Rıhtımda Bir Kütüphane: TESAK
Tarih Edebiyat ve Sanat Kütüphanesi (TESAK), 70 bini aşkın kitap ve dergi koleksiyonuyla dikkat çekerken, klasik bir kütüphaneden farklı olarak kültürel etkinliklere de ev sahipliği yapıyor
GÖKÇE UYGUN
Kadıköy’ün mimarlık ve kültür mirasının değerli bir örneği olan Kadıköy İskele Meydanı’ndaki Eski Şehremaneti Binası, restore edilerek Kadıköy’ün nadide kütüphanesine dönüşeli 1 yıl oldu. 15 Mart 2014 tarihinde, binanın yapılışının 100.yılında açılan Kadıköy Belediyesi Tarih Edebiyat ve Sanat Kütüphanesi (TESAK), ilk yaşını doldurduğu bugünlerde başta Kadıköylüler olmak üzere İstanbullulara kültür hizmeti sunmayı sürdürüyor.
Ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı ve Kadıköy Belediyesi Kültür Sanat Danışmanı Dr. Murat Katoğlu’nun bilimsel danışmanlık yaptığı TESAK’ın, bir bağış kütüphanesi olarak oluşturduğu kapsamlı kitap, süreli yayın, görsel materyal, CD koleksiyonu ve fotoğraf negatifi arşivi bulunuyor. Koleksiyonu bağışlarla büyüyen, çok değerli birçok eserin bağışlandığı kütüphanenin, 120 bin kitaplık kapasitesi bulunuyor. Başta Kadıköylü aydınlar olmak üzere çok sayıda sanatçıya dair bilgi ve belgeler ile tarih, edebiyat ve sanat kitaplarıyla belgelerinin yer aldığı kütüphane, tarih, edebiyat ve sanat konularına odaklanan bir ihtisas kitaplığı olarak öne çıkıyor.
ÜNLÜ BAĞIŞÇILARI VAR
Celal Bayar’ın kızı Nilüfer Gürsoy, edebiyatçı Ferit Edgü, Fakir Baykurt’un kızı Işık Baykurt, Ahmet Kutsi’nin kızı Leyla Tecer, Haldun Taner’in eşi Demet Taner, eski bakanlardan Cahit Kayra, 9. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ün ailesi, Genelkurmay Başkanlığı, İstanbul ve Ankara üniversiteleri gibi kişi ve kurumların bulunduğu 100’e yakın bağışçısı olan kütüphanenin, 32 bini kataloglanmış, 40 bin civarı da tasnif aşamasında olan toplam 70 bini aşkın kitap ve dergi koleksiyonu bulunuyor.
TESAK YAYINLARI KURULACAK
TESAK’ta bundan sonra da kartlı üyelik sistemi, şahıs bağışlarına ek olarak şahıs arşivlerinin dijitalleştirilip kullanıcıya sunulması, Kadıköy Belleği dijital arşiv projesi, “TESAK Yayınları” kurularak sempozyumların kitap olarak basılması, Kadıköy Kent Belleği’ni oluşturacak kaynakların basılması gibi projelerin hayata geçirilmesi hedefleniyor.
KÜLTÜR MERKEZİ OLARAK TESAKKlasik bir kütüphane anlayışından farkı olarak çeşitli kültürel etkinliklere de ev sahipliği yapan TESAK’ta, tarih, edebiyat, arkeoloji, sanat ve sinema söyleşileri, sinema gösterimleri, sergiler, sempozyumlar da gerçekleştiriliyor. Bugüne dek “Ankara Sanat Tiyatrosu’nun 50+1. Yılı Sempozyumu”, “I. Dünya Savaşı’nın 100. Yılı Sempozyumu”, “Oğuz Atay Anması”, “Sinemanın Çok Bilen Adamı Alfred Hitchcock”, “Arkeoloji ve Yemek” gibi çeşitli başlıklarda yapılan etkinliklere, Doğan Hızlan’dan Demir Özlü’ye, Rutkay Aziz’den Küçük İskender’ e pek çok kültür ve sanat insanı konuşmacı olarak katıldı.
Meclis’ten Kütüphane’ye…
Şehremaneti Kadıköy Dairesi, Y.Terziyan isimli bir Ermeni mimar tarafından 1912-1914 yılları arasında inşa edilmiş. Mimari kimliği kadar birçok tarihi olaya tanıklık eden, 1995'te bir tadilat geçiren tarihi bina, bir süre Kadıköy Kaymakamlığı binası, daha sonra da Belediye Başkanlığı binası olarak kullanıldı. Belediyenin Söğütlüçeşme’deki ana binaya taşınmasının ardından, belediye meclis toplantıları burada yapılmaya devam edildi. Kozyatağı’ndaki Meclis binasının inşa edilmesi ve toplantıların oraya taşınmasının ardından da Şehremaneti sadece etkinlik ve sergilere ev sahipliği yapar olmuştu. Tarihi Şehremaneti Binası 100. yaşında tarihine yakışır bir kütüphaneye dönüşmüş oldu.
ULUSAL MİMARİ ÖRNEĞİ
Marmara Üniversitesi (MÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. F. Nalân Türkmen, “Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi’nden Bir Örnek: Kadıköy Şehremaneti Binası”, başlıklı makalesinde Kadıköy Şehremenati Binası hakkında özetle şu bilgileri veriyor; “Devlet erkinin güç gösterisinin tersine, insani boyutta, hacimsel açıdan küçük ölçekli bir yapı olan Kadıköy Şehremenati Binası, Anadolu yakası yol güzergâhlarının kesiştiği stratejik düğüm noktası olan Kadıköy iskele meydanında inşa edilmiştir. Kadıköy Şehremaneti Binası tarihsel kimliği ile de önem taşımaktadır. Bilindiği gibi İzmir'in Yunanlılar tarafından işgalini protesto etmek amacıyla İstanbul'da tertip edilen mitinglerden ikisi Kadıköy ve Fatih'te yapılmıştır. Halide Edip Adıvar 22 Mayıs 1919’da Kadıköy Belediye Binası'nın balkonundan yağmur altında 20 bin kişilik halk kitlesine seslenmiştir. Bir döneme tanıklık eden belediye binası ve iskele meydanı, günümüz kargaşası içinde kolay ayırt edilebilme özelliklerini yitirmişlerdir.”