Edebiyatın belleği artık Kadıköy’de
Nazım Hikmet’in el yazısı mektupları, Cemal Süreya’nın ceketi, Sennur Sezer’in kitapları, Ece Ayhan’ın daktilosu, Asım Bezirci’nin kimliği… Edebiyatımızın önemli isimlerine dair belge ve hatıratlar artık Kadıköy’de…
Yakın edebiyat tarihimize ışık tutan “Türkiye Yazarlar Sendikası Edebiyat Belgeliği”, Söğütlüçeşme’deki Kadıköy Belediyesi Kemal Tahir Halk Kütüphanesi’nde açıldı.
14 Aralık Cuma günü yapılan açılış töreninde konuşan Türkiye Yazarlar Sendikası(TYS) Başkanı Mustafa Köz, burada sergilenen belge ve eşyaların 4 yıl boyunca depoda tutulmak zorunda bırakıldığını anımsatarak, “Çok uzun bir süreçten sonra çok değerli yazarlar, şairler buradaki bu değerli iki odada dinlenmeye başladılar. 4 yıl çok yoruldular. 18 yıllık bir tarihin 4 yılı kapalı geçti. Bu tarih sadece yazarlar için değil bizim için de kapalı bir tarih oldu. Onların bir an önce görülmesi ve kamuya açık olması gerekiyordu. Bu iki değerli odayı bu anlamlı belgelere ayırdıkları için Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu nezdinde herkese teşekkür ederim. Çok emek verdik, çok sıkıntı çektik ama bütün kötü filmler kötü bitmiyor. İşte mutlu son…” dedi. Mustafa Köz, günden güne görselleşen dünyada, yazının ve belleğin değerinin unutulmaması gerektiğini vurgulayarak, “Genelde müzeler bir zaman sonra donuk ve içine girilecek yerler olmaktan çıkarlar oysa yaşayan yerler olması önemli. O yüzden bu edebiyat belge/müzesinin, bir kütüphanenin içinde olması çok sevindirici. Hem sevgili Kadıköylüler hem de gençler, öğrenciler burayı canlı tutacaklar. Bu da bu müzenin daha uzun ömürlü olmasını sağlayacak” diye konuştu.
“İNSAN VARSA SORUNLAR ÇÖZÜLÜR”
Açılış töreninde konuşan Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu da “Bizler belleğimizle birlikte var olabiliriz. Belleğimizle olan bağlantılarımızın ortadan kaldırılması gibi bir duygu yaratılmaya çalışılıyor ama görüyorum ki insanlar geçmişlerini yazılarıyla, şiirleriyle, müzikleriyle korumaya devam ediyorlar. Bütün bu yapının oluştuğu ve en güçlü olduğu ilçelerden birinde yaşıyoruz. Kadıköy kültürün, sanatın, şiirin, müziğin kısacası her türlü sosyal davranışın ileri seviyede olduğu bir ilçe. Biz Türkiye Yazarlar Sendikası’yla biraraya geldik. Kadıköy’de yer sıkıntısı yaşasak da böyle değerli projelerimiz için yer bulmaya çalışıyoruz. Biliyoruz ki yer ve mekândan çok daha önemli olan insanlar ve onların ilgisi. Ve biz biliyoruz ki insanlar varsa her türlü sorun çözülür” diye konuştu.
Törene Dünya Yazarlar Birliği (PEN) Türkiye Başkanı, gazeteci-yazar Zeynep Oral, CHP Kadıköy İlçe Başkanı Ali Narin, Cemal Süreya’nın eşi, şair Zuhal Tekkanat, Mehmet Seyda’nın eşi Nihal Tekkanat, Melih Cevdet Anday’ın eşi Suna Anday, yazar Turgut Çeviker ve edebiyat severler katıldı.
AYDINLIĞIN YOLU EDEBİYAT
Zeynep Oral, Gazete Kadıköy’e yaptığı açıklamada, “Burada olmak, böyle bir açılışa katılmak tek kelimeyle muhteşem. Burası çok çok önemli bir yer. Yalnız Kemal Tahir’in adını taşıdığı için değil, aramızdan göçmüş çok önemli yazarların mektuplarını, belgelerini barındırması açısından da çok değerli. Bunlar bizim belleğimiz. Bu birikimin ortaya konması çok kıymetli. Umarım ki burayı özellikle gençler, öğrenciler ziyaret eder. Türkiye’nin aydınlık bir yere gitmesini istiyorsak yolu edebiyattan sanattan geçiyor.” şeklinde konuştu.
Cemal Süreya’nın eşi, şair Zuhal Tekkanat da ‘sonsuz bir mutluluk yaşadım’ diyerek, Kadıköy Belediyesi’nin sanata ve sanatçılara verdiği önemin bu belgelik ile bir kez daha ortaya çıktığını söyledi. Tekkanat, “Bugün burada olmanın onurunu ve heyecanını yaşıyorum. Erken gidenler adına yaşıyorum ben artık.” ifadesini kullandı. Zuhal Tekkanat’ın kardeşi, yazar Mehmet Seyda’nın eşi Nihal Tekkanat da “Bu belgeliğin önceki yeri karşıda (Beşiktaş) idi. Uzaktı, gidip gelmesi zor oluyordu. Şimdi yakına gelmesine çok sevindim. Çok da heyecanlandım. Mehmet’in ceketine tekrar dokununca duygulandım.” diyerek duygularını ifade etti.
EDEBİYATÇILARIN İZLERİ…
Türk edebiyatına değer katmış olan önemli isimlerin belge ve kişisel eşyalarından oluşan TYS Edebiyat Belgeliği; sendika ile Kültür Bakanlığı’yla yapılan protokol uyarınca Yıldız Sarayı Arabacılar Dairesi’nde 2000-2014 yılları arası sergilenmişti. Daha sonra bu alandan çıkartılan belgelik, 4 yıl boyunca depoda çuvallarda bekletildi. TYS’nin Yıldız Sarayı’ndaki genel merkezinin boşaltılması ile ortada kalan tüm arşiv, bir süre Kadıköy Belediyesi Barış Manço Kültür Merkezi’nde muhafaza edildi. Şimdi de yeni açılan bu alanda ziyaretçisini bekliyor.
Kütüphane içindeki iki odadan oluşan belgelik; resmi adında ‘müze’ kelimesi’ geçmemesine rağmen işlev ve içerik bakımından bir müze niteliği taşıyor. Burada ailelerinin onayıyla, yazar ve şairlerin el yazı notları, yarım bırakılmış yazı taslakları bulunuyor. Aralarında Nazım Hikmet, Cemal Süreya, Asım Bezirci, Arif Damar, Mehmet Seyda, Melih Cevdet Anday gibi edebiyatçıların bulunduğu 18 yazar/şairin gözlük, saat, kravat gibi kişisel eşyaları, kitapları ile daktilo, kalem, defter gibi yazma serüvenlerine dair gereçler yer alıyor. Ayrıca Susanna Tamaro, Doris Lessing, Umberto Eco gibi dünya yazarlarının, 1999 Marmara depremi dolayısıyla Türkiye ile dayanışma amacıyla imzalayıp gönderdikleri kitapları da yer alıyor.
Kemal Tahir Halk Kütüphanesi (Rasimpaşa Cd. Taşköprü Sk. No:8/A Söğütlüçeşme)
Fotoğraflar: GÜRBÜZ ENGİN / KADİR İNCESU