"Roman kahramanlarını tutuklayamadılar"
Romanı yasaklanan yazar Yavuz Ekinci: “Mahkeme roman kahramanlarını tutuklayıp hapse atamadı. Onlar hâlâ dışarıda, ülke, dil, sınır tanımadan dolaşıyorlar. "
Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB) Düşünce ve İfade Özgürlüğü 2023 Ödülleri sahiplerini buldu. Yayınevi kategorisinde Güldünya Yayınları, yazar kategorisinde Yavuz Ekinci ödüle değer görüldü. Özel Ödül ise Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’ne verildi.
Bianet’in haberine göre 21 Şubat Çarşamba günü Beyoğlu’ndaki Yapı Kredi Kültür Sanat Merkezi’nde ödül töreni düzenlendi. Törene video mesajı gönderen Uluslararası Yayıncılar Birliği Yayınlama Özgürlüğü Komitesi Başkanı Kristenn Einarsson, ifade özgürlüğü açısından dünyanın durumunun iyi olmadığını söyledi. Açılış konuşmasını yapan TYB Başkanı Kenan Kocatürk, Türkiye’de yayıncılığın mücadele ettiği temel sorunların başında düşünce ve ifade özgürlüğü önündeki engeller, yayınlama özgürlüğü önündeki yasaklar, yasal zorluklar ve baskıların geldiğini vurguladı. Kocatürk, cezaevlerinde, hastanelerde okuma yazmaya yönelik engellerin olduğunu anımsatarak, “Yayıncılığın iki temel unsuru var. Bunlardan biri düşünce ve ifade özgürlüğü diğeri ise telif hakları. Evrensel kurala göre; şiddeti övmeyen her farklı fikir yayılabilir. Çoğu zaman kitaplar yasaklanıyor, yazarının haberi olmuyor ya da hakim karşısına tek başına çıkmak zorunda kalıyor. Arkadaşlarımız mahkemelere tek başına çıkmasın” diyerek dayanışma çağrısı yaptı.
‘MUZIR NEŞRİYAT’A ÖDÜL
Güldünya Yayınları'nın Genel Yayın Yönetmeni Ayşe Düzkan plaketini YAYBİR Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Ali Uçar’ın elinden aldı. Güldünya Yayınları’ndan çıkan “Morris Micklewhite ve Turuncu Elbise” kitabına Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı kararıyla “muzır neşriyat” sansürü uygulanmış ve poşette satılma kararı verilmişti. “Bu ödülün bize, yolumuza devam etme konusunda güç ve heyecan vereceğini biliyorum” diyen Düzkan, “Kitabı Akit gazetesi hedef göstermişti. Biz kararı Resmi Gazete’den öğrendik. Daha sonra bir savcı incelemek için kitabı istedi. Yani yasal süreç karardan sonra işletildi. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı kararıyla poşette satılan kitabımızın kahramanı Morris belki kendisini oğlan gibi hisseden, belki sadece süslenmek isteyen bir oğlanı anlatıyor. Morris gibi benzer şeyleri hisseden kız ve oğlanlara diledikleri gibi büyüme cesareti vereceğine inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
“ROMAN KAHRAMANLARINI TUTUKLAYAMADILAR”
Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri-Yazar kategorisinde ödül, romancı Yavuz Ekinci’ye verildi. Yazarın, 2014’te Doğan Kitap’tan çıkan “Rüyası Bölünenler” isimli romanı hakkında, 2023’te İstanbul 7. Sulh Ceza Hakimliği, örgüt propagandası gerekçesiyle toplatma kararı vermişti. Ekinci, “Roman bir kurgudur. Kurguladığım evrenin mahkemeye gerçek gelmesi benim edebiyatımın gücünü, mahkemenin de edebiyata yaklaşımını gösterir. Kurgulanmış bir yapıtın evrenine açılan dava soyuttur. Bugünün mahkemelerinde yargılayıp yasaklayıp toplatmak ise politiktir. İstanbul Cumhuriyet savcısı bu romanı yazdığım için bana dava açmaya hazırlanıyor, 3 üç ay önce ifade verdim. Şimdiye kadar mahkeme roman kahramanlarını tutuklayıp hapse atamadı. Onlar hâlâ dışarıda, ülke, dil, sınır tanımadan dolaşıyorlar. Mahkeme, roman kahramanları geri gelsinler diye beni rehin mi alacak? Beni hapse atsalar dahi roman kahramanları geri dönmeyecekler. Çünkü ben onların umurunda değilim.”
Bu yıl ilk kez verilen Özel Ödül ise Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’ne layık görüldü. Ödülü Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı Adnan Özyalçıner ve PEN Türkiye Yönetim Kurulu Üyesi Haydar Ergülen’in elinden alan TGC Yönetim Kurulu üyesi Uğur Güç de “Tüm bu karanlık baskı ortamında, cesurca gerçekleri anlatmaya çalışan gazeteciler, yazarlar, sanatçılar ve akademisyenlerle birlikte mücadele ediyor, zorluklara ve olumsuzluklara hep birlikte göğüs geriyoruz” dedi.
2023 yayıncılık özgürlüğünde nasıldı?
TYB’nin Bu kapsamda yıllık Yayınlama Özgürlüğü Raporu da kamuoyuyla paylaşıldı. 1 Ocak- 31 Aralık 2023 tarihleri arasını kapsayan raporda, kitaplara yönelik yasaklama ve toplatmalar, engeller, saldırılar, yazarlara ve yayıncılara engeller, hapishanede okuma ve yazmaya yönelik engeller, muzır neşriyat, basın ve medya özgürlüğü, internet özgürlüğü ve dezenformasyon ile uluslararası gelişmeler olmak üzere yedi başlıkta değerlendirme yapıldı.
(Ünlü polisiye yazarı Ahmet Ümit’in “Başkomser Nevzat Tapınak Fahişeleri” kitabının muzır ilanından sonraki satış şekli...)