Şeyh Bedreddin, Barış Manço'da anılıyor
15. yüzyılda Osmanlı topraklarında sosyalist düşüncenin ilk tohumlarını atan ve arkadaşları Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal ile birlikte başlattıkları ayaklanma sonucu idam edilen Şeyh Bedreddin...
15. yüzyılda Osmanlı topraklarında sosyalist düşüncenin ilk tohumlarını atan ve arkadaşları Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal ile birlikte başlattıkları ayaklanma sonucu idam edilen Şeyh Bedreddin, Kadıköy Belediyesi Barış Manço Kültür Merkezi’nde anılıyor.
Kadıköy Belediyesi Barış Manço Kültür Merkezi, 27 Kasım Cumartesi günü, 15. yüzyıl düşünürü ve eylem adamı Şeyh Bedreddin’i, panel, sinevizyon gösterimi, müzik ve şiirlerle anacak. Merkez Sorumlusu Cuma Bolat ve Şair Müslim Çelik’in hazırladığı gece saat 19.30’da Öğr. Gor. Simay Bodur’un hazırladığı sinevizyon gösterimi ile başlayacak. Ardından yazar Yılmaz Karakoyunlu, yazar-şair Sennur Sezer ve şair-eğitmen Müslim Çelik’in konuşmacı olduğu bir panel gerçekleştirilecek. Etkinlik, şair Hilmi Yavuz ve tiyatro sanatçısı Zafer Diper’in seslendirdiği şiirler ve Ömer Özgeç ve Güneş Özgeç’in müzik dinletisiyle sona erecek. “Şeyh Bedreddin’e Dair” etkinliğine katılım ücretsiz ve tüm Kadıköylüler davetli.
EDİRNE KAZASKERİ ŞEYH BEDRETTİN
Edirne civarındaki Simavna'da 1365'de doğan Şeyh Bedreddin, Bursa, Konya, Kahire gibi devrin en büyük ilim ve kültür merkezlerinde eğitim görür. Hocası Şeyh Hüseyin Ahlati’nin etkisiyle Alevi dinini benimser ve Ahlati öldükten sonra onun yerine geçer ancak bu görevi fazla uzun sürmez. Şam, Halep, Karaman, Konya, Aydın, Tire ve İzmir’e uğrar ve 1406 yılında Edirne’ye gelir. Bu zamanlar Osmanlı’nın taht kavgaları yaşanmaktadır. Musa Çelebi bu kavgadan galip çıkarak Edirne’yi ele geçirir. Şeyh Bedreddin kazaskerdir artık. 1413 yılında bu görevi son bulur. Musa Çelebi’nin kardeşi Çelebi Mehmet tahtı ele geçirir ve Şeyh Bedreddin’i İznik’e sürgüne gönderir. Şeyh Bedreddin burada örgütlenme faaliyetlerini artırır. İnsanlar, taht kavgalarından dolayı huzursuzdur. Bu huzursuzluğunun yanında Osmanlının baskıları da eklenince bıkkınlık artar. Şeyh Bedrettin; Torlak Kemal ve Börklüce Mustafa gibi yakın arkadaşlarıyla birlikte İznik'te kurdukları bir tarikatla, Anadolu ve Rumeli'de fikirlerini yaymaya başlar. Bu görüşler Anadolu’ya yayılır. Bunda en önemli rol de Şeyh Bedreddin’in müritlerinden özellikle Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal’e aittir. Anadolu’nun değişik kentlerinde örgütlenme çalışmaları yapan bu insanlar Şeyh Bedreddin’e oldukça insan kazandırmıştır. Börklüce Mustafa, Aydın’da, Torlak Kemal ise Manisa’da Osmanlı ordusuna karşı direnişler gerçekleştirir. Bu direnişler Osmanlı tahtı için tehlikeli görülür. Çelebi Mehmet direnişi bastırmak için askeri gücünü seferber eder. Karaburun’da Börklüce Mustafa işkence edilerek öldürülür. Bu direnişlerde Osmanlı ordusu kayıplar vermektedir. Fakat, direniş bastırılır. Torlak Kemal de işkencelerden geçirilir. Bu yenilgiden sonra Şeyh Bedreddin, Rumeli’de önce Eflak, oradan da kendisini sevenlerin çok olduğu Deliorman’a gider. Burada Osmanlı Ordusuna esir düşer ve Serez Çarşısı’nda, 1420’de idam edilir. Bedreddin’in ve yoldaşlarının Fetret devrinde Osmanlı’ya karşı giriştiği ayaklanma Türkiye'de toplumsal sosyalist hareketin beslendiği kültürel damarlardan birisidir. Bu ayaklanma Orhan Asena’nın bir tiyatro oyununa, Radi Fish’in ve Erol Toy’un birer romanına ve Nazım Hikmet’in bir şiirine konu olmuştur.