“Sinematek” yeniden Kadıköy'de
Sinematek yıllar sonnra Kadıköy’de yeniden açılıyor. Sinematek’te film gösterimlerinin yanı sıra tartışmalar, sempozyumlar ve galalar da düzenlenecek
Kadıköy Belediyesi, Sinematek ruhunu yeniden canlandırıyor. Yoğurtçu Parkı yakınlarında inşaatına başlanan ve 2018 yılı sonunda tamamlanması planlanan Sinematek/Sinemaevi, Caddebostan Kültür Merkezi’nde düzenlenen bir etkinlikle tanıtıldı.
Onat Kutlar, Şakir Eczacıbaşı, Hüseyin Baş ve arkadaşları tarafından 1965’te kurulan Sinematek 1980 askeri darbesiyle kapanmıştı. Kapanmasının ardından içinde bulunan arşivler de yok olmuştu. 53 yıl sonra yeniden açılacak olan Sinematek’in tanıtım etkinliğinde birçok sinema sanatçısı, yazar ve sinefil bir araya geldi. Yönetmen Pelin Esmer ve Tayfun Pirselimoğlu’nun konuşma yaptığı geceye, Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu ve Sinematek/Sinemaevi’nin yeniden hayata geçmesinde büyük katkıları olan Jak Şalom’un yanı sıra Cevat Çapan, Ercan Kesal, Filiz Kutlar, Burçak Evren, Belmin Söylemez, Mustafa Ünlü, Sevin Okyay gibi isimler katıldı.
“SADECE KADIKÖY İÇİN DEĞİL TÜRKİYE İÇİN...”
Etkinliğin ilk konuşmasını gerçekleştiren Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu, nüfusun sanata yönelik ihtiyaçlarının da karşılanması gerektiğinin altını çizdi ve “Sinematek 1965 yılında kuruldu. Kurulduğu zaman İstanbul’un nüfusu 1 milyon 800 bindi. 12 Eylül’de kapandığında ise 4 milyon 800 bin. 2018’e gelindiğinde nüfus 15 milyon oldu. Geçen 40 yıllık süre içerisinde bir tek tiyatro, alışveriş merkezleri dışında sinema yapılmadı. İstanbul gökdelenlerin, binaların, inşaatların yükseldiği bir kent oldu. Oysaki kentte yaşayan insanların ihtiyaçları arttıkça artıyor. Geçmişle olan bağların kurulması ve bütün bu kültür birikiminin geleceğe aktarılması gerekiyor. Sinematek sadece Kadıköy için değil İstanbul için, Türkiye için önemli olacak.” dedi.
“SİNEMAYI SİNEMA YAPAN HER ŞEYDİR”
5 Ağustos 1965 tarihinde Onat Kutlar ve arkadaşları tarafından İstanbul’da kurulan Sinematek Derneği’nin kayıtlı ilk üyesi olan ve yıllar sonra Sinematek’in yeniden Kadıköy’de kurulmasına öncülük eden Jak Şalom ise “Sinematek bir film kültürü kurumudur. Sinema mirasına sahip çıkmak demektir. Sinematek bir arşiv koleksiyondur. Sinemayı sinema yapan her şeydir.” diye konuştu.
Şalom’un ardından yönetmenler Pelin Esmer ve Tayfun Pirselimoğlu söz aldı ve Sinematek’in sinemacılar açısından önemine değindi. Tanıtım gecesi, yönetmen Ernst Lubitsch’nin 1942 yapımı ‘To Be or Not To Be’(Olmak veya Olmamak) filminin gösterimi ile son buldu.
2018’İN SON AYLARINDA AÇILACAK
Açıldıktan sonra sinema izleyicisine haftanın altı günü, günde iki film sunmayı hedefleyen Sinematek, oluşturacağı arşivi de sinemaseverlerle buluşturacak. İnşaatın sürdüğü binada film gösterimleri için 200 kişilik bir salon yapılıyor. Kadıköy Yoğurtçu Parkı yakınlarındaki yepyeni bir binada hayata geçecek olan projenin 2018’in son aylarında tamamlanması bekleniyor. Sinematek bunların dışında çeşitli sergilere, seminerlere, konferanslara ve galalara da ev sahipliği yapmayı hedefliyor.
SİNEMATEK İÇİN NE DEDİLER?
Ercan Kesal (Yönetmen, yazar ve oyuncu): “Geçmişte Sinematek ne kadar önemliyse yeniden hayata geçmesi en az o kadar önemlidir. Çünkü Türkiye’de Sinematek, sinema sanatının yaygınlaşmasının, sinema üzerine geliştirilen tartışmaların, genç yönetmenlerin ve sinema profesyonellerinin önünü açan bir süreçti. Kadıköy Belediyesi’nin yeniden böyle bir yapılanmaya gidiyor olması bütün sinemaseverleri heyecanlandırıyor. Sanki yeniden o yılların Sinematek duygusunu ve heyecanını yaşayacağız diye düşünüyorum.”
Şenay Aydemir (Sinema eleştirmeni): “Sinematek yeniden tartışabileceğimiz, sadece film izlemek değil onun dışında sinemadaki gelişmeleri takip edebileceğimiz bir atmosfer yaratacaktır. Bu tür merkezlerin şöyle bir işlevi var; genel vizyon trafiği içinde sıkışıp kalan görünmez hale gelen filmleri görünür kılabiliyorlar.”
Elif Ergezen (Belgesel sinemacı): “Bence çok duygulu ve özel bir gün bugün. Çünkü Sinematek hakkında biz yetişemesek de hep sevgiyle bahsedilmiştir. Sinematek, sinemanın gelişmesi için vazgeçilmez bir şeydi ve bunca yıl ara verilmiş olması üzücüydü. Hep eksikliğini duyduk.”
Filiz Kutlar (Oyuncu, Onat Kutlar’ın eşi): “Ben Sinematek’in son zamanlarına denk geldim. Onat Kutlar’ı da o zaman tanımıştım. O gün için Sinematek’in önemi çok büyüktü. Bugün de böyle bir şeyin yeniden canlanıyor olması, hem Onat Kutlar ve arkadaşlarını bu şekilde anmak çok güzel hem de yeniden açılması gençler için çok önemli bence. Bugünkü gençler de dünyada görme imkânları olmayan filmleri görecekler.”
Tayfun Pirselimoğlu (Yönetmen): “Sinematek dünyanın sinema kütüphanesidir. Dünyanın en iyi filmlerinin arşivlendiği, izleyicisinin ona kolayca ulaşabileceği bir kütüphane. Bir sinema kitaplığı diyebiliriz. Yönetmenler veya izleyiciler için Sinematekler tapınak gibi bir yerdir. Sinema adına bu yeni çaba çok önemli.”
Pelin Esmer (Yönetmen): “Sinemateksiz bir ülke veya şehir hayal etmek zaten oldukça zor. Sineması ve sinema üretimi olan bir ülkenin Sinematek’inin olmaması büyük bir eksiklikti ve şu an 1984 yılından beri olmayan Sinematek’in açılacak olması gerçekten çok önemli. Sonuçta bizler filmlerimizi üretiyoruz. Bu filmlerin ömrü bizden çok daha fazla. Biz öldükten sonra devam edecek bir ürün bırakıyoruz ve korunarak saklanması çok önemli. Sinematek en başta buna katkı sağlayacaktır.”
Jak Şalom (53 yıl önce kurulan Sinematek’in ilk üyesi ve yeni Sinematek projesinin yürütücüsü): “53 yıl önce açılan ilk Sinematek’in bir numaralı üyesi oldum ve orada 7 yıl çalıştım. Türkiye’deki Sinematek’in çalışmalarını sonlandırması benim için açık kalmış bir parantezdi, bu çabayla bu parantezi kapatabileceğimizi ümit ediyorum. Dünyanın her yerinde olduğu gibi sinema mirasını tanıtmak ve mirası korumak çok önemli. Mirasınızı koruyamazsanız gösterecek film bulamazsınız. Bu bağlamda herkese ihtiyacımız var.”