Sanat galerilerine, sanatçı atölyelerine yürüyüşler düzenleyen Artwalk İstanbul, şehri sanatla deneyimlemek isteyenlere hitap ediyor. Artwalk İstanbul kurucusu Saliha Yavuz, sanatla ilgilenenlere “Eğer nereden başlayacaklarını bilemiyorlar, sergi yazılarını okumaktan sıkılıyor, hangi sergiyi göreceğini şaşıyorlarsa yürüyüşlerimize buyursunlar…” çağrısını yapıyor

08 Ocak 2020 - 15:02

A ⁺ A^- Yazdır

İstanbul’un dopdolu bir kültür sanat ortamı olduğu malum. Ancak bu yoğunluk bazen ‘amatör’ sanat izleyicisi için kafa karıştırıcı da olabiliyor. Hangi sergiyi gezmeli, nasıl gezmeli, sanatı nasıl anlamalı?

İşte bu sorulara yanıt veren bir oluşum var; Artwalk Istanbul. Şehrin galerilerine geziler düzenleniyor. Bu yürüyüşlere sanat alanında çalışan profesyonel bir eşlik ederek, katılımcılara bilgi veriyor.

Detayları Artwalk Istanbul’un kurucususu Saliha Yavuz’dan dinleyelim.

• Saliha önce sizi biraz tanıyalım

Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Sanat Yönetimi programından mezun oldum. Eczacıbaşı Sanal Müze, Istanbul Modern Sanat Müzesi’nde, Galerist, ArtON, Milli Reasürans Sanat Galerisi, Daniel Reich Gallery (NYC) gibi galerilerde çalıştım. 2009-2017 yılları arasında aktif olan GriZine.com online kültür sanat platformunun kurucularından biriyim. 2012 yılında ise ArtwalkIstanbul’u kurdum. 2017-2018 öğretim döneminde Kültür Üniversitesi'nde Sanat Yönetimi bölümünde öğretim görevlisi olarak çalıştım, galeri yönetimi, küratörlük dersleri verdim. Şu anda da Artwalk Istanbul ile birlikte ARD Collection arşiv ve iletişim sorumlusu (2015...), TanerCeylan Studio Koordinatörü (2011...) olarak çalışıyorum, İzmir’de sanat mekanı Hayy Açık Alan’ın (2018...) kurucularından biriyim, Kadıköy’deki sanat oluşumu arthere istanbul’un üyesiyim. Sanatçı hakları ve belgeleri, sanatçı örgütlenmeleri gibi konular üzerine çalışıyor, seminerler veriyorum.

(fotoğraf: ONUR ERTİN)

• Artwalk İstanbul’u hiç bilmeyen birine nasıl anlatırsınız?

Şehri sanatla deneyimlemeye yönelik, sanat galerilerine ve sanatçı atölyelerine, tasarım dükkanlarına, atölyelerine yürüyüşler düzenleyen bir oluşum. Sanat alanında profesyonel bir eşlikçi, uzman ile gezdiğiniz sanat mekanlarında sanatçılarla, sanat profesyonelleriyle, sanat aktörleri ile size biraraya getiren, birebir iletişim sağlayan, sanat üretiminin arka planına da tanıklık etmeye vesile olan bir hareket. Ayda iki kere farklı bir rotada buluşuyor, galeri, sanatçı atölyesi, murallar, tasarım mekanlarını geziyor, üretenlerle, sanatçılarla biraraya geliyoruz. 3 saat süren yürüyüşlerde misafirlerimizi bulunduğumuz bölgenin kısa tarihçesi ve sanatla ilişkisi, evrimi üzerine bilgilendiriyoruz. Sanatçıların üretim alanları atölyelerine konuk oluyor, mahalle kahvesinde kahvemizi içiyor, ya da sanatçıların uğrak noktalarından birinde mola veriyor sanat konuşuyoruz.

• Nasıl bir ihtiyaç/motivasyondan doğdu?

2004 yılından bu yana bu alanda çalışan biri olarak farkettiğim bir ihtiyaç üzerine projeye giriştim. Galeride çalışıyordum. Birileri, özellikle yabancı ziyaretçiler gidebilecekleri galerileri, müzeleri soruyor ben de harita üzerinde rotalar çiziyordum. Sonra Türkiye’de Artwalk Istanbul benzeri bir yapının olup olmadığını araştırdım. Evet özel danışmanlarla gezen, izleyen koleksiyonerler yada eğitim amaçlı gruplar vardı ama herkese açık bir sanat yürüyüşü yoktu. Dünyada çok örneği var. Farkettiğim bu ihtiyaca dair Artwalk Istanbul’u kurguladık. Burada şehri sanatla deneyimlemek, sanatçılarla ve sanat profesyonelleri ile biraraya gelmek ise kendi kendinize gezmekten farklı kılan tarafı. Istanbul Modern’e gidebilirsiniz, rehberli tura katılabilir ya da kendiniz gezebilirsiniz ama eğer İstanbullu değilseniz, ya da bu alanda çalışmıyorsanız bir apartmanın ikinci katında bir dairede pop-up sergiyi kaçırmanız muhtemel. Biz böyle bir deneyime heyecanlanıyor ve bu deneyimi yaşatmaya çalışıyoruz. Hiç girmeyeceğiniz sokaktaki bir atölye ya da ticari bilindik bir galerideki sergi, sanatçıyla biraraya gelmek Artwalk Istanbul’un içeriğini oluşturuyor… 

• Daha çok profesyonel sanatçılara mı yoksa izleyici olarak sanatla ilgilenenlere mi hitap ediyorsunuz?

Sanatla ilgilenen, öğrenmek isteyen, merak edenler, yeni yeni koleksiyon yapmaya başlayan koleksiyonerler, haftasonlarını hem keyifli hem verimli geçirmek isteyen beyaz yakalar hitap ettiğimiz kitle. Tabi ki sanatçılar, sanat öğrencileri de katılımcılarımız arasında. Özellikle İstanbul’a ziyarete gelmiş yabancılar ve yabancı sanat profesyonelleri Artwalk Istanbul’un kitlesini oluşturuyor. Ama ne olursa olsun en temelde sanatla ilişki kurmak isteyen, merak edenler bizim izleyicilerimiz, takipçilerimiz diyebilirim.

8 YILDA 60 ETKİNLİK

• 2012’den beri hangi bölgelerde ve tahminin kaç etkinlik gerçekleştirmişsinizdir?

İlk başladığımızda Nişantaşı-Akaretler, Galatasaray-Tophane, Karaköy rotalarımız vardı. Bugün ise Nişantaşı, Galatasaray-Galata, Cihangir-Tophane, Galatasaray-Tophane,Tophane-Karaköy, Galata-Karaköy, Kadıköy, Yeldeğirmeni, Moda gibi çeşitli rotalarımız var.

2012-2013 Haziran arasında her ay en az üç yürüyüş yapıyorduk, her rotada bulunuyorduk. 2013 Gezi hareketleri sonradan patlamalar vs. derken uzun bir ara oldu. 2014'te Contemporary Istanbul, Art International gibi fuarlarla, ve özel konferans grupları ile yürüdük. Bazen ayda bir, bazen 2-3 ayda bir yürüyüş yaptık ya da sadece özel yürüyüşler yaptık. 2012’den beri hem ülke gündemi, politik ve ekonomik gündemdeki hareketliliği gözönüne alarak geri dönüp kayıtlarımıza baktığımızda hem grup gezileri hem özel geziler, fuarlarda yaptığımız gezilerle 60’ın üzerinde etkinlik gerçekleştirmişiz…

“SANAT HAYATINA DİNAMİZM…”

• Bu etkinliklerin kentin sanat ortamına nasıl bir katkısı oluyor sizce?

Bence bir dinamizm yaratıyor. Mesela biz başladığımızda bu tür yürüyüşler geziler düzenleyen oluşumlar yoktu. Sonra bazı turizm acentaları yaptı, bazıları vazgeçti çünkü meşakkatli bir iş. Sanat kulüpleri, dernekleri ortaya çıktı. Onlar sanat danışmanları, sanat tarihçileri ile böyle geziler organize ediyorlar. Bence genel izleyici için bu oluşumlar bir iletişim alanı sunuyor. Sanatla ilişki kurmak için illa önceden bilmeniz gerekmediği, ama bu şekilde öğrenebileceğiniz, yol alabileceğiniz, gelişebileceğiniz ve bunu keyifle yapabileceğinize dair bir algı oluşmasına katkı sağlıyor. Diğer taraftan ticari galeriler için yeni izleyicilere dinmeleri, özellikle yabancı ziyaretçilerle tanışıyor olmaları kıymetli bence. En temelde sanatçılara teşekkürler, hepimize manevi bir katkı sağladığını söyleyebilirim. Yoksa sanat üretimi biz olsak da olmasak da var ve sanat dünyasının ekonomisini biz kurtaramayız. (gülümsüyor)

KAFASI KARIŞIK İZLEYİCİYE DAVET

• Biraz farazi bir soru olacak ama insanlar neden sizin etkinliklerinize katılmalılar/katılsınlar?

Eğer nereden başlayacaklarını bilemiyorlar, basın bültenleri sergi yazılarını okumaktan sıkılıyor, bir günde hangi sergiyi göreceğini şaşıyor, gündemi takip etmek istiyor ama vakit bulamıyorlarsa; yeni koleksiyoner olup bağlantılar kurmak, fikir almak istiyorlarsa, şehri sanat üzerinden okumak, deneyimlemek istiyorlarsa buyursunlar diyebilirim.

• Etkinlikleriniz ücretli. Yanlış anlamayın niyetinizi sorgulamak değil amacım fakat son dönemde bu tür benzer etkinlikler bila bedel yapılırken (ki bazı büyük sergiler hariç galerilere giriş ücretsizken) sizin bunu tercih etmenizin nedeni nedir?

Evet etkinliklerimiz ücretli, öğrenciler için indirimli fiyatlar uyguluyoruz. Neden ücretli olduğuna gelince; bu bir sektörel bilgi deneyim (know-how) işi. Yani size eşlik eden kişi herhangi biri değil. Bu alan da senelerini vermiş çalışmış, gezdiğimiz galeriler, sanatçılarla dostluklar kurmuş, sanat tarihi ve güncel sanat bilgisi olan, Türkiye’deki sanat ortamına, ekonomisine hakim, uzman kişiler. Bunun yanı sıra her gezide rota değişiyor, her gezide sanatçı ve sergi, galeri değişiyor. Dolayısıyla eşlikçiniz sanat profesyoneli aynı bilgiyi tekrar tekrar aktarmıyor, her seferinde hazırlanıyor, ziyaret edilecek galerilerle önceden iletişim kuruyor, sanatçıların atölyelerini ziyaret ediyor. Sanatçı atölyelerinde sanatçılara mini hediyeler hazırlanıyor. Dolayısıyla aslına bakarsanız biçtiğimiz bedel genel masraflarını karşılamıyor bile. Ekipteki herkesin başka işleri de var. Tabi ki kendiniz rotanızı oluşturup, araştırıp sergileri, galerileri ziyaret edebilirsiniz. Hatta bir dönem Akbank Sanat Haritası bunun için şahane bir rehberdi. Lakin demin de bahsettiğim gibi, derinleşmek, birebir iletişim kurmak, sanatçılarla, küratörlerle biraraya gelmek istiyorsanız bu alandan birinin yanınızda olması işinizi kolaylaştırır. Bunun da naçizane bir bedeli vardır. Ve illa para olmak zorunda da değildir; biz değiş-tokuş ekonomisine de açığız. Vakt-i zamanında Kadıköy Belediyesi’ne belediyenin desteği ile bu gezileri yapmayı teklif etmiştim. Ne yazık ki ilerleyemedik… 

YELDEĞİRMENİ’NDE SANAT

• Siz Kadıköylüsünüz ki burası özellikle son dönemde sanatın yükseldiği bir ilçe oldu. Gözlemleriniz neler?

2010’dan  Yeldeğirmeni’nde yaşıyorum. Hep de Anadolu yakasında yaşadım. Hem merkezi, hem sakin oluşu, aradığınız herşeyi, hem pratik hem kültürel anlamda bulabileceğiniz bir yer olması ile tercih ettiğim bir yer. Hem mahallecilik devam ediyor, hem de aradığınız her tür kültürel hareket var…

Daha çok Yeldeğirmeni bölgesi üzerine konuşabilirim sanırım. Ben ilk taşındığımda mahalle hem daha ucuzdu, hem de bu kadar hareketli değildi. Evet yine sanatçı arkadaşlarım, atölyeler vardı. Ama fotoğraf gruplarının ziyaret edeceği kadar popüler değildi. Hem Avrupa yakasının pahalılığı, hem buradaki geniş ferah çalışma alanları sanatçılar için, bağımsız sanat alanları için cazibe merkezi haline gelmesine vesile oldu. Aslına bakarsanız sanat tarafındaki gelişmeler çok şaşırtıcı değil zira dediğim gibi son 15 yıldır burada sanatçılar zaten varlar... Zaten üretiyorlar, paylaşıyorlar. Ama belediyenin TAK gibi, Notre Dame du Rosaire Kilisesi - Yeldeğirmeni Sanat Merkezi gibi alanları, açılan "konsept" kafeler, ortak çalışma alanları, tasarım odaklı kafeler vb. ile özellikle Yeldeğirmeni başka bir hale büründü.

Diğer taraftan düşünürseniz ticari galeriler hala burada değiller. Kadıköy ilçesinde ilk aklıma gelen ticari galeriler Kızıltoprak Sanat Galerisi, Asfalt, Galeri Fe, Seven, RedArt... gibi. Bağımsızlar ise son 5-7 yıldır buradalar; Tasarım Bakkalı, Noks, Big Baboli Şarküteri, Poşe... Kadıköy biraz daha alternatif olana yer veren, anaakım ticari galerin gösterdiğinden farklı yapıları ağırlıyor. Ve zaten böyle oluşu burayı popüler ve yükselişte kılıyor. Bir yandan Mural Istanbul projesi ve Kadıköy Belediyesi’nin kamusal alan heykellerini kaldırmıyor, üstüne koruyor olması kıymetli. Ama hala yapacak çok şey var. Kadıköy'deki sanatçılar, sanat profesyonelleri düşünüldüğünde eğer sanata hizmet edilmesi, sanatla anılması isteniyorsa Kadıköy'de işbirliği yapılması, uzmanlarla iletişim kurulması gerekiyor... 

• Galeriler bilhassa Yeldeğirmeni’nde yoğunlaşmış durumda galiba. Burası sizin de odağınızda mı?

Yeldeğirmeni galerilerden ziyade bağımsız, inisiyatif mekanları ve asıl sanatçı atölyelerinin yoğun olduğu bir bölge. İstanbul’un Anadolu yakasında 15 yıldır uzun süredir sanatçıların atölyeleri için seçtiği semt Yeldeğirmeni. Bizim özellikle StudioWalk veDesignWalk için odağımız Yeldeğirmeni, Yıldız Bakkal bölgesi ve Caferağa bölgeleri. Ayrıca StreetArtwalk’lar da yaptık daha önce bu bölgelerde. Mural Istanbul’un kurucu üyelerinin desteği ve eşliği ile gerçekleştirdik. Birkaç galeri var ama bence buranın dinamizmi, sanatçı atölyeleri, sokaklarda gördüğünüz heykeller, murallar, kafelerle varolmuş halde…

• Kadıköy’de kaç etkinlik yaptınız, nerelerde, nasıl geçti?

Kadıköy'de en çok StudioWalk (stüdyo yürüyüşü) ve StreetArtWalk (sokak sanatı yürüyüşü)  yaptık. Bir kaç kere de DesignWalk (tasarım yürüyüşü) yaptık. Genelde buradaki yürüyüşlere katılanlar ya Anadolu yakasında Kadıköy dışında yaşayanlar ya da Avrupa yakasında yaşayıp çalışıp, Kadıköy'ü hiç bilmeyenler. Bir de tabi yabancı misafirlerimiz var. Onlar için Artwalk Istanbul Kadıköy'ü de deneyimleme vesilesi oluyor. Misafirlerimizle yaptığımız anketlerde de gördüğümüz üzere izleyicilerimiz Kadıköy'ü daha çok merak ediyor ve daha memnun ayrılıyorlar. Onlar için yeni bir keşif alanı oluyor çoğunlukla. Gezdiğimiz bölgedeki tarihi yapılar, mesela Kadıköy'ün Anadolu yakasındaki ilk apartman bölgesi olması, Valpreda (İtalyan) Apartmanı, Ali Bey apartmanı gibi tarihten bugüne gelmiş yapıları anlatıyoruz. Ya da ‘Eğer vitrini kapalı, perdeli bir dükkan görüyorsanız yüksek ihtimal sanatçı atölyesidir’ gibi tatlı bilgiler paylaşıyor, TAK gibi hem yerel yönetimin hem halkın bir arada ürettiği yerleri anıyoruz. Bir de biz genelde sevdiğimiz favori restoranı, dükkanı, manavı bile anlatıyoruz yürürken. Yeri geldiğinde sanat dışı önerilerde bulunuyor, ya da yürüyüş ertesi hep beraber şarap içmeye yemek yemeğe gittiğimiz bile oluyor. Kadıköy bölgesinde yürüyüşler sürprizli ve oldukça keyifli geçiyor. 

• Kadıköylü sanat izleyicisi hakkında gözlem/yorumlarınızı da merak ediyorum.

Kadıköy’de Kadıköy’lü misafirmiz olmadı ama diğer bölgede sıkça karşılaştık. Samimiyetle diyebilirim ki net bir ayrım yapamayacağım. Tüm izleyicilerimiz sanata meraklı, keyifli katılımcılar bizim için…

• Son olarak yakın zamanlı yürüyüş tarihlerini paylaşın lütfen.

11 Ocak Cumartesi günü saat 13.00’te Yeldeğirmeni ve Yıldızbakkal bölgesinde StudioWalk yapacağız. Bizim deyişimizle “sanatçıların mahrem alanlarına, ürettikleri alanlara” konuk olacağız. 18 Ocak Cumartesi yine aynı saatte ise Galatasaray-Tophane bölgesinde GalleryWalk olacak. Bölgedeki galerileri, sergileri görecek, sanatçılarla, galeri ekibi ve küratörlerle biraraya geleceğiz. Bekleriz…

Programla ilgili bilgiyi Facebook ( facebook.com/artwalkistanbul) ve İnstagram (@artwalkistanbul) hesaplarımızdan takip edebilirsiniz. [email protected] adresine email gönderip detaylı bilgi ve programı öğrenebilirsiniz. Web adresimiz de www.artwalkistanbul.com