Kadınlar ‘halleri’ni anlatıyor
Yerli yabancı 19 sanatçı kadın, Kadıköy’de açılan sergide, adet öncesi sendromlarını anlattı. Hormonal dalgalanmaların, bilumum dengesizliklerin, amaçsız ağlamaların ve histerikliğin kucaklandığı bu sergide, duvarlardaki posterler akıllı cihazlarda canlanıp, animasyon giflere dönüşüyor.
Türkiye ve dahi pek çok ülkede hala tabu konulardan olan kadınların adet (regl) dönemleri bir sergiye konu oldu. Kadıköy Barlar Sokağı’ndaki Bina’nın içinde yer alan Havuz adlı mekanda, PMS (regl öncesi sendrom-premenstruel sendrom) sergisi açıldı.
Biz de mekanı ziyaret ederek, serginin küratörü Meltem Şahin’le konuştuk. 28 yaşında genç bir sanatçı olan Şahin, Bilkent’te grafik tasarım okumuş. Ardından bursla gittiği ABD’de 2 yıl boyunca illüstrasyon pratiği alanında master yapmış. Şuan İstanbul’da yaşıyor, freelance olarak grafik tasarım, illüstrasyon işleri yapıyor. Şahin, kadın-erkek eşitliği, toplumsal cinsiyet, kadınların toplumda yeri, kadınsal tabular gibi konularla ABD’de yüzleşmiş. Orada kadına, farklı cinsiyet ve cinsel yönelimlere olan hassasiyeti görüp, ardından Tükiye’ye dönüce bu ülkedeki kadınlara yönelik tabu ve baskılar gözüne daha fazla batmaya başlamış ve böyle bir sergi yapmaya karar vermiş.
Siyah poşetteki ped
Şahin, ‘’Marketten ped aldığımızda siyah poşete konulup veriliyor, sanki ayıpmış gibi.Türkiye’de bırakın pms’i regl dönemi hakkında bile konuşulmuyor. İlk kez adet olan kzı çocuklarına tokat atılıyor, kızlar daha çocukken bile adet kanının görünmesi korkusuyla ‘arkama baksana’ kontrolleriyle büyüyorlar. Bunlar çok sinir bozucu. Böyle bir sergiye ihtiyaç vardı.’’
Meltem Şahin, neden adet dönemi değil de öncesine odaklandığını da ‘’Oysa kadınların reglden ziyade regl öncesinde daha hassas oluyorlar. Hormonal dalgalanmalar nedeniyle iniş çıkışlar yaşadığımız, ağlama krizlerine girdiğimiz bir dönem bu. Bu bizim doğamızda var. Ve biz bu sergi ile, bu histerikliği kucaklıyoruz’’ yorumuyla açıklıyor. Tam bu nedenle de sergide sadece kadın sanatçıların işlerine yer vermiş Şahin; ‘’Sanat camiasında kadın, sadece bakılan, resmedilen pasif bir konumda. Kadınların aktif olarak bu dünyada yer almasına katkı sunmak istedim. Bizimle ilgili bir konuyu bizim bakış açımızla izleyiciye sunmak…’’ Türkiye’de pms’in bilinmediğini vurgulan Şahin, ‘’Bu konuda bir diyalog zemini yaratmak niyetimiz. Bu konu konuşulsun, bilmeyenler öğrensin, sorular sorulsun istiyoruz’’ görüşünü ifade ediyor.
19 kadın 19 sendrom posteri
12 Mayıs’a dek açık olan PMS sergisinde –Melten Şahin dahil- 11’i Türkiye’den 9’u yabancı (Hindistan, ABD, Tayvan, Güney Kore, Çin) toplam 19 akdın sanatçının eseri var. Aimee Chang, Aylin Ohri, Aditi Damle, Cansu Topaloğlu, Cinyee Chiu, Ece Zeber, Ece Çiftçi, Elif Demir, Emily Joynton, İdil Ar, Işık Dikmen, Maily Degnan, Meltem Şahin, Mengyang Wang, Merve Atılgan, Nurbanu Asena, Qieer Wang, Sena Kwon, Yiran Guo…. Her bir kadın kendi deneyimleri üzerinden gif'ler (hareketli ilüstrasyon) hazırladı.
Erkekler merak ediyor
Bu sergiyi konusunun yanısıra ilginç kılan bir başka özelliği ise bir arttırılmış gerçeklik sergisi olması. Yani sergiyi ziyarete gelenler akıllı telefonlarına indirecekleri PMS aplikasyonu sayesinde duvarlardaki bu posterlerin hareketli halini (GİF) görebiliyorlar. Şahin böyle bir sergileme şeklini neden seçtiğini de şu sözlerle anlatıyor; ‘’Artırılmış gerçeklik teknolojisinde, çıplak gözle görülebilecek katmanlar, akıllı cihazlarla bakıldığında sonsuz yeni katmanlar doğuruyor. Yani sergiye gelenler de bu farkı katmanlar aracılığıyla, pms’i kadınların gözünden görebilecekler.’’
Bu aplikasyonu şimdiye dek daha çok erkek kullanıcı/izleyicilerin indirmiş olmasında duyduğu şaşkınlık ve aynı zamanda memnuniyeti dil getiren Meltem Şahin, kadınların yanı sıra erkekleri de ‘daha anlayışlı ve kadın dünyasından haberdar olabilmeleri’ için sergiye davet ediyor.