Balıklama atlarken sağlığınızdan olmayın!
Sıcak havaların etkisini devam ettirdiği bugünlerde özellikle gençlerin en büyük eğlencesi deniz ve havuzlara balıklama atlamak.
Yaz aylarında sık rastlanılan deniz ve havuz kazaları, boyun ve omurilik hasarı ile sonuçlanabiliyor. Sığ sulara balıklama atlamak, omurilik felcine kadar varan ve kişiyi sandalye ya da yatağa mahkum eden sakatlanmalara sebep oluyor. Memorial Hizmet Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Umut Yaka, bilinçsiz havuz atlayışlarının zararlı etkileri hakkında bilgi verdi.
Sığ ve dibi kayalık olan denizlere, derin olmayan havuzlara balıklama atlama sonucu boyun omurlarında kırılmalar ve sonrasında omurilik felcinin ortaya çıkabildiğini vurgulayan Op. Dr. Yaka, “Bu türden omurilik hasarları genellikle genç erkeklerde görülüyor. Bu durum daha çok gençlerin eğlenmek ve yarışmak istemeleri ya da kendilerini kanıtlama çabalarından kaynaklanıyor” dedi.
“Omurilik” adı verilen sinir demeti yolunda kaza sırasında ortaya çıkan hasarın milyonlarca sinir hücresinin ölümüne ve buna bağlı olarak da kollarda ve bacaklarda hareket kayıplarına neden olabildiğini kayden Op. Dr. Yaka, sözlerine şöyle devam etti:
“Omurilik yaralanmasıyla karşı karşıya kalan kişinin genel durumunu yaralanmanın seviyesi ve hasarın derecesi belirler. Yaralanma bölgesindeki omurilik tamamen hasara uğramışsa tam bir duyu ve hareket kaybı görülür. Hasar tam değilse ve omurilik hasarının derecesine göre kısmi hareket kayıpları ortaya çıkar. Bu durumda duyu ve hareket kayıplarının yanı sıra iç organ fonksiyonları da bozulabilir. Örneğin mesane-bağırsak boşalması etkilenebilir, hastada akciğer problemleri ya da bası yaraları açılıp yaşamı tehdit eden enfeksiyonlar gelişebilir.”
DERİNLİĞİ 2 METREDEN AZ OLAN SUYA ATLAMAYIN
Op. Dr. Umut Yaka, balıklama atlayışın omurilikte yarattığı hasarın nedenlerinin; derinliği 2 metreden az olan ya da derinliği bilinmeyen sulara balıklama atlamak, cankurtaran ve ilkyardım hizmetlerinin yetersiz olduğu yerlerde suya dalmak, şakalaşırken birini suya itmek veya kontrolsüz atlamak olarak sıralanabileceğini söyledi. Derinliği fazla olmayan suya balıklama atlama sırasında başını zemine çarpan kişilerde, boyun omurgasının aniden geriye doğru hareket etmesine bağlı olarak omuriliğin gerileceğini ve hasarın ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Op. Dr. Yaka, yazın omurilik yaralanmasını önlemek için dikkat edilmesi gereken noktaları şu şekilde özetledi:
-Havuz kenarlarına ve plajlara uyarıcı levhalar yerleştirilmeli.
-Arkadaşlar birbirlerini uyarmalı, balıklama atlamayı yarışa dönüştürmek yerine atlamak isteyenleri vazgeçirmeye çalışılmalı.
-Okul çağındaki gençlere bu konuda bilgi verilmeli.
-Sığ suya balıklama atlamada uygulanması gereken ilkyardım yöntemi konusunda toplum mutlaka eğitilip, bilinçlendirilmeli.
-Özellikle bu tip kazaların olabileceği noktalarda ilkyardım konusunda deneyimli cankurtaranlar bulundurulmalı.
OMURİLİK HASARI OLURSA NE YAPILMALI?
Omurilik yaralanması geçiren bir kişiye yapılan ilkyardım ve hasta nakil yönteminin büyük önem taşıdığını, pek çok kişide omurilik hasarının bilinçsizce yapılan ilkyardım girişimleri ve hastanın nakli sırasında gerçekleştiğini hatırlatan Op. Dr. Umut Yaka, bu durumu önlemek için yapılması gerekenleri de şöyle sıraladı:
-Yaralının sudan çıkarılması sırasında çok dikkatli olunmalı, bilinci açıksa hareket etmemesi sağlanmalı hasta sağa-sola çevrilmeden yatırılmalı.
-Yaralının önce soluk yolunun açık olup olmadığına bakılmalı, açık değilse (boyun omuru kırıklarında çene göğüsten yavaşça arkaya doğru hareket ettirilerek kalın bez ya da ceket kolundan boyunluk yapılarak sarılabilir) önce solunum yolu açılmalı.
-Yaralının nefes almasını engelleyen yosun parçası gibi yabancı cisim varsa ağzından çıkarılmalı.
-Baş aşağı çevrilerek silkeleme şeklinde su çıkarma yöntemleri asla uygulanmamalı.
-Hasta boyun, sırt ve bel omurları bükülmeyecek şekilde taşınmalı. Baş-boyun-gövde ekseni bozulmamalı ve gerekirse bunun için tahta parçası ya da sörf tahtası gibi sert bir zemin üzerinde yaralı taşınmalı.
-Yaralı 3 veya 4 kişi tarafından taşınmalı. 1. kişi baş ve boyundan, 2. kişi sırt ve kalçadan, 3. kişi ise bacak ve ayak bileğinden tutmalı, kişi bir komutla aynı anda kaldırılmalı. Boyun omuru kırık ise 4. kişi sadece başını tutmalı. Başın kenarı ayakkabı veya kum torbalarıyla desteklenebilir.
-Yaralı kesinlikle ayağa kaldırılmamalı, oturtulmamalı. Aksi halde felç tablosu görülebilir. Tıbbi yardım gelinceye kadar beklenmeli.
-Sığ suya balıklama atlama kazalarında gizli kırıklar meydana gelebileceği için yaralının omurgasında kırık varmış gibi davranılmalı ve ilk yardım kurallarına titizlikle dikkat edilmeli. Aksi takdirde omurga kırığı oluşmuş yaralılarda, yanlış ilk yardım uygulaması nedeniyle omurganın kesilmesi sonucu kişinin ömür boyu felce mahkum olabileceği unutulmamalı.