Antibiyotikler hakkında bilmemiz gerekenler!
Her soğuk algınlığı veya gribe yakalandığımızda hemen antibiyotik kullanmalı mıyız? Bu soruya “hayır” yanıtını veren Dr. Cenk Volkan Karalök, antibiyotiklerin vücut sistemindeki yararlı bakterileri yok ederek bağışıklık sistemini olumsuz etkilediğine dikkat çekti
Kışın gelmesiyle birlikte soğuk havadan kaynaklı rahatsızlıklar yaşama ihtimalimiz oldukça fazla. Soğuk algınlığı, grip gibi soğuk havalarla anılan rahatsızlıklar görülür görülmez antibiyotiğe sarılmalı mıyız? Bu durumlarda doktora danışmadan antibiyotik kullanmalı mıyız? Antibiyotiklerin yanlış kullanımına dikkat çekmek için Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü ilan edilen 18 Kasım tarihinde bilgilendirme çalışmaları yapılıyor, yanlış antibiyotik kullanımının yarattığı olumsuzluklara dikkat çekiliyor. Kadıköy Belediyesi Dr. Rana Beşe Polikliniği'nden doktor olarak görev yapan Cenk Volkan Karalök ile görüştük, merak edilen soruları sorduk.
- Antibiyotik nedir? Ne zaman reçeteye yazılır?
Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde kullanılan, insan ve toplum sağlığı açısından çok önemli ilaçlardır. Antibiyotikler, bakterilerin çoğalmasını önleyerek veya bakterileri öldürerek tedavide fayda sağlarlar. Hastalık etkeninin bakteriler olduğuna karar verilmesi ve antibiyotik kullanımının gerekli olduğu hastalıklarda antibiyotik hekim tarafından reçete edilir. Antibiyotiklerin virüsler üzerine etkisi yoktur. Antibiyotikler yalnızca bakteriler için etkilidir, virüslere bağlı enfeksiyonları tedavi edemez.
“REÇETESİZ KESİNLİKLE KULLANILMAMALIDIR”
- Yan etkileri nelerdir?
Antibiyotik kullanımında deride kaşıntı, nefes almada zorluk, kan basıncında değişiklik, kalp atışında hız ve ritim değişiklikleri gibi alerjik belirtiler gözlenebilir. İshal, kabızlık, bulantı, kusma, hazımsızlık, iştah kaybı ve karın ağrısı gibi rahatsızlıklar antibiyotiklerin olası yan etkileri olarak sıralanabilir. Alerji veya yan etkiler oluşursa mutlaka doktora danışılmalıdır.
Antibiyotik reçete ederken hekim hastanın şikayetlerini, muayene bulgularını, tetkik sonuçlarını, hastanın yaşını, cinsiyetini, kilosunu, ek hastalık varlığını, gebelik durumunu, ilaç allerjilerini veya kullanılan başka ilaçları varsa ilaç etkileşimlerini göz önünde bulunduracaktır. Bu nedenledir ki reçetesiz antibiyotik kullanımı kesinlikle önerilmemektedir.
“GRİPTE ANTİBİYOTİK ALIMI GEREKMEZ”
- Doğru antibiyotik kullanımı nasıl olmalıdır?
Doğru antibiyotik kullanımı, doğru tanı sonrası doğru antibiyotiğin en uygun yoldan, etkin dozda, doğru aralıklarla ve uygun süreyle kullanılmasıdır. Soğuk algınlığı ve grip çoğunlukla kendi kendine iyileşebilen virüs nedenli hastalıklardır ve antibiyotik alımı gerekmez. Antibiyotik ateş düşürmez veya ağrıyı azaltmaz. Sadece uygun doz ve yöntemle kullanılan antibiyotik, hastalığın kaynağı olan enfeksiyonu ortadan kaldırdığı için ateş ve ağrı geriler ama sadece doğru tanı sonrası doğru ilaç kullanımı ile başarı sağlanabileceği unutulmamalıdır. Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınmak ve hekim tarafından reçete edilen antibiyotiklerin doğru kullanımı sorumluluğu hepimiz için bir zorunluluk olmalıdır.
- Bağırsaktaki faydalı bakterileri yok mu ediyor?
Antibiyotikler zararlı bakterileri yok ederken aynı zamanda faydalı bakterileri de yok ederler. Antibiyotik kullanımı bağırsakta vitamin sentezleyen, vitaminlerin emilmesini ve gıdaların sindirilmesini sağlayan yararlı bakterileri de yok ederek bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir.
Bağırsak florasında bozulmalar en sık görülen antibiyotik yan etkilerindendir. Faydalı mikroorganizmaların vücudumuzda olması tüm vücut fonksiyonlarının işleyişine katkı sağlayacaktır. Yoğurt ve kefir gibi fermente gıdaların tüketimi, ekşi mayalı ekmek tercih edilmesi, tuz miktarına dikkat ederek turşu tüketilmesi de florayı destekleyecektir. Meyve ve sebze yemeye özen göstermek bağırsak florasının sağlığı için faydalı olacaktır.