Kadıköy'e iki armağan
Kadıköy Belediyesi geçtiğimiz hafta iki yeni kültür merkezini daha hizmete soktu.
Gökçe UYGUN
Fotoğraflar: Gürbüz ENGİN
Kadıköy’ün en güzel ve değerli yapılarından olan Şehremaneti’ni restore den Kadıköy Belediyesi, binayı , “Kadıköy Tarih, Edebiyat ve Sanat Kütüphanesi” (Tesak) olarak hizmete açtı. 15 Mart Cumartesi günü yapılan açılışta, Tesak’ın bilimsel yönlendirme ve danışmanlığını yapan Ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın törende yaptığı konuşmada, bu açılışın “İstanbul’un kütüphaneli günlerinin başlangıcı olması”nı diledi. Ortaylı, “Aslında tarih boyunca İstanbul kütüphanesiz değil. 18. yüzyıldan beri var okumaya açık kütüphaneler. Bunlar daha çok Suriçi’ndeydiler. Ama kimi zaman yanlış konsepti kimi zaman da zamana uymadıkları için bu kütüphaneler kapanmış. Şimdi içinde bulunduğumuz bu sempatik, neo-klasik bina, bir kütüphane ve kültür merkezi oluyor. Burası halka açık bir kütüphane olmasının yanı sıra tematik toplantı, seminer gibi etkinlikler de olacak. Bir üniversite kampüsü gibi bir cazibe merkezi olsun istiyoruz. Bu da başta siz Kadıköylüler olmak üzere tüm kitapseverlere bağlı. Bu eseri İstanbul’a kazandırdıkları için Başkan Selami Öztürk’e ve kültür şövalyesi Murat Katoğlu’na teşekkür ediyorum” dedi.
CELAL ESAD BEY’İN HEYKELİ...
Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk de özlemini duyduğu özel bir yerin açılışını yapmaktan duyduğu memnuniyeti vurguladı. Belediye yöneticiliği süresince Kadıköy’deki kültür sanat hayatının gelişmesi için çok şey yaptıklarını anlatan Öztürk, ilçenin her yerini kültür merkezleri, heykeller gibi sanat nişaneleriyle döşediklerini söyledi. Öztürk, “Hatta Kadıköy artık, İstanbul’un sanat hayatına yön verecek konumda. Kara cehaleti ancak sanatla yeneriz. Tüm bu projelerde siz Kadıköylülerin imzası var” diye konuştu. Öztürk, geçmişi boyunca farklı işlevleri olan Şehremaneti binasının 84’te restore edilerek Kadıköy Belediyesi Meclis Binası olduğunu anımsatarak, Kozyatağı’ndaki Meclis’in inşa edilmesi ve taşınmadan sonra bu binayı bir ihtisas kütüphanesi yapmaya karar verdiklerini söyledi. Öztürk, şöyle devam etti: “120 bin kitap kapasiteli bu kütüphane herkese açık. Bahçesi de insanların gelip çay kahve içebilecekleri, kitaplarını okuyabilecekleri bir alan şeklinde düzenlenecek. Ya taraftaki Maliye’ye ait binalar da buraya devredilirse, daha hoş bir mekana kavuşulmuş olacak. Ayrıcaa1913–14 yıllarında Kadıköy Belediye Şubesi Müdürlüğü yapan, değerli aydın Celal Esad Arseven'in bir heykelinin buraya dikilmesi de Kadıköy’ün kültür hayatı açısından önem arzediyor.’’
30 BİN KİTAPLIK BAĞIŞ
Törende son olarak Tesak’a, çoğu babası Celal Bayar’ın olan 30 bin kitaplık koleksiyonunu bağışlayan Nilüfer Gülsoy da kısa bir konuşma yaptı. Kitapsever Kadıköylüleri selamlayan Gülsoy, “Emeği geçenlere teşekkürlerimi sunuyorum. Kitaplarımı, kitapseverlerle paylaşabileceğim bu kütüphane sayesinde. Bugün, benim hayalimin gerçekleştiği bir gün..” yorumunu yaptı. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun kutlama mesajı gönderdiği törene, CHP İstanbul Milletvekili Kadir Gökmen Öğüt, CHP Kadıköy İlçe Başkanı Necati Ekşi’nin de aralarında olduğu çok sayıda kişi katıldı.
1914’TEN 2014’E… MECLİS’TEN KÜTÜPHANE’YE…
Rıhtım Caddesi üzerinde, Beşiktaş vapur iskelesinin tam karşısında yer alan Şehremaneti Kadıköy Dairesi, Y.Terziyan isimli bir Ermeni mimar tarafından 1912-1914 yılları arasında inşaa edilmiş. I. Ulusal Mimarlık Dönemi’nin önemli eserlerinden olan Kadıköy Şehremaneti, mimari kimliği kadar birçok tarihi olaya tanıklık etmesiyle de öne çıkıyor. 1995'te bir tadilat geçiren tarihi bina, bir süre Kadıköy Kaymakamlığı binası, daha sonra da Belediye Başkanlığı binası olarak kullanıldı. Belediyenin Söğütlüçeşme’deki ana binaya taşınmasının ardından, burası belediye meclis toplantıları burada yapılmaya devam edili. Kozyatağı’ndaki Meclis binasının inşa edilmesi ve toplantıların oraya taşınmasının ardından da Şehremaneti sadece etkinlik ve sergilere ev sahipliği yapar olmuştu. Tarihi Şehremaneti Binası 100. yaşında tarihine yakışır bir kütüphaneye dönüşmüş oldu. Çok değerli birçok eserin bağışlandığı Tesak’ın 120 bin kitaplık kapasitesi bulunuyor. Başta Kadıköylü aydınlar olmak üzere çok sayıda sanatçıya dair bilgi ve belgeler ile tarih, edebiyat ve sanat kitaplarıyla belgelerinin yer alacağı kütüphane, Kadıköy’ün kültür hayatına yeni bir değer daha katacak. Tarih, edebiyat ve sanat konularına odaklanan bir ihtisas kitaplığı olarak hizmet verecek olan kütüphanede, başta Kadıköylü aydınlar olmak üzere çok sayıda sanatçıya dair bilgi ve belgeler ile tarih, edebiyat ve sanat koleksiyonları yer alacak, söyleşi ve etkinlikler düzenlenecek.
119 yıllık kilise, sanat merkezi oldu
Kadıköy’de 1895’te manastır ve kilise olarak inşa edilen tarihi Notre Dame du Rosaire Kilisesi, Kadıköy Belediyesi tarafından restore edilerek “YELDEĞİRMENİ SANAT” adıyla hizmete açıldı. Semra ÇELEBİ
Kadıköy’ün tarihi semti Yeldeğirmeni’nde Fransız rahibelerin eğitimi ve ibadeti için inşa edilen Notre Dame du Rosaire Kilisesi, 119 yıl sonra Kadıköy Belediyesi tarafından aslına uygun olarak restore edildi ve 14 Mart Cuma akşamı hizmete açıldı.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun gönderdiği mesajın da okunduğu açılışta konuşan Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, ilçede belediye tarafından satın alınarak kültür ve sanat merkezine dönüştürülen tarihi binalarla ilgili bilgi verdi. Öztürk, “Burası bittikten sonra sizinle beraber ilk kez son halini görüyorum. Kadıköy Belediyesi, uzun süredir kent içerisindeki tarihi binaları satın almaya başladı. Burası bir rahip üzerine kayıtlıydı. Yine ciddi bir bedel ödenerek alındı. Yepyeni projeyle, kültür ve sanata hizmet verecek mekân olarak hizmete sunuldu. Umuyorum benden sonra gelecek arkadaşlar bu projeleri ve binaları tamamlayacaklar” diye konuştu.
Bu binanın da Yeldeğirmeni’nin kültür ve sanatına önemli katkı vereceğini vurgulayan Öztürk, “Kadıköy’ün neresine bir kültür-sanat merkezi yapsanız, bölge halkı ondan inanılmaz faydalanıyor. Kadıköy’deki her mahalleye bir kültür merkezi yapsak, inanın ki yetmeyecektir. Bu da onların nişanesi olacak tarihi bir bina. Emeği geçen tüm arkadaşlarımı kutluyorum” ifadelerini kullandı.
Öztürk, Yeldeğirmeni Sanat’ın açılışını, etkinliğe katılan sanatçılar ve Kadıköylülerle birlikte yaptı. Etkinlikte sahneye çıkan Ayangil Acapella Korosu, Yunus Emre’nin şiirlerinden bestelenen şarkıları kilisenin muhteşem akustiği içinde çıplak sesle seslendirdi.
İSTENİRSE İBADET İSTENİRSE SANAT
Uzun süredir atıl durumda olan 119 yıllık tarihi bina, Kadıköy Belediyesi’nce restore edilip, yeni sanat mekânı olarak hazırlandı. 19. yüzyıl Tanzimat dönemi tarihsel mimarlık anıtı olan eski Fransız kilise binası, yeni adıyla Yeldeğirmeni Sanat’ta çeşitli sanat etkinlikleri ve aktiviteler düzenlenecek. Hıristiyan cemaatin talebi olursa ibadetler de yapılabilecek.
Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, Yeldeğirmeni Sanat ile ilgili olara “Ayin, ibadet yapmak isteyen yapabilecek. Diğer günlerde Türk Sanat Müziği, oda müziği gibi kültür ve sanat etkinlikleri olacak” dedi.
1911’DEKİ YANGINDA HASAR GÖRDÜ
Fransa’dan Kadıköy’e gelen Oblates de l’Assomption rahibelerinin 1895’te Yeldeğirmeni’nde açtığı rahibe okulu; manastır, kilise ve okul binası olarak inşa edildi. Osmanlı-Fransız anlaşmasında mevcudiyetleri tasdik edilen Fransız okulları arasında yer alan rahibe okulunda, 20 rahibe görev yaparken, 360 öğrenci eğitim gördü. Okulun 1911’deki yangında manastır ve kilise bölümleri büyük ölçüde, okul binası ise kısmen hasar gördü.
1960’lı yıllardan 1990’ların ortasına kadar Kemal Atatürk Ortakokulu olarak hizmet veren manastır binası daha sonra Kemal Atatürk Lisesi olarak eğitime devam etti. Okul, 1999’daki depremde boşaltıldı. İki yıl süren güçlendirme çalışmasının ardından Kemal Atatürk Anadolu Lisesi olarak eğitime devam ediyor.
KİLİSE SPOR SALONU OLARAK KULLANILIYORDU
Okulun bahçesinde bulunan kilise binası, 1990’larda spor salonu olarak kullanılıyor, Beden Eğitimi dersleri bu binada yapılıyordu. ‘99 depreminden sonra bir daha bu binaya girilmedi ve bu tarihi bina kaderine terk edildi.
İki yıl önce kilise için Kadıköy Belediyesi kolları sıvadı. Belediye, Sit alanında kalan ve 1979 yılında Koruma Kurulu tarafından “ibadethane vasfını yitirmesi” kararı alınan kilisenin satın alınması için mülk sahibi kilise rahiplerinden Fransız François Xawier Jacop’la temasa geçti. Görüşmeler sonrasında Kadıköy Belediyesi, kiliseyi 900 bin TL’ye satın aldı.
PROJESİ ÖDÜL GETİRDİ
Atıl durumdaki tescilli eser olan Fransız Kilisesi, Kadıköy Belediyesi’nce eski
kimliği ve tarihi korunarak yapılan iki yıllık titiz bir çalışmanın sonucunda konser ve sergi mekânı olarak Kadıköy’e kazandırıldı.
Notre Dame Du Rosaire Kilisesi Restorasyon Projesi Kadıköy’e, Tarihi Kentler Birliği tarafından proje ödülü de verildi.