29 Eylül Dünya Kalp Günü: Kalp hastalıklarında erken tanı hayat kurtarıyor
Kalp ve damar hastalıklarına dikkat çekmek ve toplumsal farkındalığı artırmak amacıyla kabul edilen 29 Eylül Dünya Kalp Günü dolayısı ile görüştüğümüz Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Umut Karabulut, erken tanı ve tedavinin hayat kurtardığını söyledi
Dünyada ve ülkemizde yaşamı tehdit eden sağlık sorunları arasında ilk sırada yer alan kalp ve damar hastalıklarına dikkat çekmek ve toplumsal farkındalığı sağlamak amacıyla kabul edilen 29 Eylül “Dünya Kalp Günü”, çeşitli etkinliklerle kutlanıyor.
Dünya Sağlık Örgütü uygun yaşam tarzı değişiklikleri ve düzeltilebilir risk faktörlerinin kontrol altına alınması ile kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlerin dörtte üçünden fazlasının önlenebileceğini belirtiyor.
Kardiyoloji Uzmanı Doçent Doktor Umut Karabulut, kalp sağlığının korunmasındaki temel ilkelerin aktif yaşam tarzı, sağlıklı beslenme, düzenli kontroller olduğunu söyledi. Şikayetlerin doğru yorumlanması için uzman hekime başvurulması gerektiğini hatırlatan Karabulut, “Hastalar ilaç tedavisine tam uyum sağlamalı, stres yönetimi, sigara, fazla miktarda alkol vb. kötü alışkanlıklarını tamamen terketmeli” dedi.
“ŞANSLI BİR COĞRAFYADA YAŞIYORUZ”
Doğru beslenmenin kalp sağlığı açısından oldukça önemli olduğunu belirten Karabulut, “Akdeniz tipi beslenme ve Okinawa tipi beslenme yüzlerce diyet içerisinde kalp sağlığına faydası en net gösterilen yaşam tarzlarıdır. Bu anlamda şanslı bir coğrafyada olduğumuz söylenebilir. Akdeniz tipi beslenmenin temelinde zeytinyağı ve sebze vardır. Tüm yemeklerin zeytinyağı ile yapılması, kızartmadan uzak durulması gerekiyor. Patates gibi glisemik indeksi yüksek kök sebzeler dışındaki tüm sebzeler bolca tüketilmelidir. Pirinç dışındaki bakliyat tüketimi de sağlıklıdır. Süt ürünleri tam yağlı olmadığı sürece tüketilebilir. Yumurta tüketilmelidir ancak kolesterol açısından zengin olması nedeniyle her gün alımını önermiyoruz. Balık en sağlıklı kalp besinlerindendir. Büyük karides dışındaki diğer deniz ürünleri de uygundur. Tavuk organik ise tüketilebilir (derisi hariç). Kırmızı et tüketimi konusunda eski yıllardaki kısıtlayıcı yaklaşımdan uzaklaştık. Günlük demir, B-12 ve protein ihtiyacının çok büyük bir kısmını karşılayabileceği için bir anlamada elzemdir. Ancak yağlı kebap etleri, kızartılmış, işlenmiş (sucuk, salam, pastırma) etler önerilmez. Ekmek mutlaka tahıldan zengin ve koyu ekmek olmalı ve birkaç dilimi geçmemelidir. Unlu mamüller, şerbetli tatlılar, pasta, poğaça vb. gıdalar, hazır market ürünleri (cips, gofret vb.), gazlı içeçekler, sakatatlar ise asla önermediğimiz gıdalardır. Alkol haftada 2 kadeh kırmızı şarap dışında kalp sağlığına fayda yerine zarar getirir” ifadelerini kullandı.
KONTROL YAŞI KADINLARDA 50 ERKEKLERDE 40
Kalp kontrollerinin belirli yaş üzerindeki tüm sağlıklı bireylere yapılması gerektiğini belirten Karabulut, “Erkeklerde 40, kadınlarda 50 yaş üzeri kalp kontrolü başlangıcı için ideal sayılabilir. Ancak ailesinde yaygın kalp ve damar hastalığı bulunan, erken yaşlarda kalp girişimi, ani ölüm öyküsü olan, kendisinde yüksek kolesterol, hipertansiyon, şeker hastalığı, yoğun sigara kullanımı gibi damar tıkanıklığına yol açabilen ciddi risk faktörleri bulunan kişiler daha erken yaşlardan itibaren taranmalıdır” dedi.
Kalp kontrollerine hastaların detaylı öykülerinin dinlenmesi ile başlanması gerektiğini söyleyen Karabulut, “Kalp kontrollerine detaylı hasta öyküsü ile başlanır. Fizik muayenede tansiyon, nabız, üfürüm varlığı, ödem, akciğer ve karaciğer bulguları ile damar atımları incelenir. Elektrokardiyografi ile kalp ritmi, hızı, olası bir damar tıkanıklığı ipuçları elde edilir. Ekokardiyografi (kalp ultrasonografisi) ile kalp kası, kapak yapıları, aort damarı ve kalbin ölçüleri ile ilgili çok önemli veriler elde edilir. Koşu bandı (Efor testi) ile de kalp kondisyonu ve daha önemlisi kalp damarı ile ilgili bilgiler elde edilir. Kan şekeri, kolesterol düzeyleri mutlaka olmak kaydı ile temel laboratuvar tetkiklerine bakılır. Bu 6 temel metod ile genel kalp kontrolü tamamlanır. Kişiler bu veriler ışığında kalp hastalığı tanısı alır ise daha ileri incelemelere geçilir. Hastalığın ciddiyeti ve uzun dönem riskine göre de ilaç tedavisi, girişimsel, kalp işlemleri veya kalp cerrahisi ihtiyacı olup olmadığı belirlenir. Kontrollerde kalbi sağlıklı bulunan kişiler yılda bir kontrol edilmelidir.”
“ANİ KALP KRİZLERİ GENÇ YAŞLARA İNDİ”
Karabulut son olarak şunları söyledi: “Ani kalp krizleri günümüzde çok genç yaşlara kadar inmiştir. Bunun nedenleri obezite, şeker vb. hastalıklara yol açabilen kötü beslenmenin giderek artması, yoğun stres, düzensiz uyku, sigara, alkol, madde kullanımlarının çok erken yaşlara inmesi ve ailesel kalp hastalığı olan kişilerin zamanında kardiyoloji hekimine başvurmaması ve tanı konulmamasıdır. Bu genç hastalarımızın çoğunda farkında olmadıkları hipertansiyon, aşırı yüksek kolesterol, şeker bulunmaktadır. Yani erken tanı ve tedavi aynen kanser hastalarında olduğu gibi kalp hastalarında da hayat kurtarıcıdır” şeklinde konuştu.