Aşırı sıcaklar halk sağlığını tehdit ediyor
Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Uzman Doktor Melike Yavuz, aşırı sıcak havaların ciddi bir halk sağlığı tehdidi olduğunu belirterek, “Hem ülke düzeyinde hem de yerel düzeyde acilen sıcak sağlık eylem planları hazırlanmalıdır” dedi
Ülkemiz bir süredir aşırı sıcakların etkisi altında. Yaz boyunca farklı dönemlerde sıcaklık rekorları kırıldı, termometreler son yılların en yüksek seviyelerini gördü. Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapan Uzman Dr. Melike Yavuz ile konuştuk. “İklim değişikliğinin önümüzdeki süreçte ortalama yaz sıcaklıklarını, sıcak günlerin sıklığını ve yoğunluğunu artırması bekleniyor. Bu duruma halkın uyum sağlayabilmesi için hem ülke düzeyinde hem de yerel düzeylerde hazırlık yapılması, önlem alınması gerekiyor. Acilen ‘sıcak sağlık eylem planları’ hem ülke düzeyinde hem de yerel düzeylerde hazırlanmalı. Sıcaklar gelmeden önce haber verecek ve kurumsal düzeyde hazırlık yapılmasını sağlayacak erken uyarı sistemleri kurulmalı.” dedi.
“HASTALIĞA VE ÖLÜME YOL AÇABİLİR”
Yüksek hava sıcaklıklarının önemli bir halk sağlığı tehdidi olduğunu söyleyen Yavuz, “Sıcaklığa maruz kalındığı zaman insanda termoregülasyon yani vücut ısısı kontrol sistemi, sıcağın etkisini dengelemek için tepki verir. Ancak sıcaklık seviyesi dengeyi sağlayamayacak kadar çok yükseldiğinde, sıcağa maruz kalınan günlerde veya birkaç gün sonra hastalık ve ölüm riski önemli ölçüde artar. Sıcağa maruz kalan vücut, damarların genişlemesi ve terleme yoluyla sıcaklığını düşürmeye çalışır. Isı artışı devam ederse bazı hormonlarda (antidiüretik hormon ve aldosteron), solunum hızında ve kalp hızında artış olur. Sıcak çarpması, bazal sıcaklık 40 °C’yi aştığında yaşamı tehdit eden, çoklu organ bozukluğuna yol açan sistemik bir inflamatuar yanıt sonucu oluşur” dedi.
Yavuz, aşırı sıcak havaların sıcak çarpması, ısı krampları, ısı yorgunluğu, ısı senkopu, kas yıkımı, isilik gibi sıcakla doğrudan ilişkili hastalıkların yanı sıra; kalp-dolaşım sistemi, böbrek, sinir sistemi, solunum sistemi hastalıkları, uyku bozuklukları ve ölümlere yol açtığını belirti.
“SICAK SAATLERDE DIŞARI ÇIKMAYIN”
Sıcak havalardan mutlaka korunmak gerektiğini vurgulayan Yavuz, şu önerilerde bulundu: “Sıcakların sağlık etkilerinden korunmak için günün en sıcak saatlerinde (11:00-16:00 arası) dışarı çıkmaktan ve yorucu aktiviteler yapmaktan kaçınmak gerekiyor. Evler de serin tutulmalı. Evi serin tutmak için gece havasını kullanmak mantıklıdır. Gün içinde daire veya evin içindeki ısı yükü, panjur, kepenk veya güneşlik kullanarak ve mümkün olduğunca çok sayıda elektrikli cihazı kapatarak kendimizi koruyabiliriz. Vücudu serin tutmak ve bol su içmek önemli. Hafif ve bol giysiler giyerek, soğuk duş alarak vücut serin tutulmaya çalışılmalı.”
“GÜNDE 2.5-3 LİTRE SU TÜKETİLMELİ”
Sıcak havalarda doğru beslenmenin de oldukça önemli olduğunu belirten Yavuz, “Sıcaklarda beslenmenin en önemli unsuru günlük su tüketimidir. Vücudun dehidrate (Sıvı eksikliği) olmaması için bol su içilmeli. Şekerli, alkollü, kafeinli içeceklerden uzak durmak gerekiyor. Sıvı ihtiyacı yalnızca su ile karşılanmalı, günlük 2.5-3 litre su tüketilmelidir. Su, mineral ve lif içeriği yüksek meyve, sebze ve tam tahıllara dayalı bir beslenmeye yönelmek sıcaklarda özellikle önemli. Aşırı yağlı ve şekerli yiyeceklerden uzak durmak gerekiyor. Sıcaklar nedeniyle mikroorganizma üremesi kolaylaştığı için hijyen kurallarına da dikkat edilmeli. Yemeklerden önce ve tuvaletten sonra doğru şekilde eller yıkanmalı. Meyve ve sebzelerin bol suyla yıkanmasına da özen gösterilmeli.” şeklinde konuştu.
Sıcak havaların bünyeye verdiği en büyük zararlardan biri de hiç şüphesiz cilt yanıkları. Yavuz, konuyla ilgili şunları söyledi: Güneş ışınları cilt kanseri için önemli bir risk faktörüdür. Güneşten cildi korumak, en sıcak saatlerde dışarı çıkmamak gerekir. Dışarı çıkarken güneş kremi kullanmak, güneş sonrası nemlendiriciler kullanmalı. Su tüketimine dikkat etmek cilt sağlığımız için de önemlidir.”
AÇIK HAVA ÇALIŞANLARI DA RİSK ALTINDA
Aşırı sıcakların özellikle 65 yaş üstü bireyleri daha çok etkilediğine değinen Yavuz, “Bu yaş grubundaki insanlar daha dikkatli olmalı. Sıcaklardan korunmak ve su tüketimini ihmal etmemeliler, sağlığı ile ilgili sıradışı bir durum yaşarlarsa ertelemeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalılar. Özellikle yalnız yaşayan yaşlı bireyler konusunda daha dikkatli olmak gerekiyor. Yakınlarının her gün arayarak durumlarını takip etmelerini öneririm. Sosyal destek kurumları, belediyelerin de kendi bölgelerinde bu durumda olan kişileri aşırı sıcak dönemlerde yakından izlemesi oldukça önemli” dedi ve şöyle devam etti: “Küçük çocuklar ve bebekler, hamileler, hipertansiyon, diyabet, kalp damar hastalıkları gibi düzenli ilaç kullanımı gerektiren kronik sağlık sorunları olanlar da daha fazla risk altında. Ayrıca sağlıklı olsalar bile açık havada çalışanlar da risk altında. Geçtiğimiz günlerde bir PTT çalışanı aşırı sıcaklar nedeniyle çalışırken hayatını kaybetti. Açık hava çalışanları için aşırı sıcaklarda çalışmalarını düzenleyen mevzuat değişikliklerine ihtiyacımız var. İşverenler de en sıcak saatlerde açık havada çalışmaya müsaade etmemeli.”