Sinema perdesinden evimizin salonuna gelen filmler
Korona günlerinde sinema ekranı adeta evimize geldi. Sinema yazarı Şenay Aydemir, “Film festivalleri için henüz erken belki ama seyir deneyiminin büyük kısmının giderek dijital alana kayacağını ön görebiliriz” diyor
Korona günleri evde kalmamıza sebep oluyor ve hepimiz evde türlü aktivitelerle saatlerimizi geçirmeye çalışıyoruz. Bu aktivitelerin başında ise film seyretmek geliyor. Birçoğumuzun vazgeçilmezi filmler, sinema perdelerinden evlerimize taşınmış durumda. Üstelik çoğu film, festival ve platform ücretsiz.
HER GÜNE BİR FİLM
İstanbul Bienali ekibi, bienallere katılan sanatçılarla işbirliği yaparak her cuma iki sanatçının filmini yedi günlüğüne dijital erişime açma kararı aldı. Her sene İstanbul’un birçok merkezinde film gösterimleri yapılmasına vesile olan İşçi Filmleri Festivali de bu yıl 1-8 Mayıs 2020 tarihleri arasında online olarak gerçekleştirilecek. Festivalin bu yılki teması, çalışmak zorunda olanlara atıfla “Evde Kalmayanları Gör”. Festival kapsamında ayrıca her gün arşivden bir film, sosyal medya hesaplarından paylaşılıyor.
Kısa film platformu, www.shortbyshort.com da “Sinemanın geleceği çevrimiçi kısa filmlerde yatıyor” diyerek animasyon, belgesel, bilim kurgu, çocuk, dram, fantastik, korku ve komedi dallarında yüzlerce kısa filmi izleyiciye açtı.
Bir diğer yeniliği ise halihazırda var olan dijital platformlar gerçekleştirdi. BluTV, Başka Sinema ile anlaşarak bağımsız filmleri izleyicilerle buluşturma kararı aldı. #başkasinemasalonda sloganıyla sinema salonlarında gösterime girmemiş yeni filmlerin gösterimi yapılıyor. İşbirliğinden elde edilen gelirlerin bir kısmı Başka Sinema’nın anlaşmalı olduğu sinema salonlarına aktarılacak. İlk gösterim 8 Nisan’da Bozkır filmiyle yapılmıştı.
Korona günlerine yenilikle giren bir diğer dijital platform da Mubi. Bu yıl İstanbul Film Festivali’nin 10-21 Nisan tarihleri arasında yapılması planlanmıştı ancak salgın nedeniyle festival ertelendi. Bu kararın ardından Mubi Türkiye ile festivalin düzenleyicisi İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı (İKSV), festival ruhunu evlere taşıyacak bir işbirliğine imza attılar ve daha önce festivallerde ödül almış 12 film gösterilmeye başlandı. Üstelik ücretsiz. Şu ana kadar Körlük, Tony Manero, Oslo 31 Ağustos gibi filmler gösterildi. İsteyenler, Mubi’nin internet sitesi üzerinden 12 filme erişerek izleyebilirler.
Kadıköy Belediyesi’nin Sinematek /Sinema Evi de, çevrimiçi film platformu MUBI’yle işbirliği yaparak çoğu başka hiçbir yerde bulunmayan kült, klasik, bağımsız ve ödüllü filmi bir ay boyunca ücretsiz izleme imkanı sunuyor. ‘Sinemayla Dolu 30 Gün’ bağlantısını takip ederek MUBI’ye kaydolanlar, bir aylık ücretsiz deneme üyeliğine sahip oluyor.
İstanbul Modern Sinema da 2019'da müzenin Yönetmenlerle Buluşma film programında yer alan Yeşim Ustaoğlu’nun "Sırtlarındaki Hayat" adlı belgeselinin uzun versiyonunu 16-30 Nisan arasında İstanbu Modern'in internet sitesinden izleyicilere açıyor.
“SEYİR DENEYİMİ, DİJİTALE KAYACAK”
Salgınla birlikte yaşanan bu değişimi yorumlayan yazar Şenay Aydemir, “Online çözümlerin sinemanın her alanında geliştiği ve bildiğimiz formaları da değişime zorladığı yakın geçmişin bir gerçeğiydi. Ancak salgın, bütün bu süreci olması gerekenden daha hızlı bir şekilde ilerletti denilebilir. Film festivalleri için henüz erken belki ama seyir deneyiminin büyük kısmının giderek dijital alana kayacağını ön görebiliriz.” diyor.
Mubi ve BluTV’nin yeniliklerine değinen Aydemir, şunları söylüyor: “Mubi-İstanbul Film Festivali ortaklığı festivalin ruhuna bir saygı duruşu şimdilik. Ama ilerleyen yıllarda bu festival düzenlemekle ilgili bir işbirliğine dönüşür mü, bunu göreceğiz. Başka Sinema ile Blu Tv'nin henüz vizyona girmemiş filmleri para karşılığı gösterme anlaşması ise içinde bulunduğumuz döneme dair geçici bir ticari çözüm gibi görünüyor bana…”
SALONLARI ZOR GÜNLER BEKLİYOR
Bu dönem Atlas Sineması’nın kapanıp kapanmama tartışmasının yapıldığı, Rexx Sineması’nın kapandığı bir zamana denk geldi. Aydemir, dijital platformların zaten bir süredir salonları zorladığını vurgulayarak devam ediyor: “Bu durum daha da kötü hale getirecek sanırım durumu. Sinema salonlarının salgın dönemindeki ekonomik kayıplarını telafi edip edemeyecekleri asıl büyük sorun. Bu süre uzadıkça salonların dayanma gücü de azalacaktır. Kendi adıma dünya çapında salon sayısı bazında ciddi bir azalma söz konusu olacağını düşünenlerdenim.”
Aydemir’i yakalamışken son olarak karantina günlerinde izlediği dizi önerilerini de alıyoruz: Babylon Berlin ve The Man in the High Castle.
NEREDE NE VAR?
Yukarıda saydığımız festivaller, ücretsiz kullanıma açılan platformlar kadar yönetmenler de kendi filmlerini Youtube, Vimeo gibi platformlara yüklemeye başladılar. Aşağıdaki filmler, paragraf sonlarında bulunan linklerden girilerek izlenebilir:
Leyla Gencer: La Diva Turca
Leyla Gencer belgeseli, dijital platformlar üzerinden ücretsiz olarak erişime açıldı. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), yapımcılığını üstlendiği film, yirminci yüzyılın en önemli opera sanatçıları arasında gösterilen Leyla Gencer’in yaşam öyküsünü anlatıyor. https://www.youtube.com/watch?v=AHZRICOZM-8&=&t=5s
Haldun Taner: Ve Perde!
İKSV ayrıca, yapımcılığını İstanbul Tiyatro Festivali’nin üstlendiği 2015 tarihli Haldun Taner belgeseli “Ve Perde!”yi dijital platformlar üzerinden ücretsiz olarak erişime açıyor. Türkiye tiyatrosunun duayen ismi Haldun Taner’in yaşamını anlatan belgesel, İKSV’nin YouTube kanalı üzerinden izlenebiliyor. https://youtu.be/0faunzC84v0
Sofra Sırları (Ümit Ünal)
Demet Evgar’ın başrolünde olduğu Ümit Ünal’ın yazıp yönettiği Sofra Sırları da ücretsiz erişime açıldı. Film, hayatını sadece evine ve kocasına adamış bir ev hanımı olarak görünen Neslihan’ın (Demet Evgar), eşiyle ilgili bazı gerçekleri öğrenmesi ile gelişen olayları konu ediyor. https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=EcbjD3FaUwU&feature=emb_logo
Salı (Ziya Demirel)
Cannes Film Festivali’nde En İyi Kısa Film Ödülü için yarışan, Ziya Demirel’in 2015 tarihli kısa filmi Salı, ücretsiz erişime açıldı. Film, genç bir kadının şehirdeki bir gününe odaklanıyor. Film, Sundance ve Toronto gibi önemli festivallere de konuk olmuştu. https://vimeo.com/399121513
Dondurma (Serhat Karaaslan)
2014 yapımı Dondurma adlı kısa film de ücretsiz erişime açıldı. Van’ın küçük bir dağ köyünde çekilen filmde, 11 yaşındaki Rojhat’ın hikayesi anlatılıyor. Filmde, sıcak bir yaz gününde köye gelen motosikletli dondurmacıdan dondurma almak isteyen Rojhat’ın verdiği mücadeleye tanık oluyoruz. https://vimeo.com/102712775
Körfez (Emre Yeksan)
Emre Yeksan’ın ilk uzun metraj filmi olan Körfez’in senaryosunu Yeksan ile birlikte Ahmet Büke yazdı. “Körfez’de dünyaya biraz da bugünkü ruh hallerimize yakın bir yerlerden bakmaya çalışmıştık. Belki size de denk düşer, bu boğucu ortamda biraz gülümsetir umuduyla paylaşalım dedik” mesajıyla film, sinemaseverlerle paylaşıldı. https://vimeo.com/281059048
Eksik (Barış Atay)
Yönetmenliğini Barış Atay’ın üstlendiği Eksik adlı film, 1980 darbesi sonrası parçalanan bir ailenin, 30 yıllık ayrılık sürecini işlerken, bir anne ve birbirinden ayrı büyümek zorunda kalan iki oğlu arasındaki ilişkiyi inceliyor. https://vimeo.com/357181470