Mustafa Güzelgöz ve kitaplar üzerine
Eşekli kütüphaneci Mustafa Güzelgöz, Kütüphaneler Haftası dolayısıyla bir kez daha hatırlanırken, genç kuşak Mustafa Güzelgözlerin kitaplar ve kütüphaneler konusundaki çalışmaları dikkat çekiyor.
Mustafa SÜRMELİ
Kütüphaneler Haftası’nın 50. yılını geride bıraktık. 31 Mart-6 Nisan tarihlerinde kutlanan Kütüphaneler Haftası vesilesiyle hayatımızı, belki de kişiliğimizi şekillendiren kitapları, kütüphaneleri ve kitaplara gönül verenleri bir kez daha hatırlamış olduk. Bu yıl “Hayat Boyu Kütüphaneler” konseptiyle kutlanan Kütüphaneler Haftası boyunca İstanbul’daki birçok halk kütüphanesi geceleri de kapılarını okurlarına açtı.
Konu kitap, kütüphane, okuma tutkusu olunca bir ismi, dünyanın ilk eşekli kütüphanecisi Mustafa Güzelgöz’ü unutamazdık, unutmamalıydık. Öyle bir yaşamdı ki onunki, kitaplara konu, ardında bıraktıklarıyla gelecek kuşaklara örnekti. “Eşekle Gelen Aydınlık” kitabında bahsi geçtiği üzere Mustafa Güzelgöz, 1940-1950’li yıllarda eşekle yollara düşmüş, Anadolu’nun elektriksiz, susuz köylerine kitap götürerek halkının aydınlanmasına vesile olmuş bir aydınlanmacıydı. Mustafa Güzelgöz’ü 2005 yılında kaybettik, ama toplumumuza bıraktıklarını hiç unutmadık.
Mustafa Güzelgöz’ün yaşamını, kitap aşkını anlatan bir kitabı da bu aşamada hatırlamak gerek. Aydın İleri ve televizyon yapımlarıyla bam teline dokunan Tayfun Talipoğlu’nun kaleme aldığı “Eşekle Gelen Aydınlık Mustafa Güzelgöz Kitabı” … Kitabın çıktığı ilk yıl, ikinci baskısını da yaptığını tekrar hatırlatmakta fayda var. 192 sayfalık kitabın yakında üçüncü baskısının da çıkacağını Aydın İleri’den öğrendik.
MARMARA EĞİTİM KÖYÜNE HEYKELİ DİKİLDİ
MARMARA EĞİTİM KÖYÜNE HEYKELİ DİKİLDİ
Yaşamını kitaplara, kütüphanelere, halkın kitaplarla aydınlanmasına adayan Mustafa Güzelgöz’ün, Maltepe Üniversitesi Kampüsü’ne heykelinin dikilmesi sürecini Aydın İleri kendi kaleminden şöyle anlatıyor:
“Uzun meslek yaşamında başarılı çalışmalara imza atan Mustafa Güzelgöz, emekli olduktan sonra Ürgüp’te çocuklarıyla ve torunlarıyla mutlu bir yaşam sürdü. İlerleyen yaşına bağlı solunum yetmezliği nedeniyle 2005 yılı 18 Şubat günü yaşama veda eden Eşekli Kütüphaneci aramızdan ayrılalı 7 yıl oldu. Yaşarken tanışma olanağı bulamadığım, meslek duayeni Eşekli Kütüphaneci unutulmasın diye ölümümün 1. yılına armağan “Eşekle Gelen Aydınlık” isimli kitabı yayına hazırlamıştım. Değerli televizyoncu Tayfun Talipoğlu’nun Güzelgöz ile yaptığı röportajın VCD’si kitabın yanında okurlara hediye edildi. Okur tarafından ilgi gören kitabın yayınlandığı ilk yılda 2. baskısı yapıldı.”
Kitabın okurlarından birinin “Güzelgöz unutulmasın, gelecek kuşaklar Eşekli Kütüphaneci’yi tanısın” diye kollarını sıvadığını belirten İleri, bu konuda da şunları yazısında ifade ediyor.
“2011 yılının 18 Nisan günü, telefonum çaldı. Telefonun ucundaki ses dünyaca ünlü heykel çalışmalarına imza atan, İzmir’de atölyesi olan Eray Okkan’dı. Eray Bey, Maltepe Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı, Marmara Eğitim Kurumları Kurucusu Hüseyin Şimşek’in ‘Eşekle Gelen Aydınlık’ isimli kitabımı okuduğunu, çok etkilendiğini ve Güzelgöz gibi bir aydınlanmacının Marmara Eğitim Köyü’ne heykelinin dikilmesini istediğini söyledi. Eray Bey’in heykel için işbaşı yaptığını belirterek, benden heykel için arşivimdeki Güzelgöz fotoğraflarından göndermemi rica etti. Telefonun diğer ucunda mutluluktan uçan ben yerimde duramıyordum. Eşekli Kütüphaneci’nin heykeli benim yaşadığım ilçede, köklü bir eğitim kurumunun kampüsüne dikilecekti… Marmara Eğitim Köyü’ne dikilecek “Eşekli Kütüphaneci” heykelini 7’den 77’ye herkes görecekti. Şehir efsanesine dönüşen Eşekli Kütüphaneci Heykeli gerçek oluyordu. Telefonu kapatır kapatmaz, arşivimdeki fotoğraflardan seçerek heykel sanatçısı Eray Okkan’a ilettim. Eray Bey’den günlerce heykel açılışı olacak diye merakla haber bekledim, ses seda çıkmadı. 2012 yılının ilk günlerinde Eray Okkan tarafından çalışılan heykelin Marmara Eğitim Köyüne dikildiğini öğrendim. Güzelgöz’e vefa örneği gösteren değerli eğitim sevdalısı Hüseyin Şimşek, Eşekli Kütüphaneci Mustafa Güzelgöz’ün heykelini Maltepe Üniversitesi’nin Eğitim ve Fen Edebiyat Fakültesinin girişine diğer fakülte öğrencilerinin de rahatça görebileceği bir yere diktirmişti. Başka bir kurum yöneticisi böyle bir çalışmayı reklama dönüştürüp şaşaalı bir açılış yapabilirdi. Eşekli Kütüphaneci Güzelgöz’ün mirası doğru ellerdeydi. Eğitim sevdalısı Şimşek, yıllar önce Marmara Koleji’nin eğitim kadrosuna Türk edebiyatına önemli eserler bırakan, aydınlanmacı Vedat Günyol’u katmış. Ölene kadar Vedat Günyol’a hak ettiği değeri vermiş. Ölümünden sonra Günyol’un kitaplarını bağışladığı kolejin kütüphanesine ‘Vedat Günyol Kütüphanesi’ adını vermiş. Günyol için sempozyumlara ev sahipliği yapmış. Armağan kitaplar yayınlamıştır.”
AYDIN İLER KİMDİR?
Hayranı olduğu, tanışmayı çok istediği Mustafa Güzelgöz gibi kitap hayranı bir Kütüphaneci Aydın İleri. 1977 yılında İstanbul Kadıköy’de doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini İstanbul Maltepe’de tamamladı. 1998-2002 yıllarında İ.Ü Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Anabilim dalında Lisans, 2009-2011 yıllarında M. Ü Türkiyat Araştırma Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi’nde Yüksel Lisans öğrenimlerini tamamlayan Aydın İleri, ulusal gazetelerin kitap eklerinde kitap analizleri, eleştirileri, kültür, kitap, edebiyat alanında köşe yazıları yazıyor. Kısa öykü, şiir, deneme türlerinde antolojilerde, ortak derlemelerde yazıları yayınlanan İleri’nin telif hakları, fikri haklar vb. alanlarda çalışmaları bulunuyor.
Yayıncılık ve kütüphanecilik alanlarında İstanbul Adalet Komisyonuna bağlı bilirkişi olarak görev yapan İleri, okullarda, kültür merkezlerinde radyo ve TV’lerde yayıncılık, çocuk edebiyatı, okuma kültürü, kütüphane kültürü gibi konularda söyleşi ve programlara da zaman zaman katılıyor.
Halk Kütüphaneciliği, Okul ve Çocuk Kütüphaneleri, Kütüphanelerde Gönüllülük, Yeşil Kütüphane gibi konular özel ilgi alanına girmekle beraber Kütüphane Araştırmacısı-Aktivisti olarak çalışmalar yapan İleri, 2006 yılında Anfora Yayınlarını kurdu. Yayıncılık çalışmalarına editörlük, yayın danışmanlığı yaparak devam eden İleri, öğrencilik yaşamında sivil toplum kuruluşlarında gönüllü ve profesyonel çalışmalarda bulundu. 2006-2009 yılları arasında Toplum Gönüllüleri Vakfı'nda halk kütüphanelerini yenileyen Benim Kütüphanem Projesi Koordinatörü olarak çalıştı. Aydın İleri'nin, Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkan Yardımcılığı, Okul Kütüphanecileri Derneği Başkanlığı görevlerinin yanı sıra Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği, Edebiyatçılar Derneği, Çocuk Müzeleri Derneği üyelikleri bulunuyor. Okuma Ajansı Kurucusu olan İleri, halen Maltepe Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı olarak görev yapıyor. Aydın İleri Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesinde de Öğretim Görevlisi olarak Yazın Uygulamaları dersleri veriyor.
-Yayınları:
Eşekle Gelen Aydınlık: Eşekli Kütüphaneci Mustafa Güzelgöz Kitabı 1. Baskı Mephisto Yayınları/ 2. Baskı Anfora Yayınları
Çizginin Diliyle Kitap ve Kütüphane Karikatürleri/ Tudem Yayınları-TKD Ortak Yayını.
-Ortak Yayınları:
80’lerde Çocuk Olmak, 90’lar Çocuk mu Genç mi? Olimpos Öyküleri, Tuhaf Alışkanlıklar Kitabı.