Hal binası’ndan (meyvehoş) tiyatroya dönüştürülen Kadıköy Haldun Taner Sahnesi, 31 yıldır İstanbulluları oyunlarla buluşturuyor

25 Şubat 2020 - 09:59

A ⁺ A^- Yazdır

Kadıköy’ün simge binalarından, Boğa’dan sonra Kadıköylülerin ikinci buluşma noktası sayılan Şehir Tiyatroları Haldun Taner Sahnesi, bundan 31 yıl evvel 3 Mart'ta kapılarını seyircilerine açmıştı. Konservatuardan yükselen nağmelerin yayıldığı, çiçekçilerin önünü mekan eylediği, Avrupa yakasına vapurla geçişlerin noktası ve tabi ki seyircilerin oyun izleme binası...

Ana giriş kapısı Haydarpaşa koyuna bakan yapı, 1925-1927 arasında,  Fransa’dan borç alınarak İtalyan mimar U.Ferrari'ye inşa ettirilmişti. "Birincil Ulusal Mimarlık" üslubunun özelliklerini taşımakta olan bu yapı, esasen bir tiyatro sahnesi olarak değil, meyve ve sebzelerin depolanıp satıldığı hal binası olarak tasarlanmıştı. Bu özelliğiyle İstanbul’un ilk modern hal binasıydı. Ancak, yapıldıktan sonraki 10 yıl boyunca, pazarcılar hal binasına  kiracı olmak istemeyince bina boş kaldı.

YIKILACAKTI AMA... 

Hatta 1937′de Kadıköy Belediyesi İmar Bürosu Müdür Yardımcısı Sabri Oran,  “Boş olduğu, bir işe yaramadığı ve Kadıköy’ün kimliğine uymadığı” gerekçesiyle binasının yıkılmasını önermişti. Bir süre sonra binanın kuzey-doğu yönündeki bölümleri belediye tarafından itfaiye garajına dönüştürülmüş, orta hol ve buraya bakan dükkanların çoğu ise hurda araç deposu olarak kullanılmış. 1950’li yıllarda Kadıköy Meydan Projesi kapsamında, hal binasının otogar olacak şekilde restore edilmesi planlanmış, fakat bu plan hayata geçirilememiş.

1940′lı yıllarda, hal binası olarak kullanılmaya başlanan yapı, yıllar boyunca Kadıköy ve Anadolu Yakası’nın sebze-meyve ihtiyacı giderildiği bir merkez oldu. 1973 yılında Kadıköy Hali Küçükbakkalköy’e taşınınca bina boşalır ve kullanım dışı kalır. 1984’te kültür merkezine dönüştürülmek üzere restore edilen yapı 1986′da İstanbul Üniversitesi’ne tahsis edildi ve Devlet Konservatuarı olarak kullanılmaya başlandı.  1989′da ise alt katı, İstanbul Şehir Tiyatroları’na (ŞT) bağlı Haldun Taner Sahnesi oldu. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında binanın restore edileceği söylense de bu gerçekleşmedi. Adını, öykü, tiyatro, kabare yazarı ve gazeteci Haldun Taner'den alan bu sahne, bugün ŞT’nin 286 koltuk kapasiteli en önemli salonlarından biri olma özelliğini sürdürüyor.

 TEKNİK ÖZELLİKLER

1833 m2 alana sahip olan dikdörtgen planlı yapı, iki dar kenarı iki katlı, ortasının bir bölümü tek katlı, diğer bölüm ise yine tek katlı önü açık, üstü kapalı olarak inşaa edilmiş. Binanın ana girişi, kuzey-batı  cephesindendir ve giriş aksına göre simetriktir. Simetriklik bugün yalnızca cephede hissediliyor çünkü yapı 1984’teki restorasyon sırasında özgünlüğünü kaybetmiş. Giriş kapısının sağ ve sol yanlarında, dıştan teğetli, sivri kemerli yedişer adet açıklık bulunuyor. Bunlar dışarıdan kullanılmak üzere dükkân olarak inşa edilmiş. Yapının çelik konstrüksiyon kısımlarında hiç kaynak kullanılmamış, tüm bağlantılar bulonlarla yapılmış.