Sanat girişimcisi-oyuncu Şivan Adalı, ‘Kumbaravan’ adlı kültür sanat portalı ile, sanat kurumlarıyla edenler ile seyirci arasında köprü kuruyor. Hayatında hiç tiyatro, sinema izlememiş, sanatla tanışmamış öğrencilere ücretsiz bilet temin edilen bu sistem için Adalı, ‘’Para kazanma amacımız yok. Salonları halkımızla doldurma, boş koltuk bırakmama amacımız var’’ diyor.

12 Şubat 2018 - 12:58

A ⁺ A^- Yazdır

Çoğu özel tiyatro sahipleri oyun giderleri, vergi vb konulardan yakınıp bilet fiyatlarını yüksek tutuyor. Seyirci de biletlerin pahalılığından yakınıyor. Bu duruma çözüm üretmek isteyen oyuncu, sanat girişimcisi Şivan Adalı da bundan yaklaşık 1 yıl önce ‘Kumbaravan’ı kurdu. Detayları kendisinden dinleyelim…

İşletme mezunusunuz. Pek çok sektörde yöneticilik yapmışsınız. Bir yandan da oyuncusunuz. Sanırım Kumbaravan ile yönetici/girişimci yönün ile sanat yönünü birleştirmiş oldunuz. Profesyonel iş hayatından profesyonel sanat dünyasına geçiş… Ne dersiniz?

Kesinlikle öyle... Üniversite ikinci sınıftan günümüze iş hayatında yer aldım. 8 yıl sonra okuluma geri dönerek 2017’de  Sürdürülebilir Büyüme ve Kalite Yönetimi bölümünden “Özel Tiyatroların Seyirci Memnuniyeti Sağlamalarında Karşılaştıkları Sorunlar ve Sürdürülebilirlikleri” konusunda tez yazarak yüksek onur öğrencisi olarak mezun oldum. 18 yıl okul hayatı, 9 yıllık iş tecrübesiyle özel bir yatırım şirketinde yatırımlardan sorumlu direktör pozisyonundayken, tüm bu kariyeri iterek,  2013 Mart’ında kültür ve sanatın içinde daha fazla yer almayı tercih ederek sanat girişimcisi oldum. 

Oyun yazıyorum, oyun yönetiyorum, oynuyorum, dekor, ses, ışık ve benzeri sahne ile ilgili ne gerekiyorsa yapıyor olmama rağmen, seyircilerin affına sığınarak şunu söyleyebilirim ki, seyircilerin sahnede beni alkışlamalarından daha ziyade bilet almaları beni mutlu ediyor. Çünkü benden çok daha yetenekli ve sadece işi sanat olan insanların olduğunu ama sahnede benden daha az yer aldıklarını gördüğümde üzülüyorum.  Sanatı çıkar gütmeksizin seviyorum. Bilet satıldığında ve seyirci sanatla buluştuğunda mesleki huzur yaşıyorum.

Demin bahsettiğiniz yüksek lisans tezinizden çıkan en önemli sonuç neydi? Ülkemizdeki ve bilhassa İstanbul’daki seyirci potansiyelini nasıl değerlendiriyorsunuz? İnsanlar ilgili mi yoksa bilet fiyatları onları ilgisizliğe mi itiyor?

Tezimden çıkan çok sonuç var ama en önemlisi; devletimizin, kültür ve sanat politikasının önemli ve hatırı sayılar oranda iyileşmesi gerekliliği...

Hayatında hiç tiyatro izlememiş milyonlarca insan var. Abartı değil bu! İşin en acı tarafı, halkın ilgisinin çok yüksek olmasına karşın etkinlikler ile buluşturulamıyor olması. Bir sanat etkinliği nasıl tanıtılırNasıl bilet satılır? Kaç lira fiyattan satılır? Hangi kampanyalar üretilmeli? Halk ile ne zaman buluşmalı? Ve benzeri onlarca konuyu önemsiz olarak gören kişi ve kurumlar tarafından bugün etkinlikler pazarlanamıyor. Sonuç; günden güne azalan seyirci sayısı…

Buradan hareketle mi Kumbaravan’ı kurdunuz?

Evet. Kumbaravan, içerisinde sosyal girişimleri barındıran bir kültür sanat portalı olarak, tezimde yer alan sanat sektörümüzdeki sorunları gidermek için projeler hayata geçiriyor. Para kazanma amacı yok, olmayacak da! Salonları halkımızla doldurma, boş koltuk bırakmama amacı var.

Size ‘Neden para kazanmadığın bir işi yapıyorsun?” diye soruyorlardır. Ne yanıt veriyorsunuz?

‘Bu dünyada herkes para kazanmak zorunda değil, bazı insanlar diğer insanların hayatlarını iyileştirmek için de yaşayabilirler’ diyorum. Çocuk oyunlarında özellikle, Kumbaravan aracılığıyla, bir oyunun bilet fiyatına üç oyun izleyip mutlu olan bir çocuk seyircimizi gördüğümde benden daha mutlu bir insan bulamazsınız!

Kumbaravan’ı biraz daha anlatır mısınız?

Biletleme ve organizasyon yapıyoruz, kampanyalar üretiyoruz, salonlarda doluluğu arttırmak amacıyla ne kadar bilet satın alırsanız daha fazla indirimle online toplu satışlar yapıyoruz. Şirketler ücretsiz üye olarak kampanya ve indirimlerden yararlanabiliyorlar. Hayatında hiç tiyatro, sinema izlememiş, sanatla tanışmamış öğrencilere ücretsiz bilet temin ediyoruz. Etkinlik sonrası duygu ve düşüncelerini öğrenerek diğer sanatla tanışmamış öğrencileri teşvik etmek amacıyla sosyal medya hesaplarımızda paylaşıyoruz. Ülkemizde ilk kez bilet ve kitap olarak “Kültür Sanat Bursu” veriyor ve diğer kişi ve kurumlarca burs verilmesine aracı oluyoruz. Üniversite öğrencilerine ve 18 yaş altı öğrencilerimize ise öğretmenleri aracılığıyla bilet ve kitap sağlıyoruz.

' Komisyon' ile değil, birlikte kazanma iş modeli ile faaliyet gösteriyor’ diyorsunuz. Bu modeli biraz açar mısınız?

Bir kültür sanat kurumu, etkinliğine bilet satmamız için “Ne kadar komisyon alacaksınız?” diye sorduğunda, “Ne kadar olmasını düşünüyorsunuz?” diye soruyoruz, ne derlerse o oluyor. Kültür ve sanat kurumlarının boş koltuklarına talibiz. Kumbaravan,  sürdürülebilirliğini, ayakta kalmaya çalışan kurumlardan gelir elde ederek değil, bu kurumların hiç boş koltuğu kalmadığında onların uygun gördükleri gelir modeliyle sağlayacak. Bu denge oluşana kadar zararda olabiliriz, sorun değil, çünkü her şey para değil bu hayatta.

Normalde tiyatro biletleri özel tiyatrolarda 20-30 liradan başlıyor. Kumbaravan ile bu rakam kaça kadar inebiliyor?

10 lira ticari sınırımız. Şuan Eğitim ve Sanat Gişemiz açıldı. Kısıtlı sayıda bilet akademisyenlere, öğretmenlere (ve kendileri aracılığıyla öğrencilerine ) ve üniversite öğrencilerine 10 Lira. Toplu bilet alım indirimleriyle tüm seyircilerimiz için, 15 Liraya kadar düşüyor bilet fiyatları.

Bireysel olarak ucuz bilet almak mümkün mü yoksa illa toplu alım mı olması gerekiyor?

Tek bilet alınmasını desteklemiyoruz, aksine daha fazla bilet alacak kişiye ulaşmasını istiyoruz seyircinin, bu sayede daha fazla indirim alarak kendi biletini ücretsiz hale getirebiliyor. Genelde seyircilerimiz, 3 bilet alacakken indirimden yararlanabilmek için 12 bilete kadar çıktığını gözlemledik. Daha fazla kişi izliyor, sonra tekrar izliyorlar, sonra tekrar..

Kumbaravan bünyesindeki sosyal girişimlerden de bahseder misiniz?

ÜniKumbaravan, üniversite öğrencilerine kültür ve sanat alanında ücretsiz bilet ya da kitap sağlıyor ve öğrencilere ücretsiz bilet ya da kitap sağlamak isteyen insanlara köprü oluyor. #OkunsunKitaplar hareketiyle kütüphanenizdeki, evinizdeki, işyerinizdeki kitabı ya da kitapları öğrencilere bizim aracılığımızla tamamen ücretsiz olarak aktarılması mümkün.  #KumbarayaBiletAt ve #KumbarayaKitapAt hareketleri ile sadece 10 Liraya bir bilet ya da bir kitabı bir öğrenciye ulaştırabilirsiniz. Bu süreçler Twitter hesabımızdan takip edilebiliyor.

#KumbarayaİstediğiniAt hareketini başlatıyoruz. İsteyen bir kişi; kültürle sanatla ilgili dilediği bir eşyayı, imkanı, unsuru öğrencilerin kültür ve sanat tecrübesini arttırmak amacıyla, bizim aracılığımızla buluşturabilecek.

BursKumbaravan, üniversite öğrencilerine kültür sanat bursu sağladığımız ve sağlamak isteyen kişi ve kurumlara köprü olduğumuz bir sosyal girişim platformu. Müzik, tiyatro, edebiyat ve sinema sanatlarında  burs sağlayabiliyoruz. Kültür ve Sanat kurumlarının desteği çok önemli, bu bağlamda bilet ve kitap fiyatlarını düşüren kurumlara minnettarız. İsteyen kişi ve kurumlar Burs.Kumbaravan.com adresine girerek, “Adaylar” bölümünde dilediği bursiyer adının profilini inceleyerek kendisine istediği bursu verebilir ve sonrasında kullandığı bilet ya da kitapların nasıl, ne zaman değerlendirdiğini gözlemleyebilir.

Bir de OkulKumbaravan var. Üniversiteye kadar olan süreçteki tüm öğrencileri ve öğretmenleri kapsayan bir sosyal girişim. Öğrencilere, öğretmenleri aracılığıyla ücretsiz bilet ve kitap sağlıyoruz. Aynı zamanda Eğitim Sanat Gişesi aracılığıyla sadece 10 Liraya kısıtlı sayıda bilet sağlayabiliyoruz. Yakında “Öğretmenim Beni Tiyatroya Götür” kampanyasına başlayacağız. Öğretmenler öğrencilerini ne kadar tiyatroya götürürlerse o kadar fazla sürprizleri kendilerine sunacağız.

DuvarKumbaravan ile de seyirciyi, izlediği şey hakkında görüş bildirmeye yönlendiriyorsunuz.

Etkinlik sahibiyle hiç tanışmamış seyirciyi buluşturmak… Kültür ve sanat alanında seyircilerin kendilerini ifade etmeleri için bir platform sunuyoruz. Paylaştıklarında çeşitli sürprizler alacakları bir modele doğru gidiyoruz.. Etkinlik sahibi de seyirci memnuniyetinin sağlanıp sağlanmadığını direkt seyircinin kendisinden öğrenebiliyor.

Ayrıca sezon başında geleneksel hale getireceğimiz bir çalışma projeye başladık; merhum bir sanatçımızın adını kültür sanat sezonuna veriyoruz. Amaç hem kendisini sezon boyunca anmak hem de gelecekte hangi sezon diye hatırlarken, o sezonun ismiyle hatırları kolayca hatırlamak. İlk aşama da seyirciler anket oluşturmak üzere isimleri belirtiyorlar, en fazla belirtilen 4 isim için 1 hafta boyunca anket oluşturuluyor, en fazla oyu alan merhum sanatçımızın adı sezonun adı oluyor. Bu sezonun adının ne olduğuna Duvar.Kumbaravan.com adresinden bakabilirsiniz, küçük bir sürpriz olsun okurlarınıza…

Bir de ‘seyirci yetiştirme programı’nız var. Nedir bu program? Seyirci nasıl yetiştiriliyor?

5 bilet alan seyirci, “Gidemezsem yanar mı?” diyor bilet, “Biz sizin için varız, ne zaman isterseniz o zaman izleyin” diyoruz. 14 ay önce ilk kurulduğumuzda bir kampanyadan bilet almış 2 öğrenci arkadaş var, biletleri hala duruyor! 2 kere iletişime geçti bilet alan iki öğrenci arkadaş ama yine sınavları nedeniyle gidemediler, bekliyoruz, ne zaman isterlerse biletlerini kullanabilirler. Bilet bizim için bir araç, önemli olan bir etkinliğe gitmeleri.

Konumuzu biraz yerelleştirelim. Bildiğiniz gibi Kadıköy sanat hayatı yoğun bir ilçe. Buranın sanat izleyicisi nasıl peki?

Kadıköy, konumu itibariyle İstanbul’un en ulaşılabilir ilçesi. Kültür ve sanat için harika bir durum bu. Üstelik onlarca otopark var, park sorunu da yok. Birçok üniversiteyi dolayısıyla öğrencilerini de içinde barındırıyor üstelik. Kadıköy halkı oldukça takipçi ve araştırmacı, iyi etkinliği hızlıca buluyor ve yayıyor, sonra biletlerini de hızlıca satın alıyor. Bir davranış modeline sahip seyircisi. Etkinliklere katıldığımda etkinlikten daha fazla etkinliğe katılan insanları izliyorum. Seyirci davranışları çok önemli. Birbirleriyle fuayede haberleşen bir seyirci kitlesi var Kadıköy’ün. Bu muazzam bir gerçek.

 Kumbaravan çalışmalarını Kadıköy’deki sanat kurumları, tiyatrolar vb ile de yapıyor mu?

Kadıköy Tiyatroları Platformu’na sunum yaptık,  hemen hemen tüm Kadıköylü sanat kurumlarıyla etkileşim halindeyiz. Bu etkileşim sırasında kültür sanat kurumu yöneticisi ya da sahibinin sanatı hangi amaçla icra ettiği çok önemli. Kumbaravan ile çalışmak isteyen tüm kültür sanat kurumlarına, eğer değer görüp destek vermek istiyorlarsa zaten genelde “Ne gerekiyorsa hemen yapalım, destekliyoruz” diyorlar. Tiyatro, baştan sonra operasyonu zor bir süreç. Bu bağlamda oyunun yazarından, sahnelenip seyirci ile buluşmasına kadar geçen zamanda tiyatro sahibi oldukça yıpranıyor ve yoruluyor. Yukarıda belirtilen tüm programlar, kampanyaları, projeleri dinlemeye çok enerjileri kalmıyor, genelde “Destekliyoruz” kelimesini sık duyuyoruz ve destekliyorlar. Desteklemeyen “Ben ne kadar kazanacağım bu işten?” “Yahu zaten satıyorum ben hepsini, gerek yok iş çıkarmayın şimdi” “Boşuna uğraşmayın çok gördük biz böyle çabaları hepsi boş” ve benzeri olumsuz cümleleri kuran sanatçılar, sanat kurumları da olmuyor değil. Bunu söyleyip sonrasında birlikte çalışmaya başladığımız bir çok kurum da olabiliyor.

Kumbaravan ve benzer oluşumların ülkemizin sanat hayatına etkisi ve katkısı hakkında neler söylemek istersiniz?

Kumbaravan, halkımızın kültür ve sanatla defalarca tanışması için bir sebep. Eğer Kumbaravan gibi girişimlerin sayısı artarsa ülkemizin refah katsayısı artacak, bir gün tüm dünya bu toprakların sanatını konuşacak..