Papirüs Çingene Dosyasıyla Raflarda!
“Hiçlikten geliyorum Ne bir yerim var Ne de vatanım”
Çingeneler hakkında belli klişeler dışında neler biliyoruz? Haklarında fazlaca yazılı belge olmayan, var olanları da kendilerinin dışındaki kaynaklardan öğrendiğimiz Çingeneler, Papirüs’ün konusu oldu. Ağırlıklı olarak edebiyatta bıraktıkları izleri süren, onları anlatan şiir ve öykülere yer veren Sinan Şanlıer ve Özlem Çuhadar Koşal'ın hazırladıkları dosyaya çalışmalarını Koşuyolu Mahalle evinde sürdüren NEYYA Edebiyat Grubu da öyküleriyle katkı sundu.
TARİHİNDEN MÜZİĞİNE UZANIŞ
Biz onları Çingene diye biliyoruz, Çingene mi, Roman mı? Sinan Şanlıer yazısına, bu konuya açıklık getirerek başlıyor. Onların tarihlerine, dillerine, müziklerine kadar uzanıyor; edebiyattaki yansımalarından örnekler veriyor. Ayrıca üç Çingene kadının hikâyesini de anlatmış: Carmen, Papusza ve Zehra Kosova. Yazılarını, Türkçede Çingeneler üzerine yayınlanmış uzun bir kitap listesiyle bitiriyor.
Özlem Çuhadar Koşal, iki farklı bakış açısını ve üslubu görmemizi sağlıyor, incelediği iki farklı romanla: Bir yanda, Ahmet Mithat'ın, en başından okuyucuyu Çingeneler hakkında olumsuz yargılarla yönlendirdiği, Çingene kızı Ziba karakterini değişime zorladığı, önyargılı ve didaktik Çingene romanı; diğer yanda, Osman Cemal Kaygılı'nın, Çingene yaşamını tüm gerçekliği ve ayrıntılarıyla, gözleme dayalı olarak anlattığı Çingeneler'i.
Gülşah Ecem Perçin, Ağlayan Dağ Susan Nehir romanı üzerine Ayşegül Devecioğlu'yla bir söyleşi yapıyor. Devecioğlu'nun 2008 yılında Orhan Kemal Roman Ödülü'nü aldığı bu romanın konusu Çingeneler. Dolapdere'deki Kolera Sokağı'nı, çarpıcı Çingene karakterleriyle ustaca anlatan Metin Kaçan'ın kült eseri Ağır Roman'la ilgili incelemeyse Bahar Doğan'ın. Kağıt Hane belgeselini çeken Belgin Cengiz, kentsel dönüşüme karşı verdiği mücadeleden tanıdığı Çeribaşı Cemil Akmaca'yı anlatıyor. Elif Alkan yazılı edebiyatı olmayan bu göçebe halkın kültlerinden, halk anlatılarından, öykülerinden söz ederken; Cemil Akmaca'nın yazdığı Çeribaşı Rüstem Ağa'nın dramını ise Elif Eryılmaz inceliyor. Muhsin Başaldı Papusza'yı şiirle anlatıyor; Çingene Falı şiiri de Tan Doğan'a ait.
BOB DYLAN'A SELAM
NEYYA katılımcıları Çingene öyküleri yazıyorlar. Dergide, Ayşenur Turan - Aklı Başında Bir Kadın, Gülayşen Erayda - Altın Portakal, Ayşen Cumhur Özkaya - Çokomel, Gökhan Yesari - Duvar, Güner Başaytaç - Kavga Bahane, Özel Atay - Kürk Mantolu Çingene, Güler Pişkin - Peri Tozu, Nebahat Alptekin - Sulukule öyküleriyle yer alıyor. Ayrıca, Gülayşen Erayda'nın dosya konusundan farklı olarak, Bob Dylan'ın Nobel Edebiyat Ödülü'nü alışıyla ilgili duygu ve düşüncelerini anlattığı bir yazısı bulunuyor.