Garip'in üç asından biri: Melih Cevdet Anday
Büyük şair Pablo Neruda’nın, “Bir Türk şairi keşfettim, gözüme uyku girmedi” dediği Melih Cevdet Anday Kadıköy’de anıldı
Kadir İNCESU
Garip Akımı’nın Orhan Veli ve Oktay Rıfat ile birlikte kurucularından olan Melih Cevdet Anday Kadıköy Belediyesi tarafından düzenlenen bir panelle anıldı. TESAK’ta düzenlenen Cevat Çapan, Enis Batur ve Ferit Edgü’nün konuşmacı olduğu paneli Anday’ın eşi Suna Anday, Turgay Fişekçi, Turgut Çeviker, Müşür Kaya Canpolat, Betül Dünder, Şeref Bilsel, Salih Bolat, Mustafa Yılmaz, Harun Atak ile edebiyat dünyasından isimler ile sanatseverler izledi.
Panelde ilk olarak söz alan Enis Batur, Melih Cevdet ile çeşitli karşılaşmalarından kendisinde kalan temel izler üzerinde durarak “Melih Beyi hep çok önemli bir kılavuz olarak gördüm. Benim kuşağım Melih Cevdet’in Cumhuriyet gazetesindeki yazılarını beklerdi. Bize ufuk açardı. El değmemiş konulara el attığı gibi, el değmemiş biçimde el atardı. Dolayısıyla büyük borcumuz var” dedi.
“ÇOK BİLİNÇLİ BİR ŞİİR İŞÇİSİYDİ”
Cevat Çapan ise Melih Cevdet’in kitaplarında gerçekliğe, hayata, dünyaya akıllıca ve duyarlı bir şekilde bakmaya çalıştığını, bu heyecanına, bilincine okurlarını da ortak etmek istediğine dikkat çekerek şöyle konuştu; “İlk şiirlerinde bile nasıl bir anlayışla dünyayı kavramaya çalıştığı, gördüğü gerçekliği nasıl bir dille anlatması gerektiğini araştıran bir şairdi. Yaptığı işi çok bilinçli yapan, araştıran bir şiir işçisiydi. Şiirlerinde yoğun bir düşünsel öz var. İlk şiirlerinden başlayan ince bir alaycılığı var. Bazen kendisiyle, bazen de dünyayla ince ince alay etmekten kendisini de alamayan birisiydi.”
Çapan, Anday’ın roman, tiyatro, müzik ve resimle de ilgilendiğini belirterek o zamana kadar yazılan oyunlara pek benzemeyen oyunlar çıkarttığına dikkat çekti.
DOĞRUCU ANDAY
Melih Cevdet Anday’ı 1952 yılında lise ikinci sınıf öğrencisiyken tanıyan Ferit Edgü de anılarını anlattı. Edgü, “Melih Cevdet’in en önemli özelliği nedir?” şeklindeki bir soruya “Doğruluğu” yanıtını vereceğini belirterek “Hayatımda Melih Cevdet kadar doğruluğu, yalansızlığı ilke edinmiş kimse tanımadım. Bu karakteri dolayısıyla çok kırgınlıklar yaşamıştır. Karşısındaki insan söylediği yalandan bir çıkar sağlamasa bile hemen yüzüne vururdu. En yakın dostu bile yanlış bir şey yaptığı zaman sakınmadan, gözünün yaşına bakmadan yüzüne söylerdi. Şiirinin büyüklüğü, zekâsının keskinliği, bilgisinin enginliği ile duruşu olan bir insandı” diye konuştu.
Edgü, Melih Cevdet Anday’ın ‘Kolları Bağlı Odysseus’unu okuyan zamanın Paris Büyükelçisi Pablo Neruda’nın “Bir Türk şairi keşfettim, gözüme uyku girmedi” dediğini de ifade etti.
ANDAY İÇİN NE DEDİLER
Turgay Fişekçi (Şair): Melih Cevdet Anday çağdaş şiirimizin dorukların biri… Ne yazık ki günümüzün popüler şairleri arasında yer almıyor fakat büyük ve derin şiir varlığı keşfedilmeyi bekliyor. Şiirlerinin yanı sıra ayrıca düşünce dünyası da çok zengin.. Günümüzde bulunmayacak zenginlikte bir düşünce insanı. Denemelerinin de bu gözle okunması, yararlanılması, genç kuşaklarca izlenmesinde büyük yarar var.
Turgut Çeviker (Yazar): Melih Cevdet benim dedemdir. Yani çok severim. Garip’in üç asından birisi. Şiiriyle lise öğrencisiyken tanıştım. O güne kadar okuduğum şiirlere benzemiyordu. Cumhuriyet’teki yazılarına bayılırdım, röportajlarına âşıktım.
Aşkın Şenol (Oyuncu): Melih Cevdet’in oyunlarını konservatuvardayken çok çalışmıştık. Mikado’nun Çöpleri benim favori oyunumdur. Hala açar açar okurum. Orada çalışılacak, bakılacak bir şeyler vardır mutlaka. Oyunlarıyla, şiirleriyle hep çok yakın oldum.
Panelde ilk olarak söz alan Enis Batur, Melih Cevdet ile çeşitli karşılaşmalarından kendisinde kalan temel izler üzerinde durarak “Melih Beyi hep çok önemli bir kılavuz olarak gördüm. Benim kuşağım Melih Cevdet’in Cumhuriyet gazetesindeki yazılarını beklerdi. Bize ufuk açardı. El değmemiş konulara el attığı gibi, el değmemiş biçimde el atardı. Dolayısıyla büyük borcumuz var” dedi.
“ÇOK BİLİNÇLİ BİR ŞİİR İŞÇİSİYDİ”Cevat Çapan ise Melih Cevdet’in kitaplarında gerçekliğe, hayata, dünyaya akıllıca ve duyarlı bir şekilde bakmaya çalıştığını, bu heyecanına, bilincine okurlarını da ortak etmek istediğine dikkat çekerek şöyle konuştu; “İlk şiirlerinde bile nasıl bir anlayışla dünyayı kavramaya çalıştığı, gördüğü gerçekliği nasıl bir dille anlatması gerektiğini araştıran bir şairdi. Yaptığı işi çok bilinçli yapan, araştıran bir şiir işçisiydi. Şiirlerinde yoğun bir düşünsel öz var. İlk şiirlerinden başlayan ince bir alaycılığı var. Bazen kendisiyle, bazen de dünyayla ince ince alay etmekten kendisini de alamayan birisiydi.”
Çapan, Anday’ın roman, tiyatro, müzik ve resimle de ilgilendiğini belirterek o zamana kadar yazılan oyunlara pek benzemeyen oyunlar çıkarttığına dikkat çekti.
DOĞRUCU ANDAY
Melih Cevdet Anday’ı 1952 yılında lise ikinci sınıf öğrencisiyken tanıyan Ferit Edgü de anılarını anlattı. Edgü, “Melih Cevdet’in en önemli özelliği nedir?” şeklindeki bir soruya “Doğruluğu” yanıtını vereceğini belirterek “Hayatımda Melih Cevdet kadar doğruluğu, yalansızlığı ilke edinmiş kimse tanımadım. Bu karakteri dolayısıyla çok kırgınlıklar yaşamıştır. Karşısındaki insan söylediği yalandan bir çıkar sağlamasa bile hemen yüzüne vururdu. En yakın dostu bile yanlış bir şey yaptığı zaman sakınmadan, gözünün yaşına bakmadan yüzüne söylerdi. Şiirinin büyüklüğü, zekâsının keskinliği, bilgisinin enginliği ile duruşu olan bir insandı” diye konuştu.
Edgü, Melih Cevdet Anday’ın ‘Kolları Bağlı Odysseus’unu okuyan zamanın Paris Büyükelçisi Pablo Neruda’nın “Bir Türk şairi keşfettim, gözüme uyku girmedi” dediğini de ifade etti.
ANDAY İÇİN NE DEDİLER
Turgay Fişekçi (Şair): Melih Cevdet Anday çağdaş şiirimizin dorukların biri… Ne yazık ki günümüzün popüler şairleri arasında yer almıyor fakat büyük ve derin şiir varlığı keşfedilmeyi bekliyor. Şiirlerinin yanı sıra ayrıca düşünce dünyası da çok zengin.. Günümüzde bulunmayacak zenginlikte bir düşünce insanı. Denemelerinin de bu gözle okunması, yararlanılması, genç kuşaklarca izlenmesinde büyük yarar var.
Turgut Çeviker (Yazar): Melih Cevdet benim dedemdir. Yani çok severim. Garip’in üç asından birisi. Şiiriyle lise öğrencisiyken tanıştım. O güne kadar okuduğum şiirlere benzemiyordu. Cumhuriyet’teki yazılarına bayılırdım, röportajlarına âşıktım.
Aşkın Şenol (Oyuncu): Melih Cevdet’in oyunlarını konservatuvardayken çok çalışmıştık. Mikado’nun Çöpleri benim favori oyunumdur. Hala açar açar okurum. Orada çalışılacak, bakılacak bir şeyler vardır mutlaka. Oyunlarıyla, şiirleriyle hep çok yakın oldum.