İdil Biret'i bu sefer annesi anlatıyor!
Kadıköylü Tarihçi Kitabevi, çok önemli bir arşivi ortaya çıkardı. Dünyaca ünlü piyanist İdil Biret’in annesi Leman Biret’in, kızına dair hatıralarını ve biriktirdiği belgeleri bir araya getiren Tarihçi Kitabevi “İdil Biret'in Çocukluk ve Gençlik Yılları” kitabını yayımladı.
Semra ÇELEBİ
“İdil’in çocukluk hayatını, musikideki hamlelerini, söylediği hoş sözleri günü gününe kaydetmemizi onu her tanıyan bize hararetle tavsiye etmişti. Ne yazık ki biz bu yerinde ikazlara lazım gelen önemi vermedik ve şimdiye kadar bu konuda en küçük bir teşebbüse girişmedik. Bugün geride kalan o güzel günlerin bazı ilginç ve hoş hatıralarını eşelemek isterken bana yardımcı olabilecek hiçbir vesikaya sahip olmadığımı esefle görüyorum ve ancak anılarıma başvurmak suretiyle bir şeyler karalamaya çalışıyorum.”
Leman Biret, kızı İdil Biret’in çocukluk ve ilk gençlik yıllarına ait hatıralarını yazdığı, 1988 yılında vefatından sonra çekmecesinde bulunan hatıratına böyle başlıyor. Sonra İdil’in Ankara’daki bebeklik yıllarını, müziğe karşı ilgisinin iki yaşındayken, dört yaşında nota okumaya ve beste yapmaya başlamasını, radyodan ve eve gelen piyanistlerden duyduğu eserleri hemen oturup aynen çalmasını, Ankara’ya gelen yabancı müzisyenlerin onu dinleyip hayran kalmasını anlatıyor. Bir gün konservatuvar salonunda konser sonrası Maarif Vekili Hasan Ali Yücel’in teklifiyle sahneye çıkıp Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün huzurunda çaldıktan sonra salonda bulunanların gözyaşları içinde bu küçücük çocuğu kucaklamasını anlatırken duyduğu heyecanı kelimelerine yansıyor.
Kitap boyunca ayrıca 1948 yılında TBMM’nin çıkardığı “İdil” Kanunu ile Paris’e tahsile gönderilmesini, Fransa’da geçen yılları, Nadia Boulanger ile Paris Konservatuvarı’ndaki çalışmalarını, 1953 yılında 11 yaşındayken büyük Alman piyanisti Wilhelm Kempff ile Paris’te 2 bin 500 kişilik Şanz Elize Tiyatrosu salonunda verdiği konseri, 15 yaşında Konservatuvar’dan birincilikle mezuniyetini, Avrupa’da konser kariyerine başlamasını, büyük Rus piyanisti Emil Gilels’in daveti üzerine yaptığı ilk Sovyetler Birliği turnesinde Moskova, Leningrad ve diğer şehirlerde verdiği 16 konseri anlatıyor Leman Hanım hatıratında, kendi daktilo ettiği sayfalarda.
Bunların yanı sıra bir büyük deftere 1945 yılından itibaren Türkiye’de ve yabancı basında küçük İdil hakkında çıkan yazıları kesip yapıştırıyor. Burada, İsmet İnönü’den Adnan Saygun’a, Vedat Nedim Tör’den Hasan Ali Yücel’e, Cemal Reşit Rey’den Metin Toker’e pek çok kişinin söyledikleri, yazdıkları ile birlikte, o yıllarda yerli ve yabancı dergi ve gazetelerde yayınlanan birçok fotoğraf yer alıyor.
HİÇ YAYINLANMAMIŞ BELGE VE FOTOĞRAFLAR VAR
Kitabı yayıma hazırlayan Tarihçi Kitabevi’nin editörlerinden Nevin Azakoğlu, kitabın serüvenini şöyle anlatıyor: “İdil Biret'in eşi Şefik Büyüküstün, belge ve fotoğrafları Tarihçi Kitabevi'ne getirdi. Yayınevimiz bu belge ve fotoğrafları kitap formatına dönüştürdü. Kapak tasarımı ve sayfa tasarımı hazırlanıp, baskısı yapıldı. Bu belge ve fotoğrafların bir kısmı hiç yayınlanmamış, bir kısmı ise 1950 yıllarında basında çıkan yazılardan, gazete kupürlerinden oluşuyor.”
İdil Biret’in kitabı çok beğendiğini ve bizzat gelerek teşekkür ettiğini söyleyen Azakoğlu, bu kitabı çıkarmadaki amaçlarını ise şöyle açıklıyor:
“Bu kitabı yayınlamaktaki amacımız ilk başta İdil Biret'in sanatçılığına ve kişiliğine duyduğumuz hayranlıktır. Ayrıca, İdil Biret'in şahsında, o dönemde sanatçılara verilen destek ve ilgiyi gösteren belgelerin gün ışığına çıkması bizim için çok önemliydi. Bugün sanatçılarımıza bırakın destek olmayı, baskı ve itibarsızlaştırma çabalarını gördükçe, o dönemde hazırlanan özel kanunlar ve çalışmaların önemi iyice ortaya çıkıyor.”
Siz de harika çocuk İdil Biret’i tanımak, 1950’lerin sanat yaşamına tanık olmak isterseniz “İdil Biret'in Çocukluk ve Gençlik Yılları” kitabını Moda’daki Tarihçi Kitabevi’nden edinebilirsiniz.