İşitme engelliler için tiyatro
Yeditepe Tiyatro’nun oyunlarında bir işaret dili tercümanı anlık çeviri yapıyor, böylelikle işitme engelli bireyler daha kolaylıkla sanat izleyicisi olabiliyor. William Shakespeare'in Romeo ve Juliet adlı eserinden uyarlanan Tarla Kuşuydu Juliet 18 Aralık'ta Duru Tiyatro’da sahnelenecek.
Bu bir tiyatro oyunu haberi. Ama diğerlerinden farklı olarak, engelli bireylerin sanat hayatına seyirci olarak katılımı konusuna değinen bir haber. Sözü; işitme engelliler için tiyatro yapan oyuncu/tiyatrocu Sibel Nançin’e bırakalım…
- Sizi ve tiyatronuzu tanıyalım.
1995’den beri profesyonel tiyatro yapıyorum. İlk tiyatro okulum Kadıköy Halk Eğitim Merkezi Deneme Sahnesi’ydi. Elbette o başlangıçtı, hala bir çok atölyeye katılıyorum zira hayat devam ettikçe öğreniyoruz. Yeditepe Tiyatro’yu bundan 5 yıl önce, ‘’Engelsiz hayat engelsiz sanat” sloganıyla kurduk.
- Motivasyonunuz neydi? Örneğin çevrenizde engelli birisi vardı da, onun sanat hayatına katılmaktaki zorlukları gördünüz de mi bu yola girdiniz?
Etrafımda ailemden arkadaşlarımdan tanıdığım engelli yok, ama benim tanımama gerek yok ki, onlar buradalar, varlar, yaşıyorlar. Bizim gibi hakları var, olmalı! Varlıklarından yola çıktım, fark ettim diyelim. Türk tiyatrosunda bir ilki düşündük ya da gerçekleştirdik diyebilirim. İşitme engelliler de izleyebilsin diye sahnede canlı işaret dili tercümanıyla camiaya girdik, başardık. Her oyunumuzda sahnenin bir köşesinde bir işaret dili tercümanı oluyor ve işitme engellilere oyunu anlatıyor.
- İlk ve tek olduğunuza nasıl emin oldunuz?
Teyit ettik. İnternet her bilgiye ulaşmanızı sağlayan bir araç, 100 yıl öncesine kadar gittik böyle bir bilgiye ulaşamadık. Bazı dernek, vakıf ve hatta holdingler sosyal sorumluluk projesi olarak birkaç kez bu tarz gösteriler yapmışlar. Bizden sonra deneyen bir kaç tiyatro oldu sanırım ama gördüğümüz kadarıyla devam etmiyorlar.
İşitme engelliler de tiyatroya gidebilir yani sayenizde, değil mi?
Evet, büyük bir gururla evet diyorum…
- Sabit bir tercüman mı var, her oyunda farklı birisi mi oluyor?
Sabit bir tercümanımız var, hem de Türkiye’nin en ünlü tercümanı. Kendisi yaklaşık 10 yıl Okan Bayülgen’in talk şovlarında televizyonun sağ alt köşesindeki kutucukta gülen yüzüyle tercüme yapan canımız Neslihan Kurt.
- Tercümanın da oyunu çevirebilmesi için konuya oldukça hakim olması gerek değil mi? Sizinle provalara filan katılıyor mu?
Tercüman simultan çeviri yaptığı için (neyi duyarsa onu çeviriyor) her provaya gelmesine gerek kalmıyor zira o an çeviriyor. Ama tabi ki oyunu, konuyu bilmesi gerekiyor. Bunun için, biri dekorlu kostümlü ışıklı müzikli genel prova ve diğeri de okuma provası olmak üzere iki tanesine gelmesi yeterli oluyor.
- Acaba her oyunda, seyirciler arasında işitme engelliler oluyor mudur? Yoksa siz özel gösteriler mi düzenliyorsunuz?
Her oyunda işitme engelli seyirci olmuyor tabi ki. Hayır onlara özel gösterimler düzenleniyoruz.. Çünkü zaten bizim amacımız onların ‘öteki’ değil bizimle ortak yaşamda olduklarını anlatmak…
- İşitme engelli oyuncunuz var mı peki yahut böyle bir düşünceniz/projeniz?
İşitme engelli oyuncumuz yok, çünkü işitme engelli oyuncu yok! Yani onların oyuncu olma hakkı yok. Ama biz bir dahaki sezona müzikal koyacağız sahneye ve orda işitme engelli birini yetiştirip oynatacağız umarım.
- Peki işitme engellilerden nasıl geri dönüşler alıyorsunuz?
Oyunu izledikten sonra çok büyük minnet ve mutlulukla kocaman gülücük ve sarılmalarla kulise girip ‘Sayenizde herkesle beraber birşey izledik ve anladık’ diyorlar. Bu bizim için her şeye değer.
- Siz sadece engelliler için değil sokak hayvanları için de çalışan bir tiyatro ekibisiniz.
Evet, ötekileştirilen her şeyle çok ilgiliyiz ama önceliğimiz hayvanlar! Tüm canlıların yaşam haklarını hem sahneden hem bireysel son nefesimize kadar savunacağız. Aynı vardan var olmuş tüm canlıların eşit şartlarda yaşamasını istiyorum. En çok hayvanlar diyorum çünkü insanlar kendi aralarında birbirlerini eziyorlar ama aynı ezenler ve ezilenler toplanıp beraberce hayvanları eziyorlar! Her şekilde hayvanlar zulüm görüyor maalesef. Biz de şimdilik en azından sokak hayvanları orman hayvanları ve barınak hayvanları yararına oyunlar oynuyoruz.
Aşıkların ‘sessiz’ aşkı 18 Aralık'ta Kadıköy'de
Yeditepe Tiyatro, William Shakespeare'in Romeo ve Juliet adlı eserinden uyarlanan Tarla Kuşuydu Juliet ile tiyatroseverlerin karşısına çıkıyor. Usta oyuncu Kazım Akşar'ın yönetmen koltuğunda oturduğu, dramaturjisi Erdem Yola'a ait oyunda; Kahraman Sivri, Aylin Çakın ve Sibel Nançin rol alıyor. Romeo ve Juliet'in gerçek hikâyesinde; ailelerinin birbirine olan düşmanlığı yüzünden kavuşamayan ve intihar eden âşıklar, Tarla Kuşu Juliet oyununda evlenip kucaklarına bir de kız çocuğu alıyor. Juliet'in dadısının Romeo'ya âşık olması, papazın iyice bunaması ve Shakespeare'in de bu çıkmaza katılmasıyla ortaya büyük bir komedi çıkıyor. Her oyunda olduğu gibi işaret dili anlatımının yapılacağı oyun 18 Aralık'ta Duru Tiyatro’da sahnelenecek.