Ünlü bulmaca editörü, araştırmacı, yazar ve öykücü, bir dönem gazetemizde de bulmaca köşesi yapan İlker Mumcuoğlu’nun 61 yıllık ömrü, nice emekle hazırladığı kitabını görmeye yetmedi. Yazarın “Kadıköy Sözlüğü” adlı eseri vefatından sonra yayımlanabildi

25 Şubat 2022 - 12:22

A ⁺ A^- Yazdır

İlker Mumcuoğlu ile ne zaman Kadıköy sokaklarında karşılaşsam telaşla bir bilginin izinde bir yere gidiyor olurdu yahut bir kütüphanede ilçenin arşivine gömülmüş olurdu. Kimi zaman da beni arardı birinin telefonunu edinmek veya bir şey danışmak için. Zira, yılların Kadıköylüsü, yılların bulmacacısı İlker Mumcuoğlu, yıllardır en büyük hayalini gerçekleştirmek için dur durak bilmeden çalışıyordu; bir Kadıköy sözlüğü yazmak için… Yazdı da. Hatta kitap haline de getirildi Yitik Ülke Yayınları’nca. “Kadıköy Sözlüğü” adını taşıyan kitap, geçtiğimiz günlerde raflardaki yerini aldı. Fakat ne yazık ki, 28 Ekim 2020 tarihinde geçirdiği kalp krizi sebebiyle aramızdan ayrılan İlker Mumcuoğlu’nun ömrü vefa etmedi bu kıvancı yaşarken tatmaya.

Kendisi kitabının başındaki özgeçmiş kısmına “2 Şubat 1961’de Balıkesir Gönen’deki aile evinde ebe vasıtasıyla dünyaya geldi” diye başlayıp, okul ve iş hayatını özetleyen Mumcuoğlu, kendine has üslubuyla “Korona günlerinde Kadıköy ve Moda sözlüklerini hazırladı. Yeni çalışmaların olacağını ümit ediyor.” ifadelerini kullanmış.

“BULMACANIN UÇ BEYİ”

İsmail Taşbiçen’in (maalesef kendisi de kitabı göremeden vefat etti) fotoğraflarını çektiği 350 sayfalık kitabı yayına hazırlayan Kadıköylü şair, yazar, oyuncu Turgay Kantürk “Bu Sözlüğün Önsözü; İlker’e İlk Mektup” başlığıyla bir giriş yazısı kaleme aldı. “ (…) Bulmaca yoluyla bir kimlik, kendine has bir tarz ve üslup oluşturan, bulmacaları ilgiyle izlenen, zaman zaman da gülümseten, gerçek bir bulmaca yazarı yaratmıştın sen.” diyen Kantürk, şunları ifade ediyor:  “Senin bulmacalarını çözmekten çok okurduk biz. Neyi nasıl sorduğuna bakardık. Çözemediğimiz bir bilmece gibi bizi bırakıp gittin. Gözlerinden zeka fışkıran, o koca gövdeli ve koca kalpli adama orada iyi bak. Biz burada seni unutturmamaya ve hep anımsatmaya gayret edeceğiz yaşadığımız sürece. Bulmacanın uç beyi; şimdilik hoşçakal canım arkadaşım!”

CANİKO, NEA HALKİDONYA…

Kadıköy Sözlüğü’nde neler yok ki; kimileri çoktan göçüp gitmiş, kimileri hala aramızda nefes alıp verenler, ihtişamlı yalılar, ünlü heykeller, gurme lezzetler, nadir kitaplarla dolu sahaflar…

İlker Mumcuoğlu’nun ilmek ilmek işlediği binlerce maddelik bu sözlükten bazı ilginç olanları şöyle:

• Abidik Gubidik: Öztürk Serengil’in 1961’de Küçük Moda’da işlettiği gece kulübünün adı. 

• Adisababa: Kadıköy’ün tarihi Baylan Pastanesi’nin dondurulmuş krema, çilek, vanilya ve fıstıkla yapılan spesiyal tatlısı.

• Bahariye yandan çarklı vapuru: 1865’te hizmete giren, uzun burnuyla İstanbul’un en güzel vapurlarından biri.

• Caniko: Hayri İpar’ın, Moda Deniz Kulübü’ne bağışladığı, uzun süre amiral gemisi olarak kullanılan, 18 metre boyunda, yüksek bordalı bu yat, Türkiye’nin kiralanan ilk yatıydı.

• Cengiz Sineması: Acıbadem’de, bugün de Sakız Ağacı olarak geçen otobüs durağının hemen ardında, Kadıköy’e inerken sağda yer alan eski yazlık sinema.

• Die Inschriften Von Kalchedon: R. Merkelbach’ın 1980’de yayınlanan Kadıköy Monografisi kitabı.

• Dilman Apartmanı: Kadıköy’de pek çok semtte apartman tasarımları olan mimar Melih Koray’ın Suadiye’de yaptığı, ahşap kırıcılarıyla dikkat çeken 1966 tarihli yapı.

• Haydarpaşa’da Saraçlar Kahvesi ve Çeşmesi: Üsküdarlı ressam Hoca Ali Rıza’nın 1930 öncesi yaptığı tablo.

• Kadıköy’ün 7 Tepesi: Doğudan batıya doğru Kayışdağı, Göztepe, Fikirtepe, Acıbadem, Altıyol, Cevizlik (Küçük Moda) ve Koşuyolu.

• Kurbağalıdere’nin Kısmeti: Yazar Refik Halit Karay’ın “Minelezel, ilelebet, kıyamet gününe kadar aynı terane ve kısmeti kapalı aynı Kurbağalıdere! Kurbağaları bile kahkahaları ile güldürür en kokulu yer” dediği kitabı.

• Nea Halkidonya: 1923-1924 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesinden sonra evlerini, arsalarını Hazine’ye devredip Kadıköy’den ayrılmak zorunda kalan Rumların, Atina’ya yerleştikten sonra orada kurdukları göçmen mahallesine (Yeni Kadıköy) verdikleri ad.

• Umutsuzlar Parkı: Kadıköylü şair ve sanatçıların, Kadıköy mendireğindeki kayalıklara verdiği isim. 

• Yalıda Sabah: Kadıköylü yazar, tiyatrocu Haldun Taner’in “Sahte tevazu bir yana iyi kürek çekerim, şiir gibi kürek çekerim. Dünyada tek güzel yaptığım şey budur. Bazı sabahın çok erken, bazen de gecenin en ıssız saatlerinde Moda Koyu’nda tek başıma saatlerce kendimi bu ritmin hazzına kaptırmayı, Bach’ın müziğine bile yeğlerim.” diye yazdığı kitabı.