sade dili ve kısa cümleleri sayesinde, ebeveynleri eşliğinde okul öncesi dönem çocukları için de okunabilir. (Resimli Öykü, 43 sayfa)